Een staalkaart van de Grote Depressie

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Cultureel Redacteur Nog maar vlak voor de invoering van Roosevelt’s New Deal en de totstandkoming van de grootschalige Marshall hulp, kenden de Verenigde Staten een geheel andere economische werkelijkheid. Zwarte Donderdag (24 oktober 1929, waarbij de aandelenkoersen instortten) veroorzaakte een volledige instorting van het economisch systeem die men nu alom kent als de Grote Depressie van de jaren ’30. Het gevolg was een daling van 40% van het Bruto Nationaal Product en een werkloosheid die steeg naar 25% van de beroepsbevolking. Men rekende uit dat wanneer men de conjuncturele beweging zou volgen, het dertig jaar zou duren voordat men weer hetzelfde niveau als voor die bewuste donderdag zou bereiken. Ondanks het liberale karakter van de Amerikaanse staat achtte men het dit keer noodzakelijk om in te grijpen. Roosevelt’s politiek richtte zich in eerste instantie op het herstel
van het bankwezen, maar dit was niet genoeg om de gehele economie te stimuleren. De gevolgen van de depressie waren daardoor nog lang voelbaar. Het ergst daarbij werden de boeren op het platteland getroffen. Zij bezaten nagenoeg niets meer en waren niet in staat om leningen af te sluiten bij de banken om een nieuwe start te maken. Pas tijdens de Tweede Wereldoorlog werd dankzij daadkrachtige staatsinterventie de industriële productie meer dan verdubbeld en kropen de Verenigde Staten op naar de status van economische grootmacht die ze nu nog steeds bezitten.

Eind jaren ’30 kregen zo’n vijftien fotografen de opdracht van de Farm Security Administration (FSA) om de gevolgen van de depressie op het platteland vast te leggen. Deze speciaal opgerichte overheidsinstelling had tot doel om draagvlak te creëren bij het congres en de bevolking om het controversiële beleid van gedwongen herhuisvesting van arme boeren te kunnen uitvoeren. Het resultaat was onbedoeld tweeledig; enerzijds slaagden de fotografen erin de schrijnende armoede in beeld uit te drukken, anderzijds vormen de foto’s een staalkaart van de Amerikaanse geschiedenis van de jaren ’30 en ’40. Het project dat onder de noemer Bound for Glory in Foam te zien is, is één van de omvangrijkste foto-documentatieprojecten dat in opdracht van de overheid is uitgevoerd. Het resulteerde in meer dan 160.000 foto’s die bewaard worden in de Library of Congress in Washington. De meeste foto’s zijn zwart/wit waarbij Dorothea Lange’s Migrant Mother (1936), een portret van een vrouw die lijdzaam doch strijdbaar in de lens kijkt waarbij haar kinderen zich uit schaamte lijken te hebben afgewend, de bekendste is (zie link). Het gezin leefde in een kamp van rondtrekkende abeiders en heeft zichzelf moeten voeden met bevroren groenten van omliggende akkers en vogels die door haar kinderen werden gevangen. In 1960 verklaarde Lange (1895 – 1965) dat de moeder zich leek te realiseren dat de foto’s haar konden helpen en zodoende hielp zij de fotografe met dit krachtige beeld in een soort van verbond tussen geportretteerde en fotografe.

Bound for Glory Minder bekend was dat er in die tijd ook kleurenfoto’s zijn gemaakt. Vanaf 1939 was de zogenaamde ‘Kodachrome’ techniek van Eastman Kodak zo goed ontwikkeld dat kleurschakeringen konden worden behouden. Ondanks dat er maar achttien foto’s per rolletje van 35 mm konden worden gemaakt en de ontwikkelingskosten aanzienlijk waren, leverde de nieuwe techniek zulke heldere kleuren op dat men er enthousiast gebruik van ging maken. Op deze foto’s concentreert Bound for Glory zich, aangevuld met een aantal bekende zwart/wit werken. De kleurenfoto’s zijn namelijk pas onlangs boven water gekomen uit het
archief en gecatalogiseerd. De nooit eerder in Europa vertoonde foto’s zijn unieke beelden die dankij de lichtheid in kleuren doen denken aan oorspronkelijk zwart/witte films die later ingekleurd zijn. Dit geeft een surrealistische lading mee aan de voorgeschotelde beelden.

Belangrijkste fotografen wiens werk getoond wordt zijn Jack Delano, Marion Post Wolcott en Russell Lee. Aan het begin van de tentoonstelling is de armoede nog niet zo zichtbaar; de beelden laten winkels, tankstations, arbeiders op katoenakkers en dorpsfeesten zien. Bij Lee wordt deze armoede een stuk zichtbaarder. Halverwege de jaren ’30 gaat hij naar Pie Town, New Mexico, letterlijk ontstaan als dorp waarin men taarten verkocht dat in 1909 is gesticht als gevolg van de vlucht voor de stofwinden in Texas. In deze gemeenschap leven grote families in plaggenhutten en uitgegraven woonholen die sober zijn ingericht. Om zich aan de armoede te kunnen onttrekken heeft men een collectief systeem opgezet van zelfredzaamheid en gemeenschappelijke inspanning. Men ziet de plattelandspioniers met gescheurde hoeden en versleten kleren met grote families in nauwe behuizingen waaraan een stuk grond grenst voor de verbouw van bloemkool of bonen. Het enige vermaak vindt men in de square dances waarbij men er met de hele familie op uit trekt om de uitzichtloze situatie voor even te kunnen vergeten.

