Het college van bestuur (CvB) van de Radboud Universiteit wil de norm voor het bindend studieadvies (bsa) gaan verhogen naar 42-45 studiepunten, berichtte ANS-online dinsdagochtend. In een brief aan de medezeggenschap liet het CvB weten: “de universiteit heeft de morele plicht om de studenten te helpen voldoende studievoortgang te boeken, zodat zij niet voor onnodig hoge kosten worden gesteld”. Het staat er echt.
Volgens de brief zijn de belangrijkste argumenten (1) dat studenten niet blijven ‘voortmodderen’ (ja, ook dit staat er echt), (2) dat vrijwel alle collega-universiteiten een bsa hebben en (3) dat de ervaringen van deze universiteiten overwegend positief zijn.
Ja, van de universiteiten misschien wel. Al in 2007 was ik op een door de VSNU (de Vereniging van Nederlandse Universiteiten) georganiseerde conferentie over studiesucces. Bestuurders, beleidsmakers, politici en anderen dachten twee dagen na over de vraag hoe meer jongeren het hoger onderwijs kunnen afmaken. Het bleek een voorbode van wat we nu de discussie over het ‘rendementsdenken’ noemen. Studiesucces werd namelijk primair gezien als het ‘halen van een papiertje, in een daarvoor vastgestelde tijd’.
In de jaren die volgden heb ik heel wat studenten gesproken voor wie een bsa helemaal niet ‘overwegend positief’ uitviel. Studenten die ernstig ziek waren en vanwege een paar punten te weinig, botweg werden weggestuurd. Een student met migraine-aanvallen die haar hertentamen had gemist, maar niet van tevoren had afgebeld. Ze kreeg te horen dat een andere studie beter paste. Iemand die door het overlijden van haar vader punten misliep vanwege aanwezigheidsplicht. ‘Foutjes in de bedrijfsvoering’, de letterlijke woorden van een voormalig VSNU-voorman.
Maar ook voor het hoger onderwijs is deze ontwikkeling funest. De ‘academische gemeenschap’ klinkt zo leuk, maar zonder studenten en docenten die samen het onderwijs vormgeven, is het een holle term. In plaats van studenten te zien als jongvolwassenen in de bloei van hun leven die zelf verantwoordelijkheid kunnen en moeten nemen, moeten zij ‘beschermd’ worden, vinden steeds meer bestuurders. En wegsturen bij een studiepunt te weinig is kennelijk het summum van bescherming.
Terwijl het ook anders kan: wees streng doch rechtvaardig, stel hoge eisen aan je studenten en beoordeel ze eerlijk. Stop met genadezesjes, maar zorg voor goede begeleiding. Een student die dan onvoldoendes blijft halen, heeft daar óf een goede reden voor, óf komt zelf wel tot de conclusie dat een andere studie beter past. Bovendien is de mythe van de dure langstudeerder inmiddels stevig ontkracht.
Reacties (15)
” dat studenten niet blijven ‘voortmodderen’ (ja, ook dit staat er echt)”
Dit is ook wel een heel sterk argument. Bij de meeste studies zie je namelijk dat het programma na het eerste jaar alleen maar zwaarder wordt. Een student die tijdens zijn eerste jaar geen driekwart van zijn studiepunten haalt (bijvoorbeeld vanwege chronische migraine, of simpelweg omdat hij zich niet aan roosters of afspraken kan houden), gaat het in het verloop van zijn studie waarschijnlijk heel erg moeilijk krijgen. Dan kun je zeggen, laat toch maar proberen, waarna de student er na een jaar of vier achter komt dat ie nog steeds geen 120 studiepunten bijeen heeft en dat afstuderen misschien wel een helemaal geen haalbare kaart is, maar dan is ie inmiddels wel met een torenhoge studieschuld belast. Reken maar dat dan het verwijt komt: Waarom heeft de universiteit niet eerder ingegrepen?!
Pas trouwens altijd op met het verhaal dat de student je vertelt. Zoiets als “Iemand die door het overlijden van haar vader punten misliep vanwege aanwezigheidsplicht.” maakt me meteen achterdochtig. Bij ons aan de faculteit krijgt iemand in zo’n geval (en ook bij ziekte en nog een hele riedel andere onverwijtbare afwezigheid) altijd de kans de aanwezigheid in te halen middels een verslag/werkstuk, of soms zelfs met alleen maar een bewijsstuk van de reden van afwezigheid. Als ze vervolgens niet de moeite neemt om daaraan te voldoen heb ik toch geen medelijden meer.
Bovendien rijst de vraag: Daardoor mis je 5 ECTS, maar hoe zit het met die andere 15 ECTS die je gemist hebt (waardoor je de norm van 42 of 45 niet haalt)? Hetzelfde geval met het kind met migraine. Vier tentamens én vier herkansingen niet gehaald, waarvan één keer vanwege afwezigheid door migraine (en had ze nou net toevallig die herkansing anders wel gehaald, terwijl ze voor die andere drie gezakt is? Lijkt me niet heel waarschijnlijk).
