Wat is er mis met de traditionele partijen? Het CDA voerde de beschamende Mauro-passie op, de PvdA voorzitter vertrekt met een uithaal naar de fatsoenlijkste heer in het parlement. De kiezer beloonde het gedoe met afnemende steun.
Maar er is hoop dat het weer eens ergens over gaat. De PvdA van Kok had de rode veren afgeschaft. Maar de socialisten lijken die wel terug te willen en begonnen het project “Van Waarde”: waarvoor zaten we ook al weer in de politiek? De TV vereist tegenwoordig een fractievoorzitter als een straathond, die soundbites blaft. Maar het gaat over iets ingewikkelder thema’s.
Zo wordt het geld in onze zak voortdurend gegijzeld door de financiële markten (Wie zijn dat eigenlijk? Waren die er vroeger niet?), vloeien de miljarden naar onproductieve Grieken en straks ook naar corrupte en criminele Italianen.
Zo smelten de pensioenen in rap tempo, door de zenuwen van de beleggers en het versleten monetaire beleidsinstrument van de lage rente.
Zo stijgen de zorgkosten aanzienlijk sneller dan het BNP en bedenkt Schnabel als list dat ouderen voor de bekostiging van hun zorg hun huis maar moeten opeten: en als je geen huis hebt?
Zo bereidt de Israëlische regering een nieuwe oorlog in het Midden Oosten voor, omdat Iran de bom ontwikkelt en Obama kan Israël niet remmen, omdat de AIPAC zijn herverkiezing dan blokkeert.
Stof genoeg, voor politiek debat. Waarom is de moderne ICT niet doorgedrongen in onze politieke handelwijzen? De Arabische Lente kreeg er vleugels van, maar bij ons blijft het vooralsnog bij tentenkampjes met geïnspireerde halve dwazen. In de paarse periode kon de PvdA wel zonder “rode veren”. Maar de Wiardi Beckmannstichting bedacht dat het ideologisch gedachtengoed maar eens moest worden opgepoetst. Helpt dat dan wellicht?
Maar neen: volgens de NRC krijgt een sociaal democrate in Utrecht vlekken in haar nek, als ze het woord ‘nieuw’ of ‘vernieuwd’ hoort; daarop kreeg zij bijval. Ik moet u nu bekennen dat ik ook sociaal democraat ben; maar mijn tenen staan krom van schaamte. Niet over de vlekken van mijn partijgenote, want iedereen heeft het recht om uit te glijden of domme dingen te zeggen. Ook hooggeleerde partijgenoten als Maarten van Rossem hebben dat recht, geen straathond en zijn one-liners vallen over het algemeen wel in de smaak. Neen, mijn schaamte geldt de kwaliteit van het openbaar debat. De NRC slaagde er niet in enig inzicht van betekenis vast te leggen.
Ook in Nijmegen was zo’n Van Waarde-debat, waar door de Gelderlander ruim verslag van werd gedaan, alsof het een keerpunt in de nationale politiek was, een dageraad van nieuw politiek denken. Daar was ik bij. Ik heb ruim 135 partijgenoten gezien, die een tamelijk fletse middag met elkaar babbelden over oppervlakkige stellingen over bestuurlijke probleempjes. De PvdA is een mentale soortgenoot van het CDA; “we rule this country”. De kiezer is helaas even de weg kwijt, maar dat komt weer goed, als we het wat beter uitleggen en Wilders aanpakken. Ik geloof dat het een slagje anders ligt.
Hoe gaat zo’n debat? Omdat ik grote zorgen heb over de ontwikkelingen in Europa tekende ik in op dit thema. Je kon ook discussie voeren over het ontslagrecht, buurtveiligheid, integratie of gezondheidszorg. Een merkwaardig lijstje, denkend aan het Midden Oosten, de vleugellamme Obama, de regulering van de financiële sector, de pensioenen, de werkgelegenheid, de mondiale concurrentie, de gevolgen daarvan voor arbeidsmarkt, onderwijs, etc. Maar ik was blij dat het ergens over ging, overwon mijn weerzin tegen congressen en stortte mij in de discussie over Europa.