Bound for glory is nog tot t/m 7 september te zien in Foam

Foam
Library of Congress
Migrant Mother

Reacties (19)

#1 mescaline

Uitstekende tip.

Met een verdeelde mening in meiner Brust.

Jorn, je schrijft oernette stukjes over kunst, op NRC niveau zeg maar. Ik vind dat je hier de grens overschrijdt van wat men met dat(zelfde) fatsoen kan beschrijven. Amerika jaren ’30/’40 is veel groter en heftiger… Daar hoort een spannender, wilder en groter proza bij.

  • Volgende discussie
#2 Pelayo

De Depressie. Daar zou wel ‘ns wat meer over mogen worden nagedacht. Elke economische school heeft zo haar eigen oorzaken, wat eigenlijk zorgwekkend. Klaarblijkelijk is er geen consensus over wat daar nu de oorzaak van is terwijl de gevolgen ervan enorm en catastrophaal waren. Honger en sloppenwijken. Fascisme, wereldoorlog.

De zekerheid al die economische stromingen aan de dag leggen dat dit niet nog een keer kan gebeuren stellen mij niet gerust. Integendeel, eerder.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Jorn

@mescaline: mijn prozaïsche kanten waren gisteren nogal verdampt. Heldhaftig en vastberaden ging ik daarom languit op de bank, in retraite…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 mescaline

Kijk, dat zijn ze @Jorn. ;)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 RennieB

[CT]Ik zat eens te denken. Stel dat, sinds het oprichten van de Federale reserve op 23-12-1913, waarbij de macht over het drukken van gelden uit het congres gehaald werd in en handen van private bankinstellingen kwam. Give me the power to print money, and we rule the government. Quote Rothschild.

Stel nou dat er bewust vanuit deze private instellingen een economisch beleid is gevoerd welke de hyperinflatie heeft bespoedigd en een val van de economie tot gevolg heeft gehad. In bovenstaand stuk kunnen we lezen dat het eerste wat Roosevelt heeft gedaan, het verstevigen van de posities van banken is. Daarnaast werd alles dusdanig goedkoop dat iedereen die nog middelen bezat voor een absolute bodemprijs grond en dergelijke kon komen…

Zie enig paralel met het heden?

[/CT]

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 esgigt

@RennieB : zit wat in… de rijken misbruiken hun macht om nog meer rijkdom en macht te vergaren. Het lijkt erop dt die parallel er is …

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 esgigt
  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 JSK

Leuk dat een cultureel redacteur schrijft over (economische) geschiedenis, maar er klopt geen zak van:

Zwarte Donderdag (24 oktober 1929, waarbij de aandelenkoersen instortten) veroorzaakte een volledige instorting van het economisch systeem die men nu alom kent als de Grote Depressie van de jaren ’30.

Er bestaat een brede consensus onder economen dat de beurscrash geen oorzaak was de GD. Het is een leuk beeld, maar het is volledig onwaar: Zwarte Donderdag was in 1929, de Grote Depressie kwam pas goed op gang vanaf 1931.

Het gevolg was een daling van 40% van het Bruto Nationaal Product en een werkloosheid die steeg naar 25% van de beroepsbevolking. Men rekende uit dat wanneer men de conjuncturele beweging zou volgen, het dertig jaar zou duren voordat men weer hetzelfde niveau als voor die bewuste donderdag zou bereiken.

Bullshit. Al zo vroeg als 1933 vertoonde de Amerikaanse economie herstel. Dertig jaar, waar haal je het vandaan?

Ondanks het liberale karakter van de Amerikaanse staat achtte men het dit keer noodzakelijk om in te grijpen. Roosevelt’s politiek richtte zich in eerste instantie op het herstel van het bankwezen,

Nee, Roosevelt’s beleid was een opeenstapeling van domme maatregelen, zoals het vernietigen van oogsten zodat de prijs van landbouwproducten zou stijgen. Roosevelt liet de plattelandsbanken gewoon failliet gaan hoor.

Pas tijdens de Tweede Wereldoorlog werd dankzij daadkrachtige staatsinterventie de industriële productie meer dan verdubbeld en kropen de Verenigde Staten op naar de status van economische grootmacht die ze nu nog steeds bezitten.

Dus het moraal van het verhaal: oorlog is goed voor de economie? Nah…

@Peyalo:

De Depressie. Daar zou wel ‘ns wat meer over mogen worden nagedacht.