Maar vanwaar altijd die haast?! Dat men niet oneindig studiefinanciering wil verschaffen, prima, maar waarom zou je als universiteit klanten wegsturen?
@1 nee, het is een onzinargument. Zoals de schrijver ook uitlegt. Dat ‘doormodderen’ eindigt zichzelf vanzelf wel, en het is helemaal niet erg als sommige mensen daar wat langer over doen en anderen niet.
@3, schaarste verhoogt in onze maatschappij de waarde van iets. Het maakt dat de mensen die het wel halen meer kansen voor zichzelf creeren en zich beter voelen dan de mensen die het niet halen.
@2, pas ook op met het verhaal dat de opleiding vertelt. Alsof die wel altijd te goeder trouw zijn. Daar speelt heel wat botte bureaucratie een rol. Verschilt zeer per opleiding / faculteit, dus wellicht doen ze het bij jullie wel redelijk, maar er zijn verdomd onredelijke commissies die gewoon standaard elk beroep afwijzen en zijn vergeten dat ze uberhaupt een oordeel kunnen aanpassen aan de situatie. “Regels zijn regels” en “the computer says no” enzo.
“Bij ons aan de faculteit” is verder leuk en aardig maar zegt weinig over andere faculteiten. Dus projecteer dat verder niet teveel buiten je eigen kaders.
Daarnaast, waarom zou je niet 4 vakken verkloten, vooral in zo’n overgangsperiode van je leven? Wanneer mag je die fouten dan wel maken? Sommige mensen functioneren vanaf hun 4e netjes binnen de regels van het schoolkader, maar anderen hebben het nodig om tegen de randen en grenzen aan te lopen. LAAT ze. Ik ken haast niemand zonder fikse studievertraging of een wat toeristische route door onderwijsland – en in geen van die gevallen had een botte afwijzing of een BSA ze beter ontwikkeld. Nu hebben ze zich gewoon prima ontwikkeld, er van geleerd en zijn brave hardwerkende burgers geworden die baat hebben van hun uiteindelijk behaalde opleiding.
Bij een botte afwijzing was het voor iedereen (nadrukkelijk inclusief de maatschappij en de toekomstige werkgevers) vooral zonde geweest. Nergens voor nodig. We worden er alleen maar beter van als we mensen een beetje de ruimte geven.
Dat doormodderen eindigt vanzelf wel? Er is (inmiddels bijna was) een verbazende hoeveelheid studenten die na drie of vier jaar propedeuse en alle colleges en tentamens vele malen volgen nog steeds niet in de buurt komt van de hele 60 punten, zonder ooit aan stoppen te hebben gedacht. Daar wordt echt niemand beter van. Het BSA is niet de perfecte oplossing, maar in sommige gevallen is het een zegening.
@1 en @2 – maar volgens mij geeft Lisa een veel beter alternatief voor ‘doormodderen’ dan het BSA. Namelijk: dat docenten wat strenger durven beoordelen, en als iemand prutswerk levert dat ook duidelijk te communiceren. In combinatie met meer en betere begeleiding, waarbij studenten die echt niet geschikt zijn daarmee worden geconfronteerd en alternatieven krijgen aangereikt die beter bij ze passen. Daarmee zullen het aantal gevallen dat @5 beschrijft ook sterk verminderen. In combinatie met de zware financiële verantwoordelijkheid die al bij de student gelegd wordt, door hoge collegegelden en afgeschafte studiebeurs, zou dat echt genoeg moeten zijn.
Zeker omdat het BSA vaak in de praktijk verwordt tot een technocratische middel, waarbij meer gekeken wordt naar het aantal puntjes dat gehaald is en niet naar de student zelf of de omstandigheden (waaronder, laten we daar ook eerlijk over zijn, soms ook ontoereikend onderwijs).
@5, in het oude stufi-stelsel, dat we net overboord hebben gezet, werd je vanzelf ingehaald door de werkelijkheid. Je stufi was dan immers een lening die terugebetaald moest worden (en die na een paar jaar ook ophield), en je had nog 2000 euro collegegeld per jaar dat je op moest brengen. Dat lanterfanten kostte ons als maatschappij dus eigenlijk niets (studenten die niets doen doen ook nauwelijks een beroep op de faciliteiten, dus die 2000 euro is voldoende om de kosten te dekken.)
[knip – context van een deel verkeerd gelezen]
@3 Omdat de student niet de klant is. De overheid is de klant, want die betaalt in de meeste gevallen het overgrote deel van de kosten.
En die overheid gaat steeds meer financiële incentives geven op studierendement, dus op studenten die ook daadwerkelijk punten behalen en in een zo kort mogelijk tijdsbestek een diploma op zak hebben waarmee ze een goed betaalde baan in kunnen rollen en premies en belasting afdragen.
Als de overheid universiteiten financieel afrekent op studenten die hun punten niet halen, worden die universiteiten geprikkeld om slecht presterende studenten er zo snel mogelijk uit te wieden.
En dat zie je dus ook gebeuren. Allemaal volstrekt logisch als je ziet wie er eigenlijk betaalt en dus het beleid bepaalt.
