Het Britse duo Bob Vylan ligt momenteel onder vuur. In tegenstelling tot Gaza niet letterlijk natuurlijk, en ook niet vanwege het misbruiken van auto-tune of wangedrag op backstage fruitbuffetten, maar vanwege een maatschappijkritische uitspraak tijdens hun optreden op Glastonbury:
“Death to the Israeli Defense Force.”
Bam. Duidelijk. Boos. Mening. En dus: aanleiding voor een onderzoek én een reeks annuleringen. Want, stel je voor, iemand spreekt zich uit tegen een leger dat al maanden de lijst van aangetoonde oorlogsmisdaden aanvoert alsof het de Top 40 is.
Moreel kompas met losse schroeven
De BBC, die het optreden live uitzond, betreurt inmiddels dat ze niet tijdig de stekker uit de uitzending hebben getrokken. Niet omdat het IDF deze week weer een school platbombardeerde, daar kun je als staatsomroep natuurlijk niet elke dag op reageren, anders blijf je 24/7 bezig, maar omdat iemand durfde uit te spreken dat het misschien niet zo’n goed idee is om een leger dat zich aan collectieve bestraffing, etnische zuivering en willekeurige luchtaanvallen schuldig maakt, met rust te laten.
In de redactieburelen moeten ze het druk hebben gehad. “Hebben we beelden van verminkte kinderen uit Rafah?” “Ja, maar die hebben we al twee weken niet meer laten zien, mensen klikken of zappen dan weg.” “Oké, maar dat statement van Bob Vylan, daar moeten we wél op reageren.” “Goed idee! Dat is pas écht grensoverschrijdend.”
Doodwensen: fout, tenzij…
Even voor de goede orde: ja, “dood aan…” is geen gezellig kampvuurliedje. Het is retorisch zwaar geschut, dat snijdt, schuurt, en bij de gemiddelde NRC-lezer onmiddellijk leidt tot verslikking in de quinoa.
Maar laten we wel wezen. Wanneer Israëlische ministers letterlijk spreken over het “uitroeien” van Gaza. Praten over het “vernietigen van menselijke dieren”. Wanneer individuele soldaten in het openbaar roepen dat ze zin hebben om Palestijnen te gaan doden. Wanneer er tienduizenden kinderen dood zijn. Dan is een uitspraak als die van Bob Vylan niet schokkend, maar een logisch gevolg van jarenlange morele erosie.
En bovendien: Bob Vylan wenst geen mensen dood. Ze roepen niet op tot geweld tegen burgers, soldaten of Israëli’s in het algemeen. Ze wensen een instituut dat op industriële schaal burgerdoelen bestookt en daar structureel mee wegkomt dood. De Israëlische strijdkrachten zijn geen willekeurige groep mensen; ze vormen een georganiseerde staatsactor, die optreedt namens een regering en met belastinggeld oorlog voert. Een dergelijke entiteit bekritiseren, ook fel en confronterend, is politieke expressie, geen oproep tot een lynchpartij.
Maar goed. In het Westen blijkt een doodswens aan een trigger happy raketbrigade dus kwetsender dan het feit dat diezelfde brigade flats, ziekenhuizen en vluchtelingenkampen in puin legt. Prioriteiten.
De hypocrisie van het Westen: een greatest hits-compilatie
Wat Bob Vylan zegt, is onparlementair, ‘onvergeeflijk’ maar bovenal ongemakkelijk waar. En dat kunnen we natuurlijk niet hebben in een mediacultuur waarin we mensen het liefst op de vingers tikken voor de toon, zolang de inhoud maar vooral niet besproken hoeft te worden.
We leven in een wereld waarin de wens tot beëindiging van een bloedbad onderdrukt wordt. Niet omdat het bloedbad zelf controversieel is, maar omdat de gevestigde Westerse orde wordt verstoord en mensen dat te confronterend vinden om onder ogen te zien. “Zeg wat je wilt, zolang het niets betekent. Of als je zo nodig iets moet zeggen, heb het dan niet over over onszelf.” Dat is de ware boodschap van Glastonbury anno 2025. En dat je door censuur en passant de kant kiest van de agressor lijkt ook tot weinig mensen door te dringen.