De inleiding ging nog: de voorzitter meldde dat Nijmegen vol winkelende mensen liep, op een mooie nazomerdag en dat zij geen interesse hadden in de politiek. Ik interrumpeerde dat ze toch wel de euro met ons gemeen hadden, hetgeen enig gegniffel opleverde, terwijl het toch eigenlijk serieus bedoeld was. Maar sprak de inleider: ‘in de EU ontbreken de politieke en fiscale integratie’. Vervolgens werd de stelling geselecteerd waarover meningsverschil bestond: een gemeenschappelijke lijsttrekker voor alle sociaal democraten.
Na enig gekeuvel, kreeg ik de kans: “de inleider gaf net de twee weeffouten van de Europese integratie aan: geen politieke integratie en geen fiscale. Dat zijn de clichés waarover iedereen het wel eens is. Waarom praat niemand daarover? Elke dag zien we de misere van Griekenland op TV, zorgen over de miljarden en de aanvallen van de financiële markten, maar over de weeffouten praat niemand. Ook wij weer niet: kan iemand uitleggen waarom niet? Een gezamenlijke lijsttrekker is een onzinthema.” Dat gaf wel een beetje opschudding, maar de discussie verliep al snel naar de volgende stelling: “de loonontwikkeling in de verschillende landen moet op elkaar worden afgestemd”. Ik had daar moeite mee: op zich is de convergentie tussen de lidstaten van belang, maar stem de lonen van Nederland en Slowakije eens even op elkaar af. Dat verraadt toch wel een beetje simplistisch wereldbeeld en overmatig vertrouwen in het interventievermogen van de overheid.
Ik kreeg nog een kans en zei dat ik ‘méér overdracht van bevoegdheden aan Europa wilde, maar ook minder’. Een voormalig EU-parlementslid viel mij bij: het subsidiariteitsbeginsel was daarin leidend. Ik hoopte dat de discussie nu begon, maar hij eindigde op dit punt. Trichet had in zijn afscheidsrede ook het woord nog genoemd, zonder nadere specificaties. Misschien moeten we over het “S-woord” spreken als we het over herverdelen van globale en specifieke bevoegdheden hebben? Ik moet de eerste tegenstander van het subsidiariteitsbeginsel nog tegen komen. Maar invullen, ho maar.
De lezer raadt het al: bij de finale rapportage kwam niets van deze discussie terug. Ik had ook wel bij een andere subgroep kunnen zitten. Iedereen was in zijn nopjes, Job Cohen spoorde de “linkse vernieuwers” nog wat aan en meldde hoe belangrijk hij inhoudelijke reflectie vond.
Toen ik verslag uitbracht aan mijn lokale fractievoorzitter, zei die: “Wat je eigenlijk vertelt, is dat wij niet in staat zijn een fatsoenlijk debat met elkaar te voeren over wat ons beweegt; klopt dat?” Ik moest na enig nadenken bekennen dat dat precies de reden was, waarom ik er geen energie had opgedaan. En dat terwijl de aanwezigen buitengewoon veel kwaliteit, ervaring en niveau hadden ingebracht. Het kan moeilijk erger.
Reacties (11)
Herkenbaar stuk. Het onvermogen om de inhoud te bespreken is een rode draad door bestuur en politiek. De waan regeert: trends, stokpaardjes en incidenten.
Laten we eerlijk zijn: we zijn over de hill. De gemiddelde leeftijd van de Nederlander ligt rond de 40. Maatschappelijke, politieke en economische stagnatie. Wij zijn Oblomov.
“En dat terwijl de aanwezigen buitengewoon veel kwaliteit, ervaring en niveau hadden ingebracht.”
