ANALYSE - door Barak Kalir
Stel je voor dat een speciale politie-eenheid midden in de nacht je huis binnendringt. Nadat ze je geïdentificeerd hebben als de persoon die ze zoeken, trekken ze je je bed uit ten overstaan van je doodsbange gezin dat niet bij je in de buurt mag komen. Ze doen je handboeien om en leiden je de trap af naar een gereedstaand politiebusje waarmee ze je op hoge snelheid naar een speciaal detentiecentrum brengen. Daar zal je de komende maanden van je leven doorbrengen.
De persoon in deze scène is een ‘geïllegaliseerde migrant’.1 Volgens staatswetten zijn geïllegaliseerde migranten mensen die geen wettelijke status wisten te regelen in het land waar zij verblijven. Dit kan het gevolg zijn van allerlei administratieve processen, bijvoorbeeld het niet verlengen van een toeristen- of studentenvisum; geen asielstatus krijgen; een vluchtelingenstatus die ingetrokken wordt; scheiden van je autochtone partner of ontslagen worden op het werk waarvoor je formeel werd gerekruteerd.
Geïllegaliseerde migranten zijn geen criminelen
In de meeste westerse liberale landen heeft het worden of zijn van geïllegaliseerde migrant niets te maken met criminaliteit. Geïllegaliseerde migranten hebben meestal van de autoriteiten de opdracht gekregen om het land binnen een bepaalde periode (vaak vier weken) te verlaten. Dit niet doen, resulteert in een administratieve onregelmatigheid die kan leiden tot langdurige detentie (tot achttien maanden in landen als Nederland en Denemarken) en gedwongen uitzetting.
Ook al zijn geïllegaliseerde migranten geen criminelen, toch beweren politici dat zij economische schade veroorzaken en een bedreiging vormen voor de veiligheid in onze samenleving. De overgrote meerderheid van de geïllegaliseerde migranten is echter gezagsgetrouw, werkt hard en is nooit betrokken bij veiligheidsvraagstukken.
Uitzetting is big business
Dit roept de vraag op waarom westerse landen miljarden euro’s investeren in het bestrijden van geïllegaliseerde migranten en er een enorme politiemacht aan wijden, alsof het hier om topcriminelen gaat die ons allen in acuut gevaar brengen met hun aanwezigheid. Er zijn twee antwoorden op deze vraag. Beide zijn op zichzelf al verontrustend, maar samen zijn ze nog verontrustender omdat ze nauw met elkaar verbonden zijn.
Het eerste antwoord hangt samen met hebzucht naar geld en macht. De gewelddadige behandeling van geïllegaliseerde migranten is big business voor overheden en particuliere bedrijven. Zo gaat in de VS meer geld naar de federale immigratiehandhaving dan naar alle andere federale strafrechtelijke wetshandhavingsinstanties bij elkaar, waaronder de FBI, de CIA en de US Marshals Service. De EU gaat dezelfde richting op, bijvoorbeeld door het verhogen van de begroting van de Europese Border and Coastguard Agency (Frontex) met meer dan 5300 procent sinds haar oprichting in 2005.
Precies nu, op het moment van sterke globalisering, vinden landen het nodig om hun politieke relevantie opnieuw te bevestigen en hun veiligheidsapparaat te versterken door te strijden tegen een zwakke ‘vijand’ in de figuur van de zogenoemde ´illegale migrant´. Veel particuliere bedrijven zien hun bedrijf groeien, omdat ze landen voorzien van detentiefaciliteiten, grensschermen en surveillance-technologieën. Onnodig te zeggen dat al deze duizelingwekkende investeringen in de strijd tegen geïllegaliseerde migranten worden betaald met publiek belastinggeld.
Dit brengt me op het tweede antwoord: angst. De enorme uitgaven voor een uitzettingssysteem onttrekken zich aan felle publieke kritiek omdat ze verondersteld worden hét antwoord te zijn op de angsten van het publiek voor de aanwezigheid van geïllegaliseerde migranten in hun land.