Samenvattend
Oorlogsmisdaden? Geen probleem.
Genocide? Vervelend, maar geopolitiek complex, dus kritiek erop werken we weg.
Een punkband die “dood aan de daders” roept? ONACCEPTABEL.
Misschien moet Bob Vylan de volgende keer gewoon “een genuanceerde discussie” wensen aan het Israëlische leger. Dat werkt altijd goed bij mensen die net een ziekenhuis met de grond gelijk hebben gemaakt.
Ondertussen heeft de band Gogol Bordello Bob Vylan uit het voorprogramma gegooid. Officieel vanwege “logistieke redenen”. In werkelijkheid is het waarschijnlijker dat het ging het om bedreigingen na hun Glastonbury-optreden. De vrijheid van meningsuiting blijkt immers vooral gereserveerd voor wie beleefd knikt en zich nergens echt over uitspreekt.
Positieve noot
Maar ik wil afsluiten met een positieve noot: in Nederland blijven de optredens van Bob Vylan (vooralsnog) gewoon overeind. In zalen als Paradiso, Doornroosje en 013 zijn ze niet langer het voorafje van een wereldmuziekcircus met accordeon, maar gepromoveerd tot de hoofdschotel zelf. De muziek die bedoeld was om de zaal op te warmen, mag nu de tent afbreken – geweldloos uiteraard. En van poppodia die op die manier pal staan voor principes, daar word ik dan wel weer blij van.
Reacties (16)
Gewoonweg schitterend.
Deze tekst heeft me heel diep ontroerd en verbindt me met allen die hem ook waarderen.
VAN HARTE DANK!
Tsja, als ik naar een concert of festival ga, ga ik voor de muziek en de gezelligheid. Niet voor de boodschappen, die doe ik wel bij Dirk.
Dus.
Bob Vylan (haha, keivette woordspeling), dacht waarschijnlijk dat het met de boodschap ‘Death to Hamas’, minder handen op elkaar zou krijgen op die festivalweide, ik begrijp, commercieel gezien, die mannen wel.
Wat wil je hier nu mee zeggen? Dat ze óók ‘death to hamas’ hadden moeten roepen? Ik noem dat ‘false balance’. Of dat artiesten hun bek moeten houden over maatschappelijke kwesties, want dat is zo ongezellig?
Bob Vylan is altijd al een maatschappijkritisch duo geweest, dus ik vermoed dat jij je er sowieso niet op je plek zou voelen.
Misschien moet je mijn reactie nog een keer lezen: Ik heb, heel gek, geen behoefte aan boodschappen tijdens een concert. (Ik ben daar voor de ontspanning.)
En, hoezo zou ik niet maatschappij kritisch zijn? Hoezo zou ik daar niet op mijn plek zijn? Vreemde gretige aanname. Ik ben één keer op Glastonbury geweest. En jij?
Het gaat er niet om of hun concert leuk was, maar dat de BBC zo’n uitspraak blijkbaar censureren gewild had.
De oplossing is vrij simpel. Niemand dwingt je namelijk naar een concert te kijken van een band met een politieke boodschap. Gewoon lekker thuisblijven, dus, als zo’n band ergens speelt. Of naar een ander podium op een festival. Festivals die teveel artiesten met een politieke boodschap programmeren kun je natuurlijk ook mijden. Ga je gewoon lekker zuipen bij Vrieden van Amstel live of zo, als je het liever inhoudsloos houdt. Ik snap alleen, net als Joost, niet zo goed waarom wij op de hoogte zouden moeten zijn van jouw voorkeuren.
