COLUMN - Mijn wekelijkse impressie over wat ik op de televisie zag, zal niet meer verschijnen. De reden is simpel: ik heb er geen lol in. Dat heeft met een paar dingen te maken.
TV-programma’s geven een scheef beeld van de Nederlandse politiek. Programma’s worden gemaakt door journalisten, maar ze hebben voor de TV een technisch ingewikkelde klus. Even een verhaal doorbellen of mailen naar de krant is simpel: het thuisfront doet de rest. Maar een programma maken is veel ingewikkelder. Dat gaat ten koste van de inhoudelijke investering.
Wat is politiek nieuws?
Journalisten hebben een simpele opvatting van nieuws: als er ergens rotzooi is. Politiek conflict: “Hmm.” Bloedende koppen: “We komen er aan!” Mijn maatje uit de collegebanken, Hans Polak, zei het letterlijk: “Geen bloedende koppen in de Amsterdamse Raad, dus inrukken met die cameraploeg.” Nieuws moet sensatie zijn.
De TV heeft ernstige beperkingen: politiek nieuws is ongeveer gelijk aan hetgeen in en rond de Tweede Kamer gebeurt: de kaasstolp rond het Binnenhof. Ik ben verslingerd aan “De fractie”, maar politieke programmering moet informeren en inzicht verschaffen. Het politieke nieuws is vooral de benauwende omhelzing van politiek en journalistiek.
Gebeurt dat dan helemaal niet, informeren en inzicht verschaffen? Eerlijk gezegd: weinig. Wie mij las, zag dat ik vooral schreef over politieke praatprogramma’s, aan Buitenhof, aan Tegenlicht, soms Jinek of Pauw. Het zijn programma’s met redacties, die iets voorstellen en iets proberen bij te dragen aan informatie van het publiek, buiten het hijgerige theater van alle dag om.
Hoe erg is dit allemaal?
Veel van wat er gebeurt in onze samenleving, wordt niet door het parlement bepaald. Den Haag komt vaak uitermate laat in actie. De werkelijke macht in de samenleving is niet gevestigd aan het Binnenhof. Toch zitten we urenlang naar het gezwatel in het parlement te kijken. Niet omdat het zo mooi of spannend is, maar door de suggestie dat je het niet mag missen.
Het is die dubbelheid die mij hindert. Ik weet dat het gehalte aan humbug heel groot is. Toch slaag ik er in uren per dag nieuws en actualiteiten te consumeren en dan ook nog na te kauwen en te verteren, bij Pauw of Jinek. Soms besteed ik een hele avond aan de lokale politiek, maar dan merk ik de volgende dag nergens aan dat ik iets van Haagse berichten heb gemist.
TV kijken kost waanzinnig veel tijd.
Wat betekent een terugblik?
Waarom zou Sargasso over de treurbuis moeten schrijven? Ooit kwam Komrij met het begrip treurbuis aanzetten. Ik heb nog eens wat in zijn teksten gebladerd en kan eigenlijk geen antwoord bedenken. Wij moeten “onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch zijn, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd”.
Dat is geen klein opdrachtje, dat we ons zelf geven! Zou je dat kunnen voor doen? Gewoon, met je bagage, met je mentale houding, met je dagelijkse zorgen, kijken naar wat uit Hilversum tot je komt en bedenken of dat klopt en zinnig is?
Ik geloof dat ik dat had als ambitie. Zouden mensen mijn dartel cynisme volgen en verdragen en daardoor hun blik op de wereld scherper maken? Ik geloof dat ik daarop hoopte.
Inmiddels weet ik dat ik die gedachten moet bijstellen, want echte inhoudelijke debatten leverde “Een bal op TV” niet op. Of het Max beter verging mag hij zelf zeggen.
Mijn verontschuldigingen voor wie ik irriteerde; maar zei ooit Heere Heeresma “een gebroken been is erger”. En wie gedachten ter overweging las moet bedenken dat die vooral opkomen door een geïnspireerd contact tussen schrijver en lezer.
Reacties (7)
He jammer, vond het altijd wel vermakelijk. Met deze stukjes wist ik altijd weer dat ik weinig gemist had, wat me weer een prettig gevoel gaf. Dus wat je schrijft klopt, maar het had voor mij een aangename functie.
Waarom moet Een bal op TV gaan over politiek? Waarom niet over “Barbie” of over hoe het weer altijd hetzelfde in beeld gebracht (man of vrouw voor een landkaart gevolgd door een simplistisch tabelletje)? of …?
Kijk al jaren geen nederlandse televisie meer en ben mezelf dankbaar voor alle tijd die daarmee gewonnen is. Ooit was het journaal van acht uur mijn hoogtepunt van de dag, terwijl ik nu rond die tijd vrij ben te doen wat ik wil. Eigenlijk geldt dat voor de hele avond en ik slaap ook nog beter zonder pratende hoofden, ingebrand op mijn netvliezen.
Die ene goeie documentaire van de VPRO kan ik ook op het net bekijken en met Netflix c.s. is er altijd wel wat te binge-kijken. Alleen al voor het ontbreken van reclame betaal ik graag, met als bonus dat ik zelf bepaal wanneer ik iets bekijk.
Om niet helemaal onwetend te zijn over wat half nederland elke avond gezamenlijk zit te consumeren, is zo’n rubriek als deze heel nuttig. Zelden heb ik echter bij het lezen er van de indruk iets gemist te hebben. Televisie kijken is voor velen een dagelijkse, levenslange gewoonte en het maakt hen vermoedelijk niet uit hoe bezopen de inhoud is. Als het maar kleurig is, beweegt en geluid maakt, lijken de belangrijkste kwaliteitseisen bij nederlandse televisie.
Vast gefeliciteerd met je herwonnen vrijheid, Tom!
“Treurbuis” is een mooie term, maar ik vind “doodoog” ook mooi, dat schijnt de term te zijn die Noord Amerikaanse indianen aan de televisie geven. Zelf ben ik al jaren afgehaakt. Het geeft me op dit moment geen gevoel van zeeen van tijd, want je went er natuurlijk aan, geen TV. Maar als ik dan lees dat de gemiddelde Nederlander zo rond de drie uur per dag kwijt is met “doodoog”, dan richt ik wel mijn ogen in verbijstering ten hemel en mompel binnensmonds “oh mijn god”… – en ik ben nog wel atheist!
Dus inderdaad: veel plezier en genoegen gewenst met de gewonnen vrijheid en tijd!
Jammer!
Er kijken erg veel mensen naar de t.v.
En hoewel het merendeel naar programma’s kijkt waar ik persoonlijk niet veel waardering voor heb, lijkt het me toch wel aardig om het een en ander te kritisch volgen en de “ups and downs” te becommentariëren.
Wordt er bij de redactie aan een opvolger gedacht???
Welkom bij de twee-punt-nogwat procent televisielozen in Nederland. Ik zou me vast voorbereiden op de vraag of je soms christelijk bent want het grootste deel van die televisielozen is dat namelijk.
Vester op de werkelijkheid was ook een mooie uiteenzetting van het fenomeen televisie door Arnoud Ratzinger.