ANALYSE - Traditiegetrouw heeft Bruno Burger van het Fraunhofer Institute op 2 januari een pakket grafieken over de Duitse elektriciteitsmarkt gepubliceerd. Een mooi moment om er weer eens aandacht aan te besteden. Om te beginnen met het goede nieuws: kolen is ook in Duitsland de grote verliezer van 2020 met een daling van 33 TWh voor bruin- en steenkool samen, het aandeel hernieuwbare elektriciteit is wederom gegroeid en het Duitse elektriciteitsnetwerk is nog steeds een van de stabielste ter wereld. Wie zelf wil grasduinen in het pakket met grafieken kan hier terecht, bij Energy Charts vind je nog veel meer informatie.
Aandeel groene stroom
Aandeel hernieuwbare elektriciteit in Duitsland, bron Energy Charts
Het aandeel groene stroom in Duitsland steeg in 2020 naar 50,5%. Waarmee hernieuwbare elektriciteit zijn opmars voortzet. Vooral windenergie en zonne-energie groeide in 2020 aanzienlijk. Gascentrales wisten vorig jaar te profiteren van de hogere CO2-prijs, terwijl de bruinkool- en steenkoolcentrales last hadden van de hogere CO2 prijs en de lagere vraag naar elektriciteit ten gevolge van de coronamaatregelen in Duitsland. Ook de elektriciteitsproductie van kerncentrales liep verder terug, al is er naar mijn weten vorig jaar geen kerncentrale gesloten. Dit jaar sluiten drie van de zes overgebleven kerncentrales en in 2022 sluiten de laatste drie.
Verandering in elektriciteitsproductie per bron in 2020 vergeleken met 2019, bron Energy Charts.
Windenergie is inmiddels de grootste elektriciteitsbron van Duitsland, gevolgd door bruinkool. Dat de stroomproductie door bruinkool terugloopt is goed nieuws, net als dat het goed nieuws is dat Duitsland inmiddels de eerste veilingronde achter de rug heeft voor kolencentrales die willen sluiten. In totaal wordt voor 4.78 GW aan capaciteit uit de markt genomen tegen een gemiddelde prijs van 66.000 Euro per MW. In totaal wordt 317 miljoen betaald voor sluiting van de kolencentrales. Bij de winnende biedingen zitten een aantal recent geopende steenkoolcentrales, die komend jaar zullen sluiten (tenzij ze als kritisch voor het energiesysteem worden bestempeld). Voor het klimaat en de gezondheid van omwonenden is het beter als er een aantal oudere bruinkoolcentrales van de markt wordt gehaald. Aan de andere kant: hoe lang is het geleden dat in Nederland meerdere nieuwe kolencentrales openden na aandringen van het consortium van grootverbruikers en het Ministerie van Economische Zaken?
Elektriciteitsproductie naar bron in Duitsland in 2020. Bron Energy Charts.
Door de stijging van het aandeel duurzame stroom produceerden duurzame bronnen in 2020 voor het eerst meer stroom dan niet duurzame bronnen. In onderstaande grafiek is goed zichtbaar dat niet alleen de elektriciteitsproductie van kernenergie, maar ook die van steenkool en bruinkool gedaald is sinds 2002. De elektriciteitsproductie van kerncentrales is in die periode met 95 TWh gedaald (60%) gedaald, steenkool met 75 TWh (68%) en bruinkool met 59 TWh (40%). Veel bruinkool- en steenkoolcentrales hebben in 2020 ook een lage capaciteitsfactor, met uitschieters naar beneden van 30% voor bruinkoolcentrales en minder dan 5% voor steenkoolcentrales. De kans bestaat natuurlijk dat kolen in 2021 een (tijdelijke) comeback maakt als de coronamaatregelen versoepeld worden en de elektriciteitsvraag weer aantrekt in Duitsland. Gelet op de belangstelling voor de veiling voor sluiting van kolencentrales ligt een verdere daling meer in de lijn der verwachting.
Fossel vs hernieuwbaar. Bron: Energy Charts
Export & import
De export van elektriciteit vanuit Duitsland is in 2020 verder gedaald, zoals Craig Moris jaren geleden al voorspelde. Het sluiten van kerncentrales zorgt ervoor dat er minder capaciteit is om stroom te leveren op momenten dat er veel vraag is naar elektriciteit vanuit het buitenland. Dat dat nog steeds de reden achter de export blijkt uit het feit dat Duitsland nog steeds meer ontvangt voor de stroom die ze exporteert, dan voor stroom die het importeert.
