Geen bal op tv | Tonio & Pieter

COLUMN - Niets zo intiem als de dood. De keren dat ik mij in één ruimte bevond met een overledene, kreeg ik een schok van ontroering. Meer dan een omhulsel, zag ik een leven dat stilstand was gekomen en voorgoed voorbij was. Het besef dat dit het dan was. Onomkeerbaar. Al die drukte, al die zorgen, die vreugde en dat verdriet van dat ene, unieke leven is tot stilstand gekomen. Een ontroering in de letterlijke betekenis van het woord.

Met de dood moet je voorzichtig omspringen, vond ik altijd. Gisteren waren A.F.Th. van der Heijden en zijn vrouw te gast bij De Wereld Draait Door in verband met de première van Tonio, de film gebaseerd op het gelijknamige boek over de dood van hun zoon. Ik heb de film nog niet gezien en het boek nooit gelezen. Ik vermoed omdat het mij te intiem is. Of omdat het me teveel aan de kwetsbaarheid van mijn eigen kinderen herinnert. 

Ik heb ook altijd gemengde gevoelens gehad bij het portret van Tonio op de cover. Uit welke gevoelens die gemengde gevoelens precies bestonden, weet ik niet. Ik denk dat ik me niet zo goed kon voorstellen om het portret van je eigen kind een rol te laten spelen in het verkoopsucces van een boek dat gaat over zijn dood.

Van de Heijden zei bij DWDD dat hij het leven van zijn zoon wilde verlengen. Hij wilde het warm houden. De beslissing om het boek te laten verfilmen, was een manier om dat nog iets langer te kunnen doen. Je wil denk ik ook dat je kind gezien wordt. Dat zijn leven niet alleen door jou is opgemerkt. En verder leeft buiten jouw individuele herinnering. Alles wat daarbij kan helpen, pak je aan.

“Onze zoon Pieter is vanochtend verongelukt”, las ik afgelopen zaterdagavond op Facebook. Er ging een schok door m’n lichaam. Het bericht was van zijn moeder, Pien. Ik wist niet zeker of ik haar persoonlijk kende (veel Facebookvrienden ken ik enkel virtueel). Ik ging naar haar persoonlijke pagina. Ze had inmiddels ook een nieuwbericht over het ongeluk gedeeld.

In de uren en dagen erna ging ik geregeld terug naar de pagina van Pien. Ik wist inmiddels dat ik haar kende van het jaarlijkse Blogbal. Ik moet eerlijk toegeven dat ik aan mijn eigen motieven twijfelde. Was het ramptoerisme? Pien schreef zo nu en dan een zinnetje. Eenvoudige zinnetjes die het peilloze verdriet en de oneindige liefde voor haar zoon op hartverscheurende manier duidelijk maakte. Dat ze in bed lag met zijn beddengoed dat naar hem rook. Dat ze heel even had geslapen alsof er niets gebeurd was. Dat ze hem kuste, maar dat hij niet wakker werd. En dat haar zoon de volgende dag naar huis mocht.

Als hij de volgende dag thuis is, krijgen wij dat te zien. Daar ligt een jongen van achttien. Hij lijkt te slapen. Heeft wat kleine verwondingen op zijn wang. “Pieter is thuis”, schrijft Pien erbij. Tegen de Gelderlander vertelt ze dat ze geen moment heeft geaarzeld om de foto te publiceren: “Waarom zou ik hem niet tonen? Het voelt voor mij goed. Misschien vinden mensen dat stom of vervelend, maar dat kan me dan even helemaal niet schelen. Misschien zijn er zelfs mensen geschrokken toen ze de foto zagen, maar ik wil mijn lieve, mooie, geweldige zoon laten zien.”

Hij is gezien, Pien.