Toch daalt het aantal geïllegaliseerde migranten niet
Een pijnlijke bevestiging voor mijn claim dat uitzettingssystemen worden uitgebreid in het belang van grote bedrijven en op basis van ongegronde angst is het simpele feit dat zij niet helpen het vermeende probleem op te lossen dat zij zouden moeten aanpakken. Uitzettingssystemen zijn ingesteld om te garanderen dat alle geïllegaliseerde migranten het land verlaten of uitgezet worden. Ondanks de groeiende investeringen in uitzettingsbeleid is hun aantal in de meeste westerse landen de afgelopen twee decennia niet afgenomen. In feite is het aantal soms zelfs toegenomen.
Verschillende factoren spelen een rol bij de ondoelmatigheid van het huidige beleid. In tegenstelling tot wat politici beweren, hebben de uitzettingssystemen weinig of geen invloed op de vastberadenheid van migranten en vluchtelingen om veiliger plaatsen te bereiken. Werkgevers in westerse landen hebben geïllegaliseerde migranten nodig als goedkope en onbeschermde arbeidskrachten (denk aan de agrarische sector) en trekken juist werknemers zonder papieren aan en ´beschermen´ hen tegen de overheid.
Een ander punt is dat landen voornamelijk investeren in de versterking van de grenzen om illegale binnenkomst te voorkomen, terwijl de meeste geïllegaliseerde migranten legaal via de internationale luchthavens binnenkomen als toeristen met een geldig visum. Daarnaast is uitzetting ook nog eens een extreem dure en gecompliceerde operatie die nooit op grote schaal kan worden toegepast zonder inzet van autoritaire methoden – denk aan de onmenselijke en criminele scheiding van kinderen van hun ouders bij de Amerikaans-Mexicaanse grens.
Een radicaal ander debat is nodig
We hebben daarom een eerlijk publiek debat nodig over de onmenselijke behandeling van geïllegaliseerde migranten in onze ‘liberale’ westerse samenlevingen. Een debat met een radicaal ander vertrekpunt waarbij we onze structurele behoefte aan arbeidskrachten erkennen, evenals de ondoelmatigheid van het uitzettingsbeleid en de onevenredigheid tussen de onmenselijke maatregelen (anderhalf jaar in detentie, familiescheiding, gewelddadige uitzetting) en de administratieve onregelmatigheden die geïllegaliseerde migranten begaan.
Bovendien moeten we het werkelijke doel van uitzettingssystemen onderkennen. Het gaat hier mijns inziens om het voeden van grote bedrijven door staten die zich op deze manier als ‘beschermende’ naties presenteren, over de ruggen van zwakke, uitgebuite en gemarginaliseerde migranten.
Uitvoerbare oplossingen vinden
De echte problemen gaan over menselijke mobiliteit, veroorzaakt door een verbijsterend ongelijke verdeling van welvaart in de wereld en door klimaatverandering. Uitvoerbare oplossingen zijn te vinden in het legaliseren van migratie; circulaire migratieprogramma’s waarbij migranten de mogelijkheid hebben om landen relatief makkelijk in en uit te gaan; minder door westerse landen aangedreven gewapende conflicten; en het stoppen met uitbuitende grondstofwinning op het zuidelijk halfrond.
Hierover moet het publieke debat gaan. Als we daar niet in slagen, glijden we verder omlaag op het pad van de gemanipuleerde zondebok en de haat tegen de kwetsbaarsten in onze samenleving, tegen degenen die valselijk verweten wordt de bron te zijn van onze angsten en de motivering voor de bouw van dure, wrede en zinloze uitzettingssystemen.
Dit artikel verscheen eerder bij Sociale Vraagstukken. Barak Kalir is antropoloog en werkt bij de Universiteit van Amsterdam. Hij was hoofdonderzoeker bij het pas afgeronde project ‘Social life of State deportation regimes’. Zie hier een korte animatievideo bij het project over gedwongen terugkeerbeleid.
