COLUMN - Het gaat steeds beter met duurzaam voedsel. Of beter gezegd: het gaat steeds beter met de consument, die er een centje voor over heeft.
In 2009 waren burgers weinig bereid meer te betalen voor duurzaam voedsel. Volgens een onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen wilde de consument hooguit 6% meer betalen voor een duurzaam landbouw- of veeteeltproduct. Sterker nog:
Voor gezonde producten wil de consument zelfs minder betalen. Een van de redenen is dat consumenten duurzame voeding van lagere kwaliteit achten.
Of het nu aan de prijs of aan de kwaliteit van duurzaam voedsel ligt, de consument is wel meer duurzaam voedsel gaan kopen.
De bestedingen van consumenten aan duurzame voeding zijn in de supermarkten in de eerste helft van dit jaar uitgekomen op ruim 500 miljoen euro, ofwel 39,1 procent meer dan een jaar eerder.
Consumenten kiezen vaker voor dier- en milieuvriendelijk geproduceerd voedsel. In het afgelopen jaar gaven zij hier € 257 miljoen meer aan uit ten opzichte van 2012: een stijging van 10,8% naar in totaal circa € 2,5 miljard omzet.
Voor het vijfde jaar op een rij hebben consumenten in 2014 meer dier- en milieuvriendelijk geproduceerd voedsel gekocht (+ 18 procent). Het marktaandeel van duurzaam voedsel loopt met een totale besteding van minstens 2,6 miljard euro verder op van 6% naar 7%.
Maar wacht even…
22% van de Nederlanders zegt bij het kopen van producten of diensten er in grote mate op te letten of ze goed zijn voor mens, maatschappij en milieu. Dat is ruim een kwart minder dan twee jaar geleden.
Zou ook een kwart minder consumenten nu dus meer duurzaam voedsel kopen?
Opmerkelijk detail uit dat laatste onderzoek:
Meer consumenten vinden dat bedrijven meer dan zijzelf verantwoordelijk voor duurzame producten zijn. Volgens het onderzoek waren die rollen tot vorig jaar nog omgedraaid. En een ruime meerderheid vindt dat de overheid meer maatschappelijke verantwoordelijkheid bij bedrijven wettelijk mag afdwingen.
Hoe dan? Boetes of subsidies? Vooralsnog legt de overheid de verantwoordelijkheid ook bij de burger. Die moet nog steeds wat meer duurzaam bewustzijn tussen de oren krijgen. Daarom krijgt onder andere de Consumentenbond al sinds 1981 subsidie voor onderzoek en promotie van duurzaam voedsel. Volgens een onderzoek is die subsidie effectief gebleken.
In het huidige economische systeem liggen de verantwoordelijkheden natuurlijk bij iedereen. En dus krijg je al gauw een kip-of-het-ei discussie als je het hebt over wat bijdraagt aan een markt met louter duurzaam voedsel.
Als de consument er om vraagt komt het wel in orde. Nee, als de supermarkten er om vragen komt het pas goed. Of nee, als de producenten alleen nog duurzaam voedsel leveren, is het gefikst.
Alle partijen kunnen naar de verantwoordelijkheid van de overheid wijzen. Producenten bedelen om subsidies zodat ze de prijs laag kunnen houden. Consumenten vinden dus dat de overheid de bedrijven meer moet dwingen.
Als iets enorm duurzaam is gebleken, is dat wel de “kip-of-het-ei”. Duurzaam in de zin van: dat gaat nog jaren mee.
Reacties (10)
Misschien toch goed om even duidelijk te maken wat duurzaam voedsel is. En persoonlijk denk ik dan dat FAO-definitie handiger en minder complicerend is dan de Nederlandse definitie maar in het besproken onderzoek lijkt vrij zeker de Nederlandse definitie te worden gehanteerd (niet expliciet).
En verder denk ik dat echt duurzaam voedsel produceren voor de hele wereldbevolking gewoon niet kan. Het is een individuele keuze, het is niet iets waar je een politiek op kunt baseren.
Als je een brood koopt moet graan geproduceerd worden, het moet gemalen en gebakken worden. Dat kun je individueel op een laag energie niveau doen. Maar op wereldschaal moet je echt met machines werken. Ook is een productieniveau van 2-4 ton/ha (middeleeuwse productie) globaal niet meer acceptabel zonder hongersnoden. Je hebt de moderne 10-12 ton/ha nodig en dus de bijbehorende bemesting en bestrijdingsmiddelen.
Wie het geld heeft en de tijd kan voor zichzelf een keuterboerenbestaan beginnen maar ik geloof niet in een onafhankelijk duurzaam voedselproducenten bestaan. Niet bij de huidige bevolkingsdruk.
