Met enige regelmaat biedt Sargasso ruimte voor gastredacteuren. Vandaag een stuk van MG, een van de vaste reaguurders.
Het is een veel te grote storm in een piepklein glas water en nog op de verkeerde plaats ook: “GPD-gate”. Journalisten die zich als bloedhonden op hun prooi werpen en de mooiste grote woorden gebruiken om maar te laten blijken dat ze het allemaal maar heel erg vinden. Is het allemaal wel zo verschrikkelijk? Loopt de persvrijheid gevaar en zo ja: wie is daarvan dan de schuldige? Ligt er niet een ander probleem aan de basis van het GPD-verhaal?
Woordvoerders, persvoorlichters, voor elke rechtgeaarde journalist zijn het muren waar je doorheen moet. Wil je een organisatie in dan struikel je over deze drempel. Persvoorlichters zijn de mensen die het bedrijf moeten beschermen tegen lastige vragen. Een verkeerde uiting kan immers koppen doen rollen of, nog erger, miljoenen kosten. Persvoorlichter is dan ook eigenlijk per definitie een verkeerde omschrijving.
De “voorlichter” zie ik dan ook als iemand die tot taak heeft de informatie die de organisatie verlaat te controleren, censureren. Daarom ook dat menig bedrijfsprotocol over contacten met de pers begint met: “Parkeer de journalist netjes, geef koffie en waarschuw direct de dienstdoende persvoorlichter!”. Dit gevolgd door telefoonnummers van thuis, de mobiel, het vakantieadres, de pieper en van de schoonmoeder van de betreffende persoon.
Voor de journalist is het natuurlijk de truc om die barrière te mijden. Je krijgt namelijk alleen te zien en te horen wat de voorlichter je wil laten zien en horen. Gelukkig is de journalist goed geschoold, kent hij de trucjes en (gespreks)technieken om daar te komen waar hij wil wezen: bij de waarheid.
Als organisatie moet je je natuurlijk verdedigen tegen deze kundige persmuskieten. Wie kan je beter beschermen dan iemand die al die handigheidjes ook kent? Juist! De ex-journalist! Vuur bestrijd je met vuur. Dus je lijft je vijand in. Zo loopt menig redacteur over naar de andere kant, pleegt verraad en kiest met verloren idealisme voor het grote geld. Zo hebben we opeens dezelfde soort deskundigen aan de twee kanten van de linie.
Daar ligt dan ook meteen de valkuil. Ex-collega’s, vrienden, relaties die elkaar aan de ene kant moeten “bestrijden” en aan de andere kant elkaar heel hard nodig hebben. De één om nieuws te maken, de ander om zijn bericht in het nieuws te krijgen. Daarbij wordt elkaar worsten toegeworpen en de braafste krijgt het mooiste stuk. Een wankele balans die alleen kan ontstaan in de “ons kent ons” situatie.
Het lijkt erop dat in het verschrikkelijk opgeblazen “GPD-Gate” iets soortgelijks aan de hand is. Beide partijen zouden wel eens in de honger naar de beste worst vol in die schitterende valkuil kunnen zijn gevallen. Natuurlijk is het “niet netjes” om via-via bij je oude werkgever in de bestanden te kijken. Maar dat heeft toch voornamelijk met je persoonlijke integriteit te maken. Hoe ver wil je gaan om je positie te verbeteren, je werk goed te doen? Maar verder…?
Het is algemeen bekend dat journalisten afspraken maken met bedrijven, geïnterviewden over de plaatsing van hun stuk. Stukken worden voor publicatie aangeboden in het kader van “hoor-wederhoor”, ter controle van de juiste weergave van de gedane uitspraken en feitencontrole. Je moet als journalist wel gek zijn om te denken dat een goede woordvoerder verder niets doet met de informatie die hij dan leest. Het is op dat moment dat ook een verdedigingsstrategie wordt bedacht.
Het feit dat de GPD-directeur zware woorden gebruikt als “spionage” en “diefstal” en vol in de aanval gaat laat mij daarnaast denken dat er meer speelt dan simpele bezoekjes met een legitieme gebruikersnaam en een correct wachtwoord. Relaties tussen woordvoerder en journalist (later ook woordvoerder), ex-GPD-ers. Wraakgevoelens? Hoe dan ook: de GPD was in ieder geval niet helemaal wakker op beveiligingsgebied. Dat maakt ze kwetsbaar en de aanval is dan wellicht de beste verdediging.
