Gala (deel 2): het boekje waar een kweepeersluier over hangt

Voor wie het nog niet gelezen heeft: Gala gaat over een soort GTST-sterretje, een naïef grachtengordelsnolletje, die een geheime affaire heeft gehad met haar impresario. Op een reisje hebben ze in een hotelkamer op bed gelegen, maar de impresario heeft meteen gezegd dat dit eenmalig was. Even later gaat hij dood. De vrouw van de impresario geeft overeenkomstig de wens van de overledene geen stemmige receptie, maar in plaats daarvan een hip feest, net zoiets als toen met die Oostenrijkse eigenaar van een Amsterdamse discotheek.

Het GTST-snolletje schrijft nu een brief aan de overledene waarin het hele verhaal uit de doeken wordt gedaan. Hoewel het bepaald niet origineel is, kan de vorm van het verhaal met een beetje goede wil als een ‘vondst’ worden aangemerkt. Maar overtuigend komt het allemaal niet over. Het is nogal is nogal onrealistisch, zo’n lange brief te schrijven en dan die vader die zich er blijkbaar de hele tijd mee bemoeit!

Gipharts stijl is erbarmelijk. Het lijkt op een slechte vertaling van een Engelse tekst, met krom Nederlands als ‘dat was voorbij mijn fantasie’ (beyond my imagination) of ‘wij hebben een situatie’ (we’ve got a situation here). Het barst van de quasi-Engelse woorden, onvertaald, in cursief, zodat het vaak doet denken aan een reclamefolder, snel in elkaar geflanst door een Utrechtse copywriter. De vergezochte ‘nieuwe woorden’ waarmee Giphart zijn ’taalbrille’ (zoals hij het zelf noemt) wil exposen, maken het alleen maar erger, laat staan de ‘literaire’ (?) ‘moeilijke woorden’ zoals een tumor die wel drie keer ‘malign’ wordt genoemd, terwijl een verhouding ‘violent’ is, waarbij dan tussen haakjes wordt uitgelegd dat dat ‘onstuimig’ betekent.

Misschien dat iemand tegenwerpt dat die stijl zo is omdat het zogenaamd allemaal uit de pen van het GTST-snolletje komt. Des te ongeloofwaardiger zou ik zeggen, met die rare woorden en verwijzingen naar een stokoude conference van Van Kooten en De Bie. Zo’n delletje van die leeftijd kent wel Kim van Kooten, en misschien haar broertje Kaspar, maar van vader Kees en oom Wim heeft zo iemand in het echt natuurlijk nog nooit gehoord.

Giphart is zelf waarschijnlijk heel trots op een zin als deze: “de straatstenen hebben een auberginewaas, de gebouwen een avocadofloers en de mensen een kweepeersluier”. Ik denk: hoe krijg je het uit je pen.

Het feest eindigt in een ordinaire scheldpartij, de weduwe heeft weet gekregen van de affaire en de dikke, dronken partner van het snolletje laat publiekelijk zijn broek zakken. Een onsmakelijke vertoning, die echter weinig verrassend is voor de lezer. Van het plot moet het boek het dus ook al niet hebben.

Het belangrijkste dan: de inhoud. Het gaat over liefde en dood, staat op de achterflap. Het is waar, er gaat iemand dood in het verhaal en er is sprake van liefdesaffaire. Maar de lezer wordt bepaald niet getrakteerd op diepe inzichten. “We worden geboren, we leven een paar jaar, we kunnen een beetje over onszelf nadenken, we gaan dood en we komen nooit meer terug”. Of deze: “Dat je een man ontmoet en dat je helemaal vol van hem bent en dat je hem voortdurend bij je wilt hebben, dat je over hem wilt vertellen en opscheppen, en dat louter de gedachte aan hem je een verzadigd gevoel geeft – dat is verliefdheid”. Dergelijke beschamende platitudes zijn misschien wel te verwachten uit de mond van een dom gansje als de hoofdpersoon, maar je zou mogen hopen dat de schrijver daar iets aan toevoegt. En dat gebeurt niet. Gala is letterlijk en figuurlijk een boekje van niks.