De student is dus niet de klant, de student is het half-fabrikaat (de afgestudeerde is het product). Een defectief halffabrikaat dient zo snel mogelijk te worden opgespoord en uit de productieketen genomen.
@8 Klopt allemaal, maar is enkel relevant als er een duidelijk verband is tussen studieduur en gemaakte kosten. Dat verband is er m.i. enkel bij zeer druk bezochte studies. Bij het overgrote deel maakt het geen zak uit of er iemand meer of minder in de zaal zit.
Beter rekent de overheid universiteiten af op studenten die het wel halen. Hoeveel het niet halen doet er maar bar weinig toe.
In dat licht is de studielening nog niet zo een slecht idee. Laat de student maar volledig zijn studie betalen. Ter compensatie: Vervolgens introduceren we een aftrekpost voor studiekosten (hey, die bestaat al). Maar nu ook met de mogelijkheid om studiekosten met terugwerkende kracht terug te betalen. Werkenden betalen dan rechtstreeks via de belasting hun eigen studie terug.
@2: In dit geval gaat het om verhalen die ik te horen kreeg bij de Landelijke Studenten Vakbond, waar we tientallen studenten hebben geholpen die met een bsa te maken kregen. Dus ik heb me in een behoorlijk aantal zaken verdiept. En er zaten behoorlijk schrijnende gevallen tussen, dit zijn slechts een paar voorbeelden.
Ik verwacht dat het nog een jaar of twee duurt voordat de overheid start met een expliciet ontmoedigingsbeleid om te gaan studeren. Dat ze gaan zeggen dat de Lissabonagenda een grote vergissing was en we met veel te veel hoog opgeleiden zitten waar domweg geen werk voor is. En dat je gewoon stront moet scheppen voor de kost.
@11: Je krijgt in die gevallen nog steeds maar één kant van het verhaal te horen (kan ook niet anders, in verband met privacy mag de universiteit je immers het dossier van de betreffende studenten niet verstrekken). Ik zie ook de andere kant van het verhaal. In tegenstelling tot wat #4 beweert, zijn er binnen de universiteit vele manieren om beroep te doen op omstandigheden (en zelfs daarbuiten, want tegenwoordig halen studenten ook bij de rechter nog hun gelijk in zulke gevallen), dus als het om echt schrijnende gevallen zou gaan, hebben ze hun mogelijkheden niet uitgeput.
Ik ben overigens met velen eens dat meer begeleiding (zeker bij studenten die een gebrekkige voortgang vertonen), veel zou helpen, maar:
-Daar krijgt de universiteit verre van voldoende geld voor. Sterker nog, er is niet eens genoeg geld om de studenten genoeg onderwijsaandacht te geven (en dat staat toch nog wat hoger op het prioriteitenlijstje dan studiebegeleiding).
-Ook dan nog heb je halsstarrige studenten die de feiten niet onder ogen willen zien en die je zonder een hard criterium dus alsnog laat aanmodderen.
@13, je denkt niet dat de LSVB op het idee gekomen is om de opleiding om hun kant van het verhaal te vragen?
Da’s natuurlijk onzin, dat mag prima met toestemming van de betreffende student.
Het is inderdaad waar dat je voor de rechter nog wel een kans maakt. En gelukkig wordt het soms wel gedaan.
Punt is dat de meeste studenten dat niet doen, ook niet als ze gelijk zouden krijgen voor de rechter, want de meeste studenten zijn heel timide en nemen helemaal niet zulke stappen, maar haken af, denkend dat ze het niet waard zijn. Die vallen nu uit, en blijven net zo goed ‘foutjes in de bedrijfsvoering.’
Ja, nogmaals – nou en? Wat maken we ons daar druk om? Het lijkt me onvermijdelijk dat er overal een deel gewoon niet echt jofel functioneert. Dat geldt bv ook voor universitaire docenten zelf… Zijn ook geen harde criteria voor, je kunt docenten die slecht les kunnen geven er ook niet zonder meer uitzetten, en uiteindelijk is dat afwijzen ook helemaal de weg niet. (Voor we nu enge dingen gaan bedenken als toegevoegde waarde van een fokstier docent om te bepalen of die mag blijven.)
Genoeg opleidingen die het bv prima redden (verleden tijd, voor de uni een unibrede verplichting oplegde) zonder BSA, met gewoon een beetje zicht op de studenten zelf en een persoonlijk gesprek. Lang niet alles hoeft met machtsmiddelen (maar als je een machtsmiddel als BSA inzet, en ook nog rigide afhandelt, moet je ook niet klagen dat er vervolgens met dure en tijdrovende zware middelen als rechtzaken wordt teruggestreden.)
Het BSA is een oplossing voor een probleem dat verzonnen is. Maar als je een stapje terug doet en kijkt wat we uberhaupt willen bereiken met onderwijs is het een verschrikkelijk middel.
@8: Dus ook daar “Excellente Henken en Ingrids” en weg met de Autist, ADHD, Rolstoel en ander maatwerk. Want dat gaat ten koste van MIJN EXCELLENTE HENK JR!
:D
Einstein licht te tollen in zijn graf.