Voor mij lijkt er verder in “GPD-gate” weinig anders te zijn gebeurd dan dat de journalisten, door een eigen fout, de controle over het moment van aanbieden zijn kwijt geraakt en dat lijkt mij in deze niet het grootste probleem van de journalistiek.
Het grootste probleem ligt volgens mij in het feit dat journalisten “gedwongen” worden concessies te doen om informatie te krijgen en bereid zijn die te doen. Organisaties die wijs zijn geworden door ervaringen met minder deskundige of secure verslaggevers, die door onjuiste berichtgeving grote financiële- en/of imagoschade hebben geleden, stellen dit gewoon als eis. Geen afspraak, geen informatie! Verstrikt in de jacht op nieuws en een toenemende afhankelijkheid van woordvoerders lijkt de pers gedoemd te zijn hieraan mee te werken. Het lijkt mij dat dit de onafhankelijkheid en vrijheid van de journalistiek niet ten goede komt.
Reacties (23)
Dat de GPD schuld zou dragen is even absurd als de medeschuld aan haar verkrachting van de vrouw met het korte rokje. Jezelf toegang verschaffen met een met listen en lagen verkregen password is strafbaar als computervredebreuk. Dat de overheid dat structureel doet is verwerpelijk en dient te worden bestraft. Donner en Aboutaleb zouden hun ontslag moeten aanbieden.
Voor mij lijkt er verder in “GPD-gate” weinig anders te zijn gebeurd dan dat de journalisten, door een eigen fout, de controle over het moment van aanbieden zijn kwijt geraakt en dat lijkt mij in deze niet het grootste probleem van de journalistiek.
Dit lijkt mij ook. En ik heb mij stevig geërgerd aan: inbraak, hacken, aantasting persvrijheid, cultuur op ministeries, verkopen ipv uitleggen en bananenrepubliek.
“Natuurlijk is het “niet netjes” om via-via bij je oude werkgever in de bestanden te kijken. Maar dat heeft toch voornamelijk met je persoonlijke integriteit te maken. Hoe ver wil je gaan om je positie te verbeteren, je werk goed te doen? Maar verder…?”
Uiteraard kan ik het niet helemaal oneens zijn met wat je schrijft, want zo is de dagelijkse praktijk, maar ik vind toch dat je het principiële karakter van de discussie onderschat. Of de GPD wat strakker beveiligd kan zijn en of dat journalisten stukken toesturen voor hoor- en wederhoor doen eerlijk gezegd weinig ter zake.
Als je van een overheid ten opzichte van de pers niet meer kan verwachten dat ze zich aan de privacyregels houden en onafgewerkte artikelen bekijken zonder dat je dat als journalist wil, gaan we een grens over. Bovendien is er ook in digitale agenda’s gekeken. Dat kan alleen maar een zoektocht naar bronnen zijn. En een overheid die actief in perssystemen zoekt naar de bronnen van journalistieke verhalen, simpelweg omdat dat hen beter uitkomt, als we dat al bagatelliseren waar blijft de persvrijheid dan?
Natuurlijk is er altijd een wederzijdse omstrengeling tussen de pers en haar subjecten, en tussen de overheid en haar onderdanen, dat ontkent niemand. En dat er af en toe eens heibel van komt als ex-journalisten voorlichters worden bij belangrijke organisaties, snapt de sector ook wel. Maar we hebben het hier wel over woordvoerders van de minister, mensen met wie hij dagelijks optrekt, die toegang hebben tot interne systemen van belangrijke pers, en zelfs het gore lef hebben daar een hoofdredacteur alvast voor te waarschuwen. Er zijn ministers voor minder gevallen.
Voor de sceptici even tussendoor: ook bijvoorbeeld NOS en ANP zijn hun systemen aan het controleren op verdachte IP-adressen. Als daar weer ministeries of overheidsorganisaties uitrollen is dat dat wel een probleem? En zo ja, wat is het verschil?
@1 “met listen en lagen verkregen password” is nog maar de vraag… Dat er nu een GPD-er ontslag heeft genomen omdat hij/zij wachtwoorden heeft weggegeven duidt toch meer op een probleem bij de GPD en de verwevenheid met ex-collega’s.