Noot
- Ik gebruik ‘geïllegaliseerde migrant’ om het proces te benadrukken waarin overheden bepaalde mensen categoriseren en behandelen als ‘illegaal’. Tot deze categorie behoren mensen zonder papieren, mensen die blijven nadat hun visum is verlopen en zogenaamde ‘mislukte en nep- asielzoekers’.
Reacties (20)
Ondanks de groeiende investeringen in uitzettingsbeleid is hun aantal in de meeste westerse landen de afgelopen twee decennia niet afgenomen. In feite is het aantal soms zelfs toegenomen.
Dit is toch geen argument dat het uitzettingsbeleid niet werkt? Als er geen mensen waren uitgezet waren er toch meer geïllegaliseerde migranten geweest?
Zolang er asielaanvragen worden afgewezen komen er geïllegaliseerde migranten bij, dus een constante toename is te verwachten en je wekt dus de suggestie dat het beleid juist wel werkt.
Je stelt dat de meeste geïllegaliseerde migranten werken, maar dat is dan in het illegale circuit, zonder bsn en zonder er belasting over te betalen. (heb je daar trouwens een bron voor?)
In tegenstelling tot wat politici beweren, hebben de uitzettingssystemen weinig of geen invloed op de vastberadenheid van migranten en vluchtelingen om veiliger plaatsen te bereiken.
Ja maar die geïllegaliseerde migranten hadden juist geen recht op asiel dus die probeerden helemaal niet om veiligere plaatsen te bereiken.
Een ander punt is dat landen voornamelijk investeren in de versterking van de grenzen om illegale binnenkomst te voorkomen, terwijl de meeste geïllegaliseerde migranten legaal via de internationale luchthavens binnenkomen als toeristen met een geldig visum.
Over welk land heb je het in godsnaam? Amerika of zo? Nederland zit in de EU en we hebben helemaal geen bewaakte grenzen meer behalve de internationale luchthavens.
toegepast zonder inzet van autoritaire methoden – denk aan de onmenselijke en criminele scheiding van kinderen van hun ouders bij de Amerikaans-Mexicaanse grens.
Nouja het kan dus wel zonder de onmenselijke en criminele scheiding van kinderen en hun ouders gezien het feit dat wij dat niet doen en dat Amerika dat ook niet meer doet.
Het gaat hier mijns inziens om het voeden van grote bedrijven door staten die zich op deze manier als ‘beschermende’ naties presenteren, over de ruggen van zwakke, uitgebuite en gemarginaliseerde migranten.
Welke grote bedrijven zijn dat in Nederland en welke aanwijzingen heb je dat die het uitzettingsbeleid van de overheid sterk beinvloeden. Of heb je het eigenlijk alleen maar over Amerika? Maar waarom noem je dan allemaal Nederlandse/Europese feitjes en statistieken in je stuk?
De echte problemen gaan over menselijke mobiliteit, veroorzaakt door een verbijsterend ongelijke verdeling van welvaart in de wereld en door klimaatverandering. Uitvoerbare oplossingen zijn te vinden [..] minder door westerse landen aangedreven gewapende conflicten; en het stoppen met uitbuitende grondstofwinning op het zuidelijk halfrond.
Supergoede plannen en daar ben ik het helemaal mee eens maar tot we alle problemen in de wereld opgelost hebben, moeten we toch even tijdelijk een andere oplossing verzinnen, want ons prettige sociale systeem kan helaas niet onbeperkt mensen onderhouden, we hebben al een gigantische woningnood en hoe meer mensen op dit kleine stukje aarde, de minder ruimte voor natuur en zo.
@1: o.a. Sodexo, vooral bekend van de bajes- en ziekenhuisprak, staat te popelen om een geprivatiseerd detentiesysteem in alle denkbare aspecten uit te voeren. De bedrijfstop moet tranen met tuiten hebben gehuild toen Teeven oprotte.
@2 Valt wel mee met die invloed dus?
Het is allemaal veel simpeler en heeft geen zak met criminalisering of business te maken. Je krijgt een verblijfsvergunning of niet, als je geen verblijfsvergunning hebt mag je hier blijven tot je visum is afgelopen en dan moet je weer naar huis. Dat is in ieder land ter wereld zo en dat weet je van tevoren als je een land binnenkomt.