Was jij trouwens niet een van degenen die zich hier in het verleden regelmatig druk maakte over de cancelcultuur? Toen het over de vertaling van dat gedicht van Amanda Gorman ging, bijvoorbeeld? Vind je het cancelen nu ineens niet zo’n probleem, nu de boodschap je wat minder aanstaat?
Kun je een linkje geven ipv zomaar wat suggereren?
Als ik me dat verkeerd herinner mag je het best zeggen. En dan bied ik mijn verontschuldigingen aan.
‘Oorlogsmisdaden? Geen probleem.
Genocide? Vervelend, maar geopolitiek complex, dus kritiek erop werken we weg.
Een punkband die “dood aan de daders” roept? ONACCEPTABEL.’
Whataboutism. De IDF en de mensen van Bob Vylan zitten niet samen in een mandje. Ieder wordt op eigen (wan)daden beoordeeld. Het feit dat het ene wat langer duurt dan het andere, of moeilijker is dan het andere, is geen argument. Het is ook niet alsof de mensen van Bob Vylan in het gevang worden gegooid ofzo. Ze lopen hooguit wat centen mis.
Want als we mogen whataboutismen, dan zeg ik: waar was Bob Vylan toen Polisario onderdrukt werd in de Westelijke Sahara? Toen honderdduizenden worden en werden gedood in Sudan?
Misschien moet je toch eens kijken naar je begrip van de term
Het is geen wandaad om de daders van een genocide dood te wensen. De mannen die de tweede wereldoorlog voor ons hebben gewonnen en de holocaust hebben gestopt door heel veel nazis te doden waren helden, geen misdadigers. En ik hoop dat er weer mensen opstaan met die moed.
de oorlog in Gaza duurt al veel te lang en is het toonbeeld geworden van een openlijke, grote en laffe misdaad tegen de mensheid. de medewerking vanuit Nederland (door als Europese meest actieve handelspartner met Israël te fungeren) is ondertussen aan iedereen die zich een beetje verdiept in deze schaamteloze episode, een absoluut dieptepunt in onze moderne geschiedenis. van beschaving kan geen sprake meer zijn met zo’n gebeurtenis in gedachten. de oorlogshandelingen door Israël in Iran waren snel voorbij toen bleek dat die natie wél door het bezit van wapens goed tegengas kon geven. er zijn eigenlijk geen woorden voor om de lafheid te beschrijven en daarom kunnen de terecht verontwaardigde mensen die zich wel aansprakelijk voelen zich beter niet mondeling op een agressieve manier uiten maar proberen echt actie te ondernemen. de muziekscene en andere actiegroepen die zich druk maken over wat er in Palestina gebeurd zouden ondergronds kunnen gaan samenwerken om te trachten zaken in Israël te saboteren. zeker nu ondertussen bewezen is dat demonstraties van afkeer (ook in de internationale politieke kringen) geen enkel effect hebben.
Nelleke Rondeltap
Een andere vorm van “ik ben het met je eens, maar niet met de vorm”. En waar is gebleken dat dit soort protest niet helpt?
omdat tot op heden de misdaden gewoon doorgaan en zelfs steeds erger worden. mensen in Gaza van de ene troosteloze plek naar de andere dirigeren en deze in de met bovenmenselijke inzet bereikte rij voor voedselhulp uiteindelijk neerschieten is het absolute hoogtepunt van wreedheid. dus ondanks alle protesten vanuit zowat de hele wereld wordt de terreur niet minder maar zelfs erger. hetzelfde geldt voor de krankzinnige oorlog in Oekraiëne en de Afrikaanse landen.
ook op de mogelijkheden of het oordelend vermogen in de hogere regionen van de verenigde wereldmachten die oorlog moeten proberen te voorkomen of veroordelen en straffen heeft demonstreren geen enkele invloed.
Demonstreren werkt niet tot het werkt. Dát blijkt keer op keer
welk bewijs heb je daarvoor? de geslaagde mars Martin Luther King daargelaten want uiteindelijk is hij toch vermoord.