@3 Volgens de advocate van de woordvoerders konden ze alleen bij afgewerkte stukken die klaar stonden voor publicatie. Een soort van vijver waaruit de GPD-klanten kunnen vissen. De waarheid zal wel ergens in het midden liggen..
Wat ik mij wel afvroeg: Ministeries en overheidsorganisaties zouden dat dan de enigen zijn? Hoe hard wordt dit gespeeld als bijvoorbeeld zou blijken dat voorlichters van grote multinationals deze truc ook kennen? Daar zijn immers ook genoeg ex-journalisten als woordvoerder aan het werk.
@4 Het lijkt mij dat er dan sprake is van een bepaalde cultuur waarin dit een geaccepteerde gang van zaken is. Niet juist, maar wel in de loop van de tijd zo gegroeid.
Stel dat dit zo zou zijn dan is het een mooie kans voor de jounalistiek om de boel op te schonen en een stuk integriteit terug te winnen. Winst dus.
Een storm in een glas water.
Door schade en schande wijs geworden (onzorgvuldige berichtgeving, het opblazen van zaken, het uit zijn verband rukken van zaken en daarover “hypen”, het op basis van politieke voorkeur gericht op zoek gaan naar “nieuws” en de permanente zoektocht van sensatiebeluste journalisten naar relletjes) hebben organisaties ertoe gebracht zich zoveel mogelijk te wapenen. De ex-GPD journalisten, die goed weten hoe het er in de journalistiek aan toe gaat, hebben hun kennis en toegang gebruikt om hun nieuwe werkgever zo goed mogelijk voor te bereiden op nieuws dat komen gaat en hen te beschermen tegen de hierboven beschreven aanpak van veel journalisten. Niets beinvloeden, niets inbraak, niets aantasting van de persvrijheid. Gewoon slim, pro-actief en op zijn hoogst niet chique.
En de kwalificatie “zo loopt menig redacteur over naar de andere kant, pleegt verraad en kiest met verloren idealisme voor het grote geld.” is een grove versimpeling en demagogische beschrijving van het veranderen van werkgever. Dit citaat zegt vooral veel over de gastredacteur zelf, die de journalistiek beschouwt als een toegestane en zelfs toe te juichen vorm van activisme. Ik als burger, zou in de journalistiek direct het vertrouwen opzeggen.
Onderstaand nog een citaat uit het onderzoek “21 minuten.nl” over onze fijne media. Ik denk dat de GPD (en anderen) zich hier nu eens echt druk over moeten maken i.p.v. met hun volledig overtrokken woorden op dit non-schandaal in te gaan.
“Alleen het vertrouwen in de media is met 46% onder de maat. Alhoewel de media in de ogen van burgers een belangrijke factor in het functioneren van de democratie vormen – zij stellen misstanden aan de kaak en hebben invloed op politici – klinkt er ook kritiek door. De mate van onafhankelijkheid, objectieve berichtgeving en aandacht voor langetermijnontwikkelingen wordt door de meerderheid van de bevolking zeer matig beoordeeld.”
Link rapport: http://www.21minuten.nl/2…1minuten_2007_rapport.pdf (pag.65)
Emile verwoordt het juist. Van een eigen fout is geen sprake wanneer ex-medewerkers met wachtwoorden van *anderen* naar binnen wandelen. Bovendien heeft de overheid precies dat strafbaar gesteld als “computervredebreuk”. En eerlijk gezegd heb ik er geen enkele twijfel over dat een journalist vervolgd zou worden als ‘ie zelf met een wachtwoord dat niet het zijne is de computers van het ministerie binnendringt.
Wat EVH aandraagt is ook essentieel: het recht van een journalist – hoewel ongeschreven – dat hij zijn bronnen mag beschermen. Hoeveel tips zal een journalist nog krijgen als zijn bronnen weten dat er allerlei mensen zijn die zijn werk fijn vooraf mee zitten te lezen?
Het ministerie loopt juist te doen alsof er niets gebeurd is – dát zou je zorgen moeten baren. Bijna dagelijks naar binnen wandelen, en blijkbaar zoveel met dat materiaal doen dat de persoonlijk woordvoerder van Donner ermee aan de haal gaat.