Duik je onder en blijf je toch dan ben je een illegaal, dan moet je ook niet zielig doen als je uitgezet wordt, dat risico wist je van tevoren. Illegalen profiteren van zaken waar ze geen recht op hebben, dus in zekere zin zijn ze wel crimineel bezig. Het is ook niet ander dan alle ander zaken waar voorwaarden aan verbonden zijn, overtreed je de voorwaarden dan aanvaard je automatisch de consequenties.
Dit beleid is pure noodzaak, anders krijgen we enorme volksverhuizingen en dat gaat qua economie, sociale zekerheid, huisvesting en milieu simpelweg niet. Het is ook geenzins en oplossing voor armoede en honger in de wereld, sterker het zou het probleem alleen maar veel erger maken. Bedrijven maakt het niets uit, sterker die profiteren soms illegaal van hun goedkope arbeid en hebben geen last van de maatschappelijke kosten. Ik zou niet weten hoe die van uitzetting wijzer zouden moeten worden. Moeilijker is het niet en mooier is het ook niet te maken.
@4: Kijk nou, je reageert met iets waart het artikel ook op wijst. Daar lezen we:
“Werkgevers in westerse landen hebben geïllegaliseerde migranten nodig als goedkope en onbeschermde arbeidskrachten (denk aan de agrarische sector) en trekken juist werknemers zonder papieren aan en ´beschermen´ hen tegen de overheid.”
En dan lezen we bij lou:
“Bedrijven maakt het niets uit, sterker die profiteren soms illegaal van hun goedkope arbeid en hebben geen last van de maatschappelijke kosten”.
Hoezo dan jouw “(…) en heeft geen zak met )…) business te maken”.
@5 Omdat de auteur nalaat te concluderen dat dat bijzonder onwenselijk is maar het juist toe lijkt te juichen.
Maar goed “Bedrijven maakt het niets uit” is natuurlijk onzin, want zelfs als het effect op de totale economie precies gelijk zou zijn (wat natuurlijk onwaarschijnlijk is) dan zijn er nog steeds genoeg individueel bedrijven die meer van het een dan van het ander profiteren en dus de politiek de ene of de andere kant op proberen te lobbyen…
En de verzorgingsstaat overeind houden en vele migranten deze kant op laten komen wordt een beetje lastig vrees ik. Heb sterk de indruk dat laag geschoolde migranten de eerste generaties ten koste gaan van pensioen, beschikbare sociale huur, etc. Wel handig voor bedrijven, want dan blijven de lonen lekker laag.
Nederland heeft geen vluchtelingenprobleem maar een probleem om mensen uit te zetten die dat niet zijn. En als we daar geen oplossing voor vinden dan rest ons niet anders om de instroom zo veel als mogelijk te beperken.
En wat een merkwaardige logica dat uitzetten big business is. Het kost handenvol geld, energie en frustratie.
Maar eigenlijk is alles aan dit stuk nogal merkwaardig. De westere wereld die de schuld is en zo….. Nou ja, ieder z’n mening.
@7: Beetje off topic, niet?
@4: “Dit beleid is pure noodzaak, anders krijgen we enorme volksverhuizingen”
Zonder verder bewijs is dit pure speculatie.
@6: Je hoeft het niet voor #4 op te nemen. Dat kan-ie zelf wel (tenzijz jij natuurlijk dezelf bent, dat weet je maar nooit met anonimi en nickgenaamden), hoewel hij dat altijd maar in zeer beperkte mate doet. Ooki nu verwacht ik geen serieus antwoord van die kant.
Maar of het onzin is over die bedrijven? Rijmt dat wel met wat je meteen daarna schrijft over lobbyen en zo?
@8: Tja, als NL geen vluchtelingenprobleem heeft waarom wordt er dan toch zo over gemekkerd, resulterende in beleid dat onnodig slachtoffers kost?
@9: Weer de plank mis….