Dus dat tiental boeken over de GD die ik de laatste twee maanden heb gelezen, is niet genoeg? Er is hartstikke veel over de Depressie nagedacht.

Elke economische school heeft zo haar eigen oorzaken, wat eigenlijk zorgwekkend. Klaarblijkelijk is er geen consensus over wat daar nu de oorzaak van is

Ook niet waar. De meeste economische historici hangen één van de twee hoofdverklaringen aan. Het blijft een discussie, maar er is veel meer consensus dan jij doet voorkomen. Ik verwacht niet dat je dit wist, maar doe dan geen uitspraken over dingen waar je geen kennis van hebt.

De zekerheid al die economische stromingen aan de dag leggen dat dit niet nog een keer kan gebeuren stellen mij niet gerust. Integendeel, eerder.

Je kan ook eens een boek over het onderwerp lezen, en tot de conclusie komen dat de situatie toen totaal onvergelijkbaar met de situatie nu.

@RennieB:

Stel nou dat er bewust vanuit deze private instellingen een economisch beleid is gevoerd welke de hyperinflatie heeft bespoedigd en een val van de economie tot gevolg heeft gehad.

1. De Fed is niet privaat maar onafhankelijk. Een erg groot verschil.
2. Er was nooit “hyperinflatie” in de V.S., wel deflatie

Geen “parallel met het heden dus”.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 RennieB

Onafhankelijk… Mwha. Wie zitten er dan in het stelsel? Zowel de BIS alswel de FED? Juist Private instellingen. Waarbij het congres/parlement buitengewoon weinig zeggenschap heeft.

Private instellingen. Privaat dus. Zoek jij nou eens wie er in dat bestuur zitten! En probeer voor de aardigheid nou eens in te zien dat de Rothschilds o.a. , eigenaar voor meer dan 50% van o.a de ABN, ING, Fortis, meer invloed uitoefenen dan ongeacht welke regering dan ook. Remember de 2500 miljard aan noodhulp die jaarlijks dik 300 miljard opleveren?

Trek dit nu eens door. De Fed leent geld uit aan banken, die dit weer uitlenen aan bedrijven, particulieren etc. Maar ergo, de banken bepalen dus via de FED de totale geldproductie en lenen lucht, waar zij zelf rente op beuren.

Geld ontwaarding in hele grote vlucht. IN of DE boeit me dan niet.

Paralel met het heden. Probeer jij nou voor mij eens de m3 cijfers van afgelopen maand te achterhalen. Succes!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 JSK

Privaat? Heeft de FED aandelen dan? Of is het een B.V.? Maken ze winst, en aan wie keren ze die winst uit? “Privaat”, kom nou… het is een politiek onafhankelijke centrale bank. Net zoals de Europese Centrale Bank. En daar is helemaal niks mis mee.

Zoek jij nou eens wie er in dat bestuur zitten!

Vrijmetselaars en joden?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 RennieB

Fascist! Dat je zomaar de Vrijmetselaars erbij haalt!

En ja ze maken winst, en nee die keren ze niet uit.

De fraude van de eeuw!!!!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 RennieB

Psssst, wist je trouwens dat de FED op dit moment méér staatsobligaties aankoopt dan China of Japan? Via hedgefunds, durf-kapitalisten. Waarom gaan die via de Kaaiman eilanden zoveel zero-coupons kopen? Die gaan voor het grote geld toch?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Jorn

Gelukkig hebben we hier nog economische puristen! (zegt een voormalig econoom…)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 troebel

mooi ivm deze expositie is de biografie van Walker Evans door Belinda Rathbone (Walker Evans A Biography). Evans verkocht kort voor zijn (alcoholische) levenseinde het volledige copyright voor weinig centen.
Roy Stryker (de redacteur/baas van Walker Evans in dit project) perforeerde de negatieven die hij niet geschikt vond..
Een off spin project van deze Roy Stryker, (‘baas’van de FSA) : USA 1943-1950 (The Standard Oil (New Jersey) Photography Project genereerde waardeloze foto’s .

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 RennieB
  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 McC

Het is toch wel duidelijk dat dit een linkse log is. Overheid = goed, vrije markt = fout. Voor een iets genuanceerder beeld van de situatie adviseer ik eens te zoeken op http://mises.org/

Een log waar wel deskundigen aan het woord komen ipv van de fantasieschrijvers die het hier voor het zeggen hebben.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 mescaline

@McC VKA. Ik wacht dan graag op je eerstvolgende spervuur.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 RennieB

Over genuanceerd gesproken, McC. Moehahaha.

Overheid = Goed Vrije markt = fout.

Grapjas.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 RennieB

Let me return the favor McC…

http://video.google.com/videoplay?docid=-3171333253967404913

overtuigender kunnen we het niet maken, leuker ook niet…

  • Vorige discussie