Het kabinet vreest angstvallig een bloedlip

Ferme woorden van de premier. Als het strafrecht niet voldoet om ‘de onbestaanbare en walgelijke uitspraken’ over homo’s en vrouwen aan te pakken, dan moet de wet worden aangepast. Dit was de uitkomst van het overleg in de ministerraad afgelopen vrijdag over de boeken die in de Amsterdamse El Tawheed-moskee worden verkocht.

Volgens mij biedt artikel 137e van het Wetboek van Strafrecht soelaas. Dit artikel stelt het strafbaar om uitlatingen openbaar te maken (of voorwerpen met zulke uitlatingen ter verspreiding in voorraad te hebben) als deze beledigend zijn voor (o.a.) homoseksuelen ofwel als deze aanzetten tot haat, discriminatie of gewelddadig optreden tegen een groep mensen wegens (o.a.) hun homoseksuele geaardheid of sekse. Dus de lat om de vrouwonvriendelijke passages aan te pakken ligt iets hoger dan bij homo’s, maar dat het strafrecht aanknopingspunten biedt staat vast. Saillant detail* is dat artikel 137e onderdeel uitmaakt van een rijtje anti-discriminatiebepalingen die een tijdje terug zwaar onder vuur lagen omdat zij het maatschappelijk debat zouden verlammen. Fortuyn heeft mij via Jomanda doorgestraald dat hij die artikelen op het oog had toen hij zijn beruchte pleidooi hield voor het afschaffen van artikel 1 van de Grondwet (zie ook A. Soeteman). Met name artikel 137c, waarin belediging van enkele groepen strafbaar is gesteld, zou geschrapt moeten worden om de politieke correctheid volledig te kunnen overwinnen. Erik van Ree pleitte begin 2002 voor vervanging van alle 137-artikelen door het op Amerikaanse leest geschoeide ‘clear and present danger’-beginsel, waarbij discriminerende of haatdragende uitlatingen pas strafbaar zijn als zij, gezien de omstandigheden waarin zij zijn gedaan, geacht worden te leiden tot geweldadige acties tegen de gediscrimineerde groepen.

Het is vreemd dat de ministerraad haar dreigement uitspreekt vanuit de heup. Wellicht wilden de landsleiders een signaal laten uit gaan en hun verontwaardigde menselijke gezicht laten zien. De wetten van de nieuwe politiek staan de ministerraad blijkbaar toe meteen tegenwicht te kunnen bieden aan Telegraafteneur a la ‘alles kan tegenwoordig allemaal maar’ (tegenwicht bieden door mee te huilen, dat dan weer wel). Het oogmerk van de regering is misschien niet eens zo slecht, verontwaardigde gevoelens bij het plebs hoeven, nee mogen, immers niet meer door de politieke elite worden verontachtzaamd. Maar wat er gezegd is, dat baart wel degelijk zorgen. Een wetsaanpassing om een boekje met beledigende en wellicht gevaarlijke lariekoek te verbieden. Alsof de wetgevers en rechters zich nooit eerder voor het probleem van boekjes met zulke lariekoek geplaatst hebben gezien. Balkenende c.s. laten zien wel erg weinig vertrouwen in onze rechtsstaat te hebben. Het komt zelfs een beetje angstig over. Onwillekeurig doet het denken aan de ontwikkelingen in de VS waar Bush de rechterlijke macht, voorzover hij ze zelf niet heeft aangesteld, als ‘activist judges’ lijkt te willen bestrijden. Daarnaast leiden de inspanningen die de Amerikaanse regering onderneemt om de burgerrechten steeds verder uit te kleden tot steeds potsierlijker ogende optredens van de president die zijn volk bang maakt voor terroristen die zo jaloers zijn op hun vrijheid, en of ze daarom nog iets meer van die vrijheid willen inleveren. En daar wringt de schoen zowel in Nederland als in de VS. Als de Westerse vrijheden dan zo superieur zijn, dan verwacht ik dat de leiders ook iets meer vertrouwen daarover etaleren en niet al op voorhand dreigen met wetsaanpassingen zonder de reeds bestaande mogelijkheden en de mogelijke gevolgen daarvan te hebben overdacht.

De beschonken boeren die het iedere vrijdag op het marktplein in Volendam opnemen tegen benevelde allochtonen dwingen elkaars respect af door te tonen de confrontatie niet te schuwen. De boeren lopen liever een bloedlip op dan enkele uberpuberende Marokkanen het plein te laten veroveren door een enkel ‘boe’. Het is aan de ouders om op te voeden en aan de politie om geweld te voorkomen, maar de jongeren zullen hen niet inschakelen na een enkel ‘boe’, maar bijvoorbeeld op het moment dat er wapens aan te pas komen (en dan soms nog niet). Het kabinet lijkt haar wetgevende bevoegdheid nu te willen gebruiken om respect af te dwingen. Het wettelijk wapenarsenaal moet al voor de confrontatie worden vergroot terwijl het mijns inziens past om iets meer boerse bravoure te tonen. Laat de moskeebezoekers maar eens zien hoe met dergelijke uitingen in een rechtsstaat wordt omgegaan: Wij hebben democratische regels opgesteld die ook voor onzelf gelden en onwillekeurig worden toegepast, dat zijn nou die normen en waarden waar we het de hele tijd over hebben. De juridische bloedlip die dat zou kunnen opleveren zit in het systeem ingebakken, een systeem dat een flutpamfletje wel kan overleven.

*Saillanter is dat na de moord op Pim het advocatenduo Hong en Spammerstein op basis van deze artikelen enkele politici en journalisten van de linkse kerk vervolgd wilden weten omdat zij het klimaat voor de moord zouden hebben geschapen. Toen wilde de geest van Pim blijkbaar opeens wel de bescherming van deze debatverlammende bepalingen. Het Openbaar Ministerie ging niet over tot vervolging omdat een politieke overtuiging niet onder artikel 137d valt. Een daaropvolgende klacht tegen het oordeel van het OM werd afgewezen omdat het procesbelang van Fortuyn door zijn overlijden was komen te vervallen en tevens werd het standpunt verworpen dat een eigentijdse inter-preta-tie van het begrip levensovertuiging in art.137d Wetboek van Strafrecht (Sr.) mee zou moeten brengen, dat daaronder (mede) wordt begrepen iemands poli-tieke over-tuiging.

+ Stel dat vervolging wordt ingesteld tegen de moskee dan schat ik in dat passages die aanzetten tot geweld relatief makkelijk tot een veroordeling kunnen leiden. Lastiger ligt dat bij vermeend beledigende passages ten opzichte van homoseksuelen (vrouwen genieten, zoals wij boven ook al zagen, als groep geen strafrechtelijke bescherming voor belediging). Eerder werden namelijk voormalig RPF-kamerlid Leen van Dijke en imam El Moumni vrijgesproken voor belediging van homo’s. Van belang was dat zij zich konden beroepen op hun godsdienstige overtuiging. Het bijbelboek en de koran hebben homo-onvriendelijke passages en aldus verschaft de vrijheid van godsdienst een bredere beledigingsbasis aan gelovigen dan de algemene vrijheid van meningsuiting dit aan niet-gelovigen doet. Daarom pleitte Paul Cliteur ooit voor schrappen van de godsdienstvrijheid uit de Grondwet en ondergetypte redeneerde (uiteraard iets subtieler) eerder ook langs die lijn.