Fijn dat er nog eens op gewezen wordt dat het zuidelijk halfrond wel de grondstoffen levert, er een verbijsterend verschil is in rijkdom en welvaart met het westen, en slachtoffer zijn van oorlogen die door het westen worden geïnitieerd.
Migratie is dus een gevolg. Niet een zomaar op zichzelf staand iets.
@10 3 miljoen van de 20 miljoen Roemenen wonen in een ander EU land, en dat land is rijker, heeft meer politieke vrijheden en beschermt de mensenrechten beter dan de meeste Afrikaanse landen. Verder is de Afrikaanse bevolking gemiddeld veel jonger waardoor ze veel makkelijker naar een ander land verhuizen, spreken ze vaak al vloeiend Engels of Frans en dan heb je ook nog de gevolgen van klimaatverandering. Natuurlijk wil lang niet iedereen in een ander land wonen, maar 5% zou al een gigantisch probleem zijn.
En er zijn een aantal onderzoeken gedaan die op nog veel hogere percentages duiden (maar ik weet niet hoe betrouwbaar die zijn) https://news.gallup.com/poll/245255/750-million-worldwide-migrate.aspx
En dan heb je nog 1 miljard chinezen in hun steeds engere big brothersamenleving.
23 miljoen mensen doen elk jaar mee aan de Amerikaanse green card lottery.
Andere voorbeelden van massaimmigratie zijn bijv. aantallen gastarbeiders uit marokko en turkije die naar west-europa zijn gekomen in de vorige eeuw, de massale immigratie van Ieren naar de VS etc.
Alles wijst er op dat er miljoenen mensen extra in Nederland komen wonen als we geen enkele limiet op migratie zouden plaatsen. Waarom denk jij van niet?
Op Twitter kan je nu ook zoeken op #fakefugees kwam ik net achter.
Maar ja, dat kom je tegen bij de complotaanhangers bij Thierry Sujet.
Sujet meende nu weer dat er wekelijks duizenden mensen na vijf jaar verblijf in de Nederlanden gelegaliseerd woorden. Dat schijnt dan na vijf jaar automatisch te gebeuren? Volgens mij heeft dat ook weer met statushouders te maken, maar goed. Het wordt klakkeloos aangenomen.
Net zoals zijn verhaal van de tocht naar Chatham met walvisvaarder Michiel de Ruyter in 1666. Bleek hij een jaar er naast te zitten.
@12.
Meeste problemen zijn niet met vluchtelingen, maar jonge mannen uit landen als Marokko. Daar hebben heel veel autochtonen nare ervaringen mee. En daar komen elk jaar nog bij ook. En kunnen niet weer uitgezet worden, want duiken onder, of weet ik wat. Net zolang tot er weer een generaal pardon komt.
@6: Als bedrijven profiteren van een de facto illegale activiteit (het zonder geldige verblijfsvergunning in Nederland verblijven), dan moet zo’n bedrijf worden gestraft. Als dat nu al gebeurt, maar de bedrijven gaan ermee door, dan moet er harder worden gestraft.
Zoals gewoonlijk wordt de zaak weer eenzijdig belicht. Ik hoor niets over asieladvocaten die illegalen telkens weer hoop geven door opnieuw een procedure te starten. Dat zie je nu ook weer gebeuren bij de ‘Wij moeten optiefen’ krakers in Amsterdam. Met die lui is geen land meer te bezeilen en dat gaat van kwaad tot erger. Beter zou je ze na afgewezen te zijn de keuze geven: ofwel je werkt mee aan terugkeer naar land herkomst of we zetten je voor de rest van je leven vast op een eiland.
@13: Dat is dan jouw mening. Ik denk van niet. Ik denk namelijk dat jij de plank mis slaat. Ik denk dat het op een gegeven moment klaar is. Teleurstelling op teleurstelling. Solidariteit is ver te zoeken in Europa. Migranten die niet aan het werk komen. Ellende met afgewezen asielzoekers die niet terug willen. Hoe lang wil jij nog wegkijken? Wat is zijn je oplossingen?