Het was niet per ongeluk, het was niet eenmalig, het was geen solo-actie, het is niet ongebruikt gebleven en het is niet alleen in de “lagere rangen” gebruikt. Informatie en de mogelijkheid van vrije nieuwsgaring is essentieel voor de democratie. Wanneer de “gecontroleerden” gebruik gaan maken van niet-controleerbare en strafbare middelen om de informatie te sturen is er iets heel erg mis met de democratie.
Ik hoop eerlijk gezegd dat de Nationale Ombudsman inderdaad een eigen onderzoek zal starten naar deze zaak. Die heeft weliswaar geen bevoegdheden om sancties te treffen, maar de onafhankelijkheid is verfrissend.
Kleine kanttekening: ik vraag me af of met de nieuwe bevoegdheden van de AIVD die vrijheid niet sowieso definitief om zeep is. Ze mogen immers bijna onbeperkt ergens binnenwandelen en informatie opvragen, zonder te specificeren en zelfs zonder concrete aanleiding. Spreken over een bananenrepubliek is dus niet overdreven, hooguit wat laat. In zes jaar tijd (sinds 9/11) zijn onder het mom van terrorismebestrijding burgerrechten en privacy vijftig jaar teruggezet.
De advocaat zei het al: het GPD systeem (website) bevat alleen berichten die klaar staan voor publicatie. De overtrokken en grotendeels onjuiste reactie van #8 is vooral ingegeven door een eigen linkse kijk op de wereld, niet door objectieve waarheidsvinding en neutrale analyse.
Degene die hier het hardst voor op hun flikker moeten krijgen zijn de beheerders van de site. Het is *onvoorstelbaar* amateuristisch om niet meer in gebruik zijnde useraccounts niet op te ruimen. Iedere beheerder die dit is overkomen heeft een brevet van onvermogen afgegeven.
Dit lijken sterke woorden. Maar het is zo’n beetje het allereerste wat je in internetsecurity leert. NOOIT accounts laten slingeren. En checken ze hun logs nooit ofzo?
De klaagzang hierin dat journalisten tegen steeds listigere communicatiestrategieen van woordvoerders opmoeten is natuurlijk onterecht. Media heeft een heel eigen dynamiek, waarom moet de professionele doorgewinterde journalist per se uitsluitend met leken praten? Krachten en tegenkrachten houden elkaar in evenwicht. Dat journalisten allerlei loyaliteiten hebben voorbij ‘objectieve verslaggeving’ is klaar als een klontje. Bovendien is ‘objectieve verslaggeving’ een begrip dat misleidend is in zichzelf. Bedrijven ontwikkelen communicatiestrategieen, een goede journalist duidt die. Het achterhouden van onwelgevallige informatie is iets dat niet alleen voorlichters doen, maar van alle tijden, rangen en standen.
@Cico
…is vooral ingegeven door een eigen linkse kijk op de wereld, niet door objectieve waarheidsvinding en neutrale analyse.
De impliciete bewering dat objectieve waarheidsbevinding en neutrale analyse tegenover linkse kijk staat is onredelijk, zot zo niet imbeciel.
objectieve waarheidsbevinding en neutrale analyse kunnen per definitie geen politieke kleur hebben. Niet links en niet rechts. Dat hangt samen met de begrippen objectief en neutraal. Niet met links of rechts.
Je opmerking is tendentieus, stokerig en pertinente onzin.
Bijna rechts.
Ik vind het helemaal geen veel te grote storm in een piepklein glas water. Het is wel schandalig dat mensen van Sociale Zaken in die lijst hebben zitten snuffelen. Het snuffelen in gelekte informatie is namelijk het primaat van de journalisitiek. Net zo goed als alleen de politie iemand op z’n hoofd mag timmeren.
Vlaming heeft begin gemist en kan hier niet volgen. GPD quoi ?
Ik zou eigenlijk eerst het verhaal wel willen horen van de GPD-er die die wachtwoorden heeft afgegeven.
@12:
Ten eerste verdraai je bewust mijn woorden en begrijp je heel goed de portee van mijn reactie.
Ten tweede verander je, geleid door extreemlinkse sympathieën, in een schuimbekkende malloot die met scheldwoorden en demagogische associaties de frustratie van zich af probeert te schudden.
Cico: iemand bij tegenwind meteen extreemlinks noemen, da’s nou redelijkheid. Klagen over scheldwoorden en die persoon meteen een schuimbekkende malloot noemen ook.