Bijzonder raar gebruik van het woord duurzaam. De toename aan biologische productietechnieken maakt de voedselproductie als geheel juist minder duurzaam; er is – een uitzondering daargelaten – immers meer land voor nodig en daarmee is dergelijke “duurzame” landbouw medeverantwoordelijk voor het platbranden van kwetsbare regenwouden.
Dientengevolge zijn “duurzaam” en “goed voor het klimaat/milieu” in de praktijk twee volstrekt verschillende zaken. Het is veel duurzamer om massaproductievoedsel te eten. En vooral zo min mogelijk vlees te eten; van het voer voor een biologisch rund had waarschijnlijk een heel gezin gevoed kunnen worden zonder er een regenwoud voor te hoeven vermoorden.
Overigens is het i.t.t. wat @1 stelt prima mogelijk om ruim voldoende duurzaam verbouwd voedsel voor de hele wereldbevolking te produceren. Maar niet op egoistische bioboerderijen en ook niet met schattige koetjes en schaapjes in weilanden. Echt duurzaam voedsel wordt in de toekomst op industriele schaal verbouwd. Indoor. Onder kunstlicht. Een echt duurzaam weiland herkent u dan ook zeer eenvoudig: daar staat namelijk een gigantische schuur op met zonnepanelen op het dak. Fotosynthese is nou eenmaal een buitengewoon extreem idioot ineffeciente manier om zonlicht in te zetten. Maar zo ver zijn we technologisch nog net niet.
@2: Overigens is het i.t.t. wat @1 stelt…
We gaan het zien.
@3 Dat alles natuurlijk wel onder de aanname dat mijn reactie onder dat andere draadje te pessimistisch was:p
https://sargasso.nl/de-kracht-van-ideeen/#comment-960527
@4: Haha… je moet wel de volgorde van je draadjes in het oog houden. Maar goed, we gaan het zien dus :)
@1
Het productieniveau van de middeleeuwen kan je niet van uit gaan. De moderne biologische boer kan meer en beter produceren dan de boer uit de middeleeuwen.
Verder valt er ook nog veel binnen te halen door te stoppen met 80-90% van de vleesproductie.
Een beetje hongersnood zal er wel zijn zo hier en daar, maar grosso modo moet omschakeling nog wel mogelijk zijn. Maar wel snel graag, over een jaar zijn er weer miljoenen monden bij.
@2
En hoe gaan we de energie opwekken? Heb je eigenlijk wel enig idee hoe landbouw er uit ziet? Duizenden hectares schuur met graan er in? Echt?
Planten zonder fotosynthese ken ik niet. En zonlicht rechtstreeks eten lijkt mij ook niks. Wat bedoel je eigenlijk?
@7 Ik bedoel wat ik zeg. De energie-efficientie van fotosynthese ligt ruim onder 1%, deels omdat fotosynthese maar een klein deel van het lichtspectrum kan benutten. Zonnepanelen behalen een energie-effectie die zeker 10x beter is en kunnen een veel groter deel van het spectrum benutten, het hele jaar door. Zodoende is indoor, onder kunstlicht met een beperkter spectrum (dan zonlicht) en dat elektriciteit gebruikt uit zonnepanelen op het dak een veel hogere productie te behalen dan op een reguliere akker met hetzelfde oppervlak. Bovendien is veel minder water nodig. Geld-economische is dat nu nog niet interessant genoeg, energie-economisch al wel.
@8
Toch gaat jouw redenering niet op. Die lijkt er van uit te gaan dat je zo licht efficiënter kan in zetten. Dat is niet zo. Planten hebben bepaalde delen uit het licht nodig. En welke het beste zijn dat hangt nog weer af van het plantsoort.
Anders zou men jouw theorie al lang al in kassen hebben toegepast. Er zijn goedkope zonnepanelen welke in schermen worden verwerkt. Dan is het het een kwestie van energie opwekken en die met dezelfde vaart op het gewas inzetten. (doen ze nu evengoed al). Maar zo werkt het niet.
En zoals ik al zei: graan in een schuur verbouwen gaat niet. Nog afgezien van de enorme kosten er om heen. Het meeste voedsel blijft van de landbouwgronden komen.
Indoor telen is alleen geschikt voor kleine gewassen zoals bv sla.
Als je die zooi al wil eten tenminste. Ik hoef het niet.
@9 Zoals ik al zei in @2 is het economisch nog niet interessant. LED’s met beperkt spectrum zijn nog te duur, evenals zonnepanelen. Beiden worden gestaag goedkoper. Energie-economisch is het al wel interessant.
Snap ik. Maar dat is dus in het licht van de duurzaamheidsaspecten van het alternatief een tamelijk egoïstisch luxe-standpunt.