Geen bal op tv | Luis Buñuel, Thierry Baudet en de terugkeer van het schandaal

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022
Serie: ,

COLUMN - In Mijn Laatste Snik vertelt regisseur Luis Buñuel over ‘het schandaal’ als belangrijkste wapen van het surrealisme. Niets was heilig voor het surrealisme, behalve het schandaal. Ik citeer even:

De surrealisten (…) streden tegen een maatschappij die ze verfoeiden, met als voornaamste wapen het schandaal. In de strijd tegen de sociale ongelijkheid, tegen het uitbuiten van de ene mens door de ander, tegen de afstompende greep van de godsdienst, het lompe en kolonialistische militarisme, leek het schandaal hun lange tijd de almachtige onthuller, in staat om de geheime en gehate drijfveren bloot te leggen van een systeem dat omver moest worden geworpen.

Buñuels debuutfilm Un Chien Andalou kon op een schandaal rekenen: het regende klachten bij het politiebureau. In de weken dat zijn tweede film (l’Âge d’Or) draaide, braken er zelfs rellen uit. ‘Terwijl de rechtse kranten tegen de film tekeergingen, voerden de ‘Camelots du roi’ en de Patriottische jeugd een aanval uit op de bioscoop, ze reten de schilderijen van de surrealistische expositie in de hal aan flarden, gooiden bommen naar het scherm, braken stoelen in stukken.’ Daarna werd de film verboden, en dat bleef het vijftig jaar.

Buñuel geeft nog een paar voorbeelden van wat kleinere schandalen. Zo was hij tijdens de kerstdagen in 1930 te gast bij een steenrijk echtpaar in Hollywood, samen met een dozijn andere Spanjaarden. Op een gegeven moment begint een van zijn landgenoten een gedicht te declameren dat Buñuel iets te nationalistisch in de oren klinkt. Hij zegt tegen twee bevriende acteurs dat ze moeten wachten totdat hij zijn neus snuit. Als hij dat doet staan ze op en gaan de kerstboom te lijf: ‘Ongelukkigerwijs is het heel moeilijk een kerstboom stuk te krijgen. Vergeefs schaafden we onze handen. Toen grepen we de cadeaus en gooiden ze op de grond om ze te vertrappen.’ Tot verbijstering van de aanwezige gasten.

In een ander schandaal spelen Salvador Dalí en zijn vrouw Gala de hoofdrol. Ze zijn uitgenodigd op een gemaskerd bal in New York. Niet lang daarvoor had Amerika net een nationaal trauma opgelopen: de baby van Charles Lindberg was ontvoerd en vermoord teruggevonden. Op het gemaskerd bal gaat Gala gekleed gaan in een met bloed besmeurd babypakje. Dalí legt aan iedereen uit dat Gala verkleed is als de Lindberg baby. De aanwezigen zijn geschokt. Omdat Dalí te graag verkeert in de kringen waarin hij verkeert, biedt hij zijn excuses aan. Als dit verhaal de surrealisten bereikt, wordt Dalí uit de groep gezet. Een schandaal verloochenen is een doodszonde.

Verderop in het boek klaagt Buñuel dat het schandaal is uitgewerkt. Hij ziet terrorisme als enige overgebleven mogelijkheid. Maar geen politiek terrorisme, dat verafschuwt hij. Het moet terrorisme zonder doel zijn. Van het soort waarover André Breton het had toen hij het leegschieten van een pistool op een menigte de meest simpele surrealistische daad noemde. In een aflevering van Kunst op Zondag heb ik eerder gehad over de relatie tussen kunst en terrorisme.

Los van de opmars van het al dan niet doelloze terrorisme, heb de indruk dat het schandaal terug van weggeweest is. Forum voor Democratie maakt er bijvoorbeeld dankbaar gebruik van in hun poging een antirevolutionaire revolutie te ontketenen. Het zijn geen grote schandalen, maar of Thierry Baudet en zijn kompanen nu naakt op de rand van een infinity zwembad liggen, boreale speeches houden, de vrouwtjes terug naar het aanrecht willen, declameren dat nee niet altijd nee betekent, een meldpunt voor linkse leerkrachten in het leven roepen, architecten de oorlog verklaren, journalisten intimideren, politieke tegenstanders ervan beschuldigen misstanden te haben gewusst of Holocaust-slachtoffers met makke lammetjes vergelijken: het levert keer op keer een golf aan verontwaardiging op. Meestal komt die verontwaardiging niet veel verder dan Twitter, maar toch. Het zou me niet verbazen als het ze om die verontwaardiging te doen is en dat de schandalen niet alleen het doel hebben om te provoceren en de aandacht af te leiden, maar ook ‘om de geheime en gehate drijfveren bloot te leggen van een systeem dat omver moet worden geworpen’. Anders dan de surrealisten, verloochenen de lavendelrevolutionairen hun eigen schandalen bij de vleet. Toch denk ik dat ik het Forum maar als een kunstbeweging ga zien. Anti-surrealisten die de verbeeldingsloosheid aan de macht willen.