Ik vind het merkwaardig dat je de reactie van de advocaat van de twee ambtenaren meteen voor waarheid aanneemt. Hoe kan het dan dat de persoonlijk woordvoerder van Donner probeerde een nog niet gepubliceerd profiel veranderd te krijgen? Hoe kan het dan dat ze ook de agenda’s bekeken hebben?
Ik concludeer op grond van de onbestreden beweringen dat de agenda is ingekeken, dat de woordvoerder getracht heeft een profiel te laten verwijderen en dat er minstens 360 keer ten onrechte toegang is verkregen dat er heel wat meer aan de hand is dan mevrouw Weski nu doet voorkomen.
Nog veel simpeler: wat deze ambtenaren hebben gedaan is simpelweg strafbaar, nl. computervredebreuk. Dat zou andersom (GPD’ ers wandelen binnen bij het ministerie) niet geaccepteerd worden, en terecht. In hoeverre het hogerop nog consequenties zou moeten hebben, is afhankelijk van de uitkomsten van de onderzoeken.
Je baseert je eigen visie op een enkele veronderstelling: dat journalisten onbetrouwbare bloedhonden zijn. En dan anderen verwijten geen objectieve kijk te hebben….
TheRule: die GPD’er heeft inmiddels ontslag genomen.
Het is erg onnozel om ergens in te snuffelen waarin je niet MAG snuffelen en daarna te zeggen dat je erin hebt gesnuffeld. Het is echter eveneens tamelijk onnozel om als persdienst met een publicatiesysteem te werken waarin iedereen, dus ook buitenstaanders, kunnen rondsnuffelen omdat het slecht is beveiligd. En om hier pas achter te komen als het kwaad al is geschied.
“iemand bij tegenwind meteen extreemlinks noemen”
gewoon koekje van eigen deeg
“Klagen over scheldwoorden en die persoon meteen een schuimbekkende malloot noemen ook.”
Geen kruid tegen gewassen. Je denkt maar wat je denkt, mij een biet.
Je gaat ook niet in op mijn betoog,maar begint gewoon weer met een vervolg van je eigen vooringenomen standpunten, die voor een flink deel de plank misslaan. Je hebt het over onomstreden beweringen. Wel, de uitspraak van de advocaat is ook door niemand bestreden.
“en blijkbaar zoveel met dat materiaal doen dat de persoonlijk woordvoerder van Donner ermee aan de haal gaat.”
Suggestieve stemmingmakerij.
“Informatie en de mogelijkheid van vrije nieuwsgaring is essentieel voor de democratie.”
Is nergens in gevaar geweest.
“ik vraag me af of met de nieuwe bevoegdheden van de AIVD die vrijheid niet sowieso definitief om zeep is.”
Ja hoor, en jij staat bovenaan het lijstje van gevaarlijke elementen die ze in de gaten houden.
“Ik hoop eerlijk gezegd dat de Nationale Ombudsman inderdaad een eigen onderzoek zal starten naar deze zaak. Die heeft weliswaar geen bevoegdheden om sancties te treffen, maar de onafhankelijkheid is verfrissend.”
Hoe ben je daar zo zeker van?
“…en dat er heel wat meer aan de hand is dan mevrouw Weski nu doet voorkomen.
O ja, heb je het onderzoeksrapport al, stemmingmaker?
“Je baseert je eigen visie op een enkele veronderstelling: dat journalisten onbetrouwbare bloedhonden”
Niet geheel onterecht gezien de duizenden voorbeelden van mij door mij beschreven gedrag en het onderzoek van “21 minuten.nl”
Dat is een opinie onderzoek. Zegt alleen iets over hoe de bevolking over de media denkt, en niet of dat overeen komt met de waarheid. Wellicht is de waarheid zoals je het schetst, maar dat kun je niet uit dat rapport halen. 1000 voorbeelden? Waar? We zijn toch pas bij reactie #20?
@SU:
1) Je bewering klopt. Ik denk overigens niet dat ze dat zomaar denken. Mensen zijn niet gek.
2) De Leugen Regeert (om maar eens wat te noemen), maar vele andere serieuze en integere onderzoekers tonen vrijwel dagelijks het gedrag aan, zoals door mij beschreven. In de loop der jaren is het dossier met minimaal duizenden gevallen gevuld.
maar is deze kwestie een spoeddebat waard? astublieft zeg. er zijn wel grotere kwesties…..
@22
Gefeliciteerd met de dooddoener van de dag m!