Export en import van elektriciteit. Bron: Energy Charts
Blijkbaar exporteert Duitsland niet bij hoog aanbod, maar bij hoge vraag. Als Duitsland zou exporteren bij een hoog aanbod van stroom in Duitsland zou je een lagere prijs voor export verwachten, Duitsland zou dan stroom moeten dumpen. Dat neemt niet weg dat het aantal uren met negatieve stroomprijzen in Duitsland nog steeds stijgt. Een teken dat er nog steeds te veel basislast centrales in het systeem zitten, maar wel een kans voor energieopslag, vraag management en flexibiliteitsmarkten.
Conclusie
Ook 2020 bracht niet de totale ineenstorting van het Duitse elektriciteitsnetwerk door de overstap op hernieuwbare bronnen. Ook steeg het aandeel duurzame energie verder en schroefden vooral bruinkool- en steenkoolcentrales hun stroomproductie terug in reactie op de verminderde vraag naar elektriciteit. 2020 was ook het jaar dat eigenaren van kolencentrales, zelfs gloednieuwe, tegen elkaar op boden om tegen zo laag mogelijk kosten voor de Duitse belastingbetaler hun centrale te sluiten. Waarbij ze met name steenkoolcentrales uit de markt willen halen. Dat de bruinkoolcentrales door blijven draaien en dat de Duitse belastingbetaler geld moet betalen voor het sluiten van kolencentrels laat zien dat het Europese CO2 emissiehandelssysteem verre van perfect werkt. Bij een goed werkende markt zouden de oude bruinkoolcentrales het niet op kunnen nemen tegen nieuwe en veel efficiëntere steenkoolcentrales. Maar dat is een onderwerp voor een volgende keer.
Oh ja, voordat ik het vergeet: de gemiddelde day ahead stroomprijs lag in Duitsland in 2020 onder de 3 Eurocent per kWh. Dat de consumentenprijs, net als in Nederland, veel hoger ligt is een politieke keuze.
Reacties (25)
“Een teken dat er nog steeds te veel basislast centrales in het systeem zitten, maar wel een kans voor energieopslag, vraag management en flexibiliteitsmarkten.”
Hoewel op zich waar, is dat wel een beetje een eenzijdige weergave. Een aanzienlijk deel van de “overproductie” is toe te schrijven aan zonne-energie, dat in de zomer heel erg veel en in de winter vrijwel geen energie produceert. Ondertussen wordt in de winter wel veruit de meeste energie verbruikt. Seizoens-onbalans kun je niet oplossen met vraagmanagement of flexibiliteitsmarkten. Met opslag wel, maar op de schaal waar we het hier over hebben is dat volstrekt onrealistisch en onwenselijk.
Er wordt hier dan ook om de olifant in de porseleinkast heengedraaid: zonne-energie zonder integrale seizoensopslag is een desinvestering. De hoeveelheid die Duitsland heeft staan dwingt ze om fossiele productiecapaciteit achter de hand te houden, want het allemaal opslaan tot ze het nodig hebben is simpelweg onhaalbaar, onbetaalbaar en bovendien onwenselijk. Met ieder zonnepaneel dat er bij komt, vergroot men de afhankelijkheid van fossiele productiecapaciteit in toekomstige winternachten. En die afhankelijkheid gaat niet meer zomaar weg.
Hoewel zonnepanelen natuurlijk nu natuurlijk wel direct CO2-uitstoot voorkomen, verlengen ze de afhankelijkheid van CO2-intensieve energie gigantisch. Het is daarom maar de vraag of hun netto bijdrage wel zo positief is; er lijkt geen realistische strategie te zijn om de seizoensonbalans op te vangen zonder fossiele achtervang. Iedere euro die in zonnepanelen wordt geïnvesteerd had daarom beter naar wind, nucleair of geothermaal kunnen gaan.
Bottom-line wat mij betreft: alleen vormen energieproductie die energie kunnen leveren tijdens of vlak voor piekverbruik (’s nachts in de winter) horen deel uit te maken van een energietransitiestrategie.
NB. Meer naar het zuiden maken zonnepanelen wel sens want daar is fors minder seizoensvariatie in zowel vraag als aanbod. En om u alvast voor te zijn: het is goedkoper, haalbaarder en aanmerkelijk klimaatvriendelijker om met zijn allen naar het zuiden te verhuizen dan kabels vanaf zonnepanelen in pakweg de Sahara te leggen.
