Grieks afluisterschandaal in de doofpot

Griekenland is volgens de geschiedenisboekjes het land waar de democratie is geboren. Beetje respect voor de persvrijheid, een van de grondslagen van de democratie, zou je daar dus wel mogen verwachten. Helaas. De moord op een misdaadverslaggever, brandstichting bij mediabedrijven, rechtszaken tegen journalisten die een schandaal aan het licht brachten: het zijn voorbeelden waaruit blijkt dat het leven van een journalist in Griekenland bepaald niet eenvoudig is. En dan is er nog het ‘Predator’-afluisterschandaal. Vorig jaar werd onthuld dat journalisten en politici van de oppositie door de regering zijn afgeluisterd. Het bracht premier Kyriakos Mitsotakis van de conservatieve partij Nieuwe Democratie even in de problemen, maar  hij won deze zomer tussentijdse verkiezingen met grote overmacht. Recente lokale verkiezingen met een extreem lage opkomst leverden opnieuw winst op voor Mitsotakis. Links won alleen in de twee grootste steden, Athene en Thessaloniki.

Onderzoekers aangeklaagd

Intussen is het ‘Predator’-schandaal, genoemd naar de oorspronkelijk Israëlische software die het afluisteren mogelijk maakte, nog steeds niet afgehandeld. De regering ontkent alles. En nu gaat men ook nog in de verdediging door medewerkers van de ADAE, de Griekse Autoriteit Persoonsgegevens aan te klagen wegens het lekken van informatie naar een van de slachtoffers, de journalist Thanasis Koukakis. De Griekse Autoriteit voor Communicatiebeveiliging en Privacy (ADAE) is opgericht om de privacy en het vrije verkeer van informatie op elke mogelijke manier te beschermen. ADAE-president Christos Rammos noemt het ‘opmerkelijk dat het Griekse rechtssysteem, dat tot nu toe – na 18 maanden – niets heeft gedaan, niemand heeft aangeklaagd voor het gebruik van spyware, zich nu haast om twee leden van het toezichthoudende orgaan te vervolgen, die gewoon hun plicht hebben gedaan.’ De aanklacht tegen de ADAE volgt op een ingreep van de nieuwe regeringscoalitie van Nieuwe Democratie en met de ultranationalistische Griekse Solution-partij waardoor de samenstelling van het bestuur veranderde en Rammos’ pogingen om licht op de zaak te werpen, werden stopgezet. Het nieuwe bestuur heeft ook voorkomen dat de ADAE volgens het plan van Rammos de Griekse geheime dienst een boete van €100.000 kan opleggen vanwege het achterhouden van informatie.

Makis Voridis, een ex-minister, nu parlementslid voor Nieuwe Democratie, heeft begin deze week toegegeven dat hij ook bericht heeft gekregen dat hij is afgeluisterd door de geheime dienst. Maar hij maakt er geen werk van zei hij op vragen van journalisten. ‘Een rechtszaak zou de zaak alleen maar ingewikkelder maken. Ik heb hier niets aan bij te dragen’. Ook Mitsotakis lijkt er verder geen woorden aan vuil te willen maken. Hij windt zich meer op over de weigering van de Britse premier Sunak om met hem te spreken over de teruggave van een aantal marmeren beelden die lang geleden door een Britse diplomaat uit het Parthenon zijn gestolen.

‘Gangstersparadijs’

Europarlementariërs zijn zwaar teleurgesteld over het uitblijven van acties van de Europese Commissie tegen het gebruik van afluistersoftware door de lidstaten. Het parlemement heeft eerder dit jaar al aangedrongen op maatregelen. Afgelopen juni presenteerde een speciale door het Europees Parlement ingestelde commissie onderzoek naar het gebruik van spyware door Europese overheden. Dat gaat dan niet alleen over Griekenland, maar ook over Hongarije, Polen, Cyprus en Spanje. Vorige maand publiceerde de NRC i.s.m. enkele andere Europese media de Predator Files,  een driedelige serie over de handel in en productie van spionagesoftware Predator in Europa. Daarin is te lezen ‘hoe een grote producent van spyware landen in heel Europa gebruikt voor de productie en verkoop daarvan. De – meestal Israëlische – ondernemers laten hun investeringen deels via Nederland lopen. De programmeurs werken vooral vanuit Zuid- en Oost-Europa. Op tal van manieren en via meerdere landen worden Europese restricties op de export omzeild.’ Europarlementslid Sophie in ’t Veld (ex D66, nu Volt), lid van de parlementaire onderzoekscommissie, ergert zich aan de lakse houding van de Commissie in deze affaire. ‘Dit is een gangsters paradijs – Europa is een gangsters paradijs,’ zegt ze. ‘Er is volledige immuniteit voor de misbruik van spyware en de illegale verkoop van spyware. En ik vraag me af als de Commissie dit niet kan oplossen, waarom we dan een Commissie hebben, als jullie niet de hoeders van de verdragen zijn?’