Reacties (13)

#1 beugwant

Is Molovich nu ook op een schandaal uit door op Sargasso Dingetje geen Dingetje te noemen?

Samen met F&S beschouw ik dat Forum primair als een praatgroep voor onvolwassen incels:
http://www.foksuk.nl/content/formfield_files/formcartoon_13387_a0fe5b574c1d5ddc5f0b7b34c480d8a0bd8cbd9c.jpg

  • Volgende discussie
#2 Koos Swart

Ondertussen zie ik deze ‘harde kern’ van jongeren als een soort bedplassersvereniging.
Ik heb meer likes op facebook, percentages vergelijkbaar (17%) maar dan uit een groep van 1,7 miljard mensen en de harde kern is zo hard dat zelfs de politie mij met rust laat en ik boven de wet opereer.
Op dit moment heb ik de koninklijke familie op de korrel.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Karin van der Stoop

@1: Haha je zou wel eens gelijk kunnen hebben, getuige deze foto van de beruchte bijeenkomst (let op de cameltoe!): https://pbs.twimg.com/media/D8t4eRhWsAAZFJR.jpg:large
Trouwens nog best een hoop meiden daar…dat geeft toch ook te denken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Arduenn

Nouja, ik vind het toch wel heel kunsterig dat het FvD vanaf de oprichting al diep met arm in de onderrug van de Russische Alfa Bank zit en dat daardoor het partijprogram bol staat van pro-Poetin dingetjes. “En een kloddertje bruin… hiérrrrrrrr.” Een soort van doorlopend schandaalkrediet. Daar kan geen doorgesneden oogbol tegenop.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Frank789

@3: Iemand zei laatst “een hoop blotebillengezichten daar” en hij heeft gelijk ook.
Mr. “Cameltoe” probeert wel heel erg op Baudet te lijken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Karin van der Stoop

@5: Ik zit er wel een klein beetje dubbel in moet ik zeggen, want ik hou er op zich niet van om mensen af te rekenen op hun uiterlijk. Maar goed, zelf doet dat soort vrijwel niet anders. En hoe graag ik ook zou willen volhouden dat “when they go low, we go high”, het lukt me gewoon niet. Het is onvermijdelijk om je vrolijk te maken over de schlemieligheid van die lui. Al was het alleen maar als tegenhanger van de sluimerende angst en woede die hun gedachtegoed bij me oproept.
Het zijn pittige tijden…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Henk van S tot S

@6:
Maar als dat uiterlijk wordt bepaald, door een stel gezichten die vooral onnozelheden en waardering voor het Schorem Van Demagogie uitstralen, mag je daar m.i. best een oordeel over geven.
;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 beugwant

@3: Wellicht vervult die club de rol van een alternatieve vleesmarkt voor wie bij het “còr” is uitgeloot. Waar zouden ze op het moment dat die foto is genomen naar kijken en luisteren? Een uitleg hoe je bij Erkenband komt? Of wordt er een betaalbare kamer verloot?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Max Molovich

@1: shit, helemaal vergeten dat ik Dingetje Dingetje noem.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Ben Alumnus

Ongelooflijk hoeveel woorden er aan één dingetje worden vuilgemaakt op dit blog.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Spam

Un Chien Andalou. Frank Black schreef daar ooit eens een tekstje over:

Got me a movie
I want you to know
Slicing up eyeballs
I want you to know

Girlie so groovy
I want you to know
Don’t know about you
But I am un chien andalusia

Wanna grow up to be
Be a debaser

Misschien eens leuk voor Closing Time.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Prediker

Ich aber beschloß, Aktionskünstler zu werden…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Karin van der Stoop

@10: Ja dat vinden wij nodig, en soms ook wel lollig. Je hoeft het niet te lezen natuurlijk, maar blijkbaar vond je dat toch nodig…

  • Vorige discussie