ELDERS - Deze week vieren we in Zuid-Amerika een jaar paus Franciscus en komt Michelle Bachelet opnieuw aan de macht in Chili.
Aanstaande donderdag is het precies een jaar geleden dat Jorge Mario Bergoglio, aartsbisschop van Buenos Aires, tot paus werd benoemd. Hoewel Franciscus de doctrine van de Kerk niet heeft veranderd, communiceert hij wel op een directe en meer open manier. Al snel kreeg hij de bijnaam ‘de lachende paus’.
Ik ga hier verder niet in op (het al dan niet uitblijven van) veranderingen in het Vaticaan. Dat is letterlijk en figuurlijk een ver-van-mijn-bed-show. Maar wat ik in Argentinië en buurlanden merk, is de immense populariteit van de paus. Dat lijkt vooral veroorzaakt te worden door zijn eenvoudige taalgebruik, losse stijl en boodschap van barmhartigheid. Van atheïst tot anarchist, iedereen lijkt Franciscus op z’n minst het voordeel van de twijfel te geven.
Wat gevoeliger ligt de relatie tussen de paus en de meer conservatieve bisschoppen in Latijns-Amerika. Niet iedereen binnen de Kerk is namelijk even blij met de nadruk die de paus legt op het pastorale werk. Zeker de orthodoxe tak vreest dat de doctrine steeds minder belangrijk wordt.
Je merkt die kloof ook in de praktijk. In de meer progressieve kringen binnen de Kerk is men blij met Franciscus en hoopt men op verdergaande hervormingen. De Kerk moet weer naar de mensen toe, in plaats van andersom. In conservatieve kringen lijkt nog steeds de gedachte te heersen dat parochianen er vooral zijn om de bisschop te dienen, en niet vice-versa.
De komende jaren moet ook duidelijk worden of de paus een brug weet te slaan tot groepen die zich tot nu toe niet bij de katholieke Kerk thuis voelden, of dat de veranderingen die de paus probeert door te voeren vooral cosmetisch van aard zijn.
Mocht je meer over dit onderwerp willen lezen, vandaag verschijnt een artikel van mijn hand over het Franciscus-effect in een arme buitenwijk van Buenos Aires in de Wegenerkranten (Gelderlander, Brabants Dagblad et cetera). Morgen vind je in de kranten van de NDC Mediagroep (oa. Leeuwarder Courant) een artikel over de ongekende populariteit van de paus in zijn thuisland Argentinië.
Start tweede termijn Bachelet
Ondanks een historisch lage opkomst, won Michelle Bachelet op 15 december 2013 overtuigend de tweede ronde van de Chileense presidentsverkiezingen. Van een feeststemming was in Santiago de Chile absoluut geen sprake. De meeste kiezers die ik die dag sprak waren ook niet echt gemotiveerd.
Hoewel Chili de afgelopen decennia indrukwekkende economische groeicijfers laat zien, lijkt er een steeds grotere kloof te ontstaan tussen het volk en de politieke elite. Het lijkt in Chili niet uit te maken of ‘links’ of ‘rechts’ wint, het economische beleid dat grotendeels ongewijzigd is sinds de dagen van dictator Pinochet, staat niet ter discussie.
De starre grondwet, die supermajorities vereist voor het wijzigen van belangrijke wetten, zoals de onderwijswet, maakt het doorvoeren van hervormingen bijzonder moeilijk. Bachelet staat dan ook een fikse uitdaging te wachten. Zij beloofde haar kiezers “een Chili voor iedereen”, waarin de kloof tussen arm en rijk kleiner is en waar onderwijs en gezondheidszorg verbeterd worden.
Tijdens de ceremonie gisteren, ontving Michelle Bachelet de presidentiële sjerp van Chili uit handen van Isabel Allende, de dochter van de in 1973 afgezette president Salvador Allende. Anno 2014 lijkt Chili echter lichtjaren verwijderd van de radicale veranderingen die plaatsvonden onder Allende.
Remi Lehmann is correspondent in Argentinië en Uruguay voor De Persdienst. Zijn artikelen lees je onder andere in het Brabants Dagblad, De Gelderlander en Tubantia. Voor een dagelijkse portie nieuws uit Zuid-Amerika volg je Remi op Twitter. Tips worden altijd op prijs gesteld: remi.lehmann[at]gmail.com.
Reacties (2)
Ik geef Franciscus niet het voordeel van de twijfel: ik twijfel, hij is paus dat zegt genoeg. wel opvallend is de omkering van de verhouding tussen paus en Zuid-en Midden-Amerikaanse bisschoppen. In de tijd van Romero as dat duidelijk omgekeerd en was de paus (extreem) rechts en de bisschoppen socialist. Nu lijkt dat omgekeerd.
Dat kan niet goed gaan.
Overigens heeft de populariteit ook te maken met zijn herkomst : in de tijd van JPII as de paus extreem populair in Polen, dat neemt af zelfs al is men nog steeds fanatiek katholiek.
Ja, ze weten nog goed hoe het af is gelopen toen dat beleid wel ter discussie werd gesteld. Toen werd Pinochet met hulp van de VS aan de macht geholpen in de achtertuin van de VS. Lijkt een beetje op wat de Russen nu op de Krim doen, wat het achtertuin gedeelte betreft in elk geval.