Earth Overshoot Day: het ecologische faillissement en de bailout

Na vandaag heeft de mensheid voor dit jaar alle natuurlijke hulpbronnen opgebruikt die de aarde in één jaar kan produceren. Hout, water, vissen… we gebruiken er te veel van en na 27 september teren we daarom in op de reserves. Earth Overshoot Day is de denkbeeldige dag dat de koek op is en we de kip met de gouden eieren moeten slachten om nog in leven te blijven. Doordat de mensheid groeit en steeds meer verbruikt maar de productiviteit van de aarde min of meer hetzelfde blijft valt deze dag steeds vroeger in het jaar, vijf jaar terug was het nog 9 oktober. Toch is niet alles doom & gloom wat aan de horizon gloort, als we de biocapaciteit van onze aarde weten te vergroten verschuift de Earth Overshoot Day weer terug richting Oudjaar.

De formule die deze Earth Overshoot Day bepaalt is als volgt.
[ world biocapacity / world Ecological Footprint ] x 365 = Earth Overshoot Day

Om ervoor te zorgen dat Earth Overshoot Day later in het jaar valt moet de totale ecologische voetafdruk van de mensheid verminderen (consuminderen en kinderminderen) en/óf moet de biocapaciteit omhoog. In dat laatste ligt een uitdaging voor techniek en innovatie want biocapaciteit wordt niet alleen beperkt door fysische factoren als bodem en klimaat. Biocapaciteit wordt ook bepaald door hoe efficiënt er geproduceerd, geoogst en verwerkt wordt. Het Ecological Footprint Network, de hoeder van deze theorie, stelt immers:

“Biocapacity represents the ability of ecosystems to produce useful biological materials and to absorb CO2 generated by humans, using current management and extraction technologies. Useful biological materials are defined as those materials that the human economy actually demanded in a given year”.

Onderstaande kaart van de biocapaciteit laat het wellicht nog duidelijker zien: efficiënt landgebruik en oogstmethoden verhogen de biocapaciteit. Hoe groter het land op deze kaart hoe groter de biocapaciteit. Afrika als kansencontinent.

Efficiënter produceren kan -in theorie- ons consumptiegedrag dus meer in balans brengen. Dit betekent omschakelen naar het winnen van olie en eiwit uit algenkweek in plaats van lappen bos kappen voor sojaproductie en veeteelt. Dit betekent de nutriëntenkringloop sluitend maken in plaats van tonnen kunstmest op het land gooien en vervolgens kostbaar stikstof en fosfaat de oceaan in laten stromen of waaien. Dit betekent duurzame landbouw afstemmen op de mogelijkheden van een ecosysteem en niet ongelimiteerd grondwater oppompen om in de woestijn watermeloenen te verbouwen. Dit betekent het erkennen van de biologische diversiteit als een kans in plaats van het opleggen monoculturen. Dit betekent investeren in gecontroleerde en zorgvuldige genetische modificatie in plaats van rücksichtlos GMO gewassen introduceren om meer herbicide te kunnen verkopen.

Op deze manier en nog duizend andere innovatieve manieren kan de biocapaciteit van onze aarde groeien en wordt het interen op onze planetaire reserves gestopt.