Kortom: de zelfoverschatting daargelaten ontbrak het dus aan (goede) discussieleiders? Als zelfs een prominente politieke partij niet in staat is constructieve discussiesessie’s te organiseren is er des te minder reden tot vreugde.
Touching.
Misschien is het wel zo dat hoe hoger de echelons, hoe vaster het besef dat de machten hierboven nog onwrikbaarder zijn dan ze daar beneden denken.
Titaantjes waren ze, maar aardige titaantjes.
Wanneer wordt de politiek geseculariseerd? / ontheiligd?
Houdt wel rekening met de Wet van Behoud van Beroep.
Een mooie observatie. De reden voor deze misere ligt voor de hand: de onderwerpen die ons bewegen en die bovenaan genoemd worden, zijn tegelijkertijd de onderwerpen die te complex of te ver buiten onze invloed liggen als dat we er iets aan zouden kunnen doen. Zijn er intelligentere, competentere politici te vinden die dat wel zouden kunnen? Ik weet het niet. Totdat het zover is houden we ons bezig met de gemeenschappelijke lijsttrekker, Mauro, hoofddoekjes en de fietsenstalling achter de school.
Van zoveel instemming word ik nog droeviger. Om een favoriete zinswending uit de gevestigde politiek te gebruiken: “het kan toch niet zo zijn dat wij met onze ervaring en kwaliteiten niet tot een nieuwe koers kunnen komen”?
Uit de NRC kreeg ik niet de indruk dat het in Utrecht beter was gelopen. De nieuwe Socialisme en Democratie gaat over Van Waarde en is dikker dan ooit. Dat geeft een beetje moed en uren leesvoer.
Maar waarom slagen we er niet in om inspirerend met elkaar te praten over de dingen die er toe doen?
Zojuist weer een uitnodiging, over “een eerlijke oplossing voor Europa”; wat een beeldvormende onzin. Er moet een nieuw Europees verdrag komen, met convergentie criteria, echte samenwerking en eliminatie van de weeffouten van de euro.
Is er hier geen sprake van een ordinaire generatiekloof?? In dit geval tussen diegenen die de schaapjes voor de komende tien jaar al op het droge hebben en daarbij een referentiekader gebruiken van tien jaar geleden, en diegenen die hun plek op deze aardkloot nog moeten beginnen en een referentiekader gebruiken met oog op de komende tien jaar?
De culturele kloof tussen haves and will probably never haves wordt steeds groter me dunkt.
Zo kun je het ook uitdrukken. Ik zie het als een tekort aan vernieuwend vermogen. Te weinig jeugd. Te weinig elan. Te veel ouderen die last hebben van de ouderdomskwaal die vastroesten heet. Daar helpt geen cola of wd-40 tegen. Af en toe een schop ertegen helpt wel. Niet om de roest eruit te krijgen maar om de eigen frust af te reageren (figuurlijk uiteraard).
Voor de zekerheid: ik ben 66 jaar en erger me, of liever, raak in een depressie van zoveel intellectueel en politiek onvermogen.
Zeker, er is een generatieaspect, ik was ook niet de oudste, maar wel een van de ouderen.
Heden meldt de Telegraaf dat de PVV een onderzoek laat doen naar de terugkeer van de gulden. Het gedachtengoed van de PVV is ver van mij verwijderd en ik heb moeite met hun straatvechtersmanieren, maar dit soort initiatief verraadt dat ze seieus met hun vak bezig zijn.
Populisme is een vak?
@10: etiketten helpen niet. De politiek bepaalt de richting van de ontwikkeling, ook als er geen enkele gedachte achter zit. Ik pleit voor autonoom denken in andere partijen, zodat niet kansen groeien voor het reactionair populisme, als dan persé etiketten nodig zijn.
Goh, idee, de gulden terug; voordat je het weet wordt elke serieuze denker, politicus en econoom bestookt met opiniepeilingen dat half Nederland naar de gulden verlangt. Reactie en regressie ontstaan als ze ruimte krijgen, door angst en door ideeën armoede.