Aan de andere kant: hoeveel meer overcapaciteit, hoe interessanter het kan worden om te investeren in (seizoens)opslag. Hoe meer energie je in de zomer voor een prikkie kunt kopen, hoe makkelijker je zo’n investering terug zou kunnen verdienen. Overproductie van zonne-energie zou dus kunnen helpen bij een volgende stap in de energietransitie.
Of, om je redenering om te draaien: seizoensopslag is een desinvestering zolang er niet regelmatig een overaanbod aan wind- of zonne-energie is.
@2 Ik vind het een leuk idee, maar volgens mij onderschat je de schaal van het probleem enorm. Nederland verbruikt op recordkoude winterdag ongeveer 10 petajoule. We kunnen zeker met veel minder toe, maar ik reken daar even mee. 10 petajoule opslaan vergt zo’n 20000 vierkante kilometer aan Plan Lievense. En dan heb je genoeg energie VOOR EEN ENKELE DAG. Of voor 10 dagen 10%. Nou ja, je snapt het vast. Er zijn natuurlijk alternatieve opslagmethoden, maar allemaal hebben ze vergelijkbare problemen.
En dan is er nog het vraagstuk hoe je zoiets ooit rendabel gaat krijgen. Seizoensopslag kun je immers precies 1 keer per jaar inzetten. Hoop je. Commercieel volstrekt oninteressant; je bent van lotje getikt als je je opslagcapaciteit voor seizoensopslag inzet als je het ook voor dag-nacht-opslag kunt gebruiken. En nog veel verstandiger is je geld investeren in iets wat gewoon meestal werkt, zoals wind of nucleair.
En dan nog: wat doe je als je seizoensopslag leeg is? Alsnog fossiel aanzwengelen (wie gaat die slapende capaciteit dan financieren?)? En dit draadje nog eens opzoeken en je afvragen waarom we in godsnaam overal zonnepanelen hebben neergelegd?
Ik vind het een leuke droom, maar zonneenergie helpt ons alleen maar de put in. En met alleen wind gaan we onze ambities voor 2050 met heel veel geluk, pijn en moeite op zijn vroegst in 2100 waar maken. Veel. Te Laat.
Helaas heeft op dit moment geen enkele politieke partij in Nederland een realistischer plan dan wat gedagdroom. Vooralsnog gaan we dus gewoon allemaal hartstikke dood. Ofwel we koken kapot in de zomer, of we vriezen dood als de recordwinter 1 dag langer blijkt te duren dan de capaciteit van onze opslag.
Nee hoor. Ik namelijk helemaal nergens beweerd dat we het energieverbruik voor een hele winter op zouden moeten slaan. Dat is nergens voor nodig. Energieopslag kan een deel van de oplossing zijn en investeringen in die deeloplossing worden aantrekkelijker naarmate er meer overaanbod is. Dat geldt ook voor andere deeloplossingen, zoals inbouwen van flexibiliteit in energie-intensieve industrie.
Je argumentatie begint ondertussen wel heel erg op die van de rabiate anti-duurzaamheidsactivisten te lijken. Dat het niet lukt met alleen zon, of alleen wind, of alleen opslag snapt iedereen. Geen zinnig mens beweert dan ook dat we zouden moeten kiezen tussen een van die oplossingen. En er is ook geen zinnig mens die beweert dat het simpel is. Dat is nu precies de reden waarom we volop aan de slag moeten blijven met de energietransitie. Als we gaan zitten wachten tot de perfecte oplossing uit de lucht valt zitten we over honderd jaar nog te wachten. Maar dan is het ondertussen wel 4, 5, 6 graden opgewarmd.
Waarom zeg je tweemaal dat energieopslag op grote schaal “onwenselijk” is?
Iedereen zou een “opslagvat” in zijn tuin wensen om de energie van zijn zonnepanelen tot de winter op te slaan.
Elke eigenaar van een veld zonnepanelen idem dito.
Hoezo onwenselijk?
@4 Ik neem aan dat je boilervaten bedoelt? Voor het energieverbruik van een woning met energielabel A op EEN (1) KOUDE WINTERDAG moet je dan ongeveer 20 kuub aan vaten hebben, uitgaande van een temperatuursverschil van 80 graden en nog niet ontwikkelde technologie om die maanden lang warm te houden.
Bedoel je een Tesla Powerwall? Ook goed. Je hebt er ongeveer 25 (van de 11kWh-variant) per Nederlands gebouw nodig om een koude dag door te komen. Da’s pakweg het equivalent van 3 Tesla Model Sen per huishouden. Voor 1 enkele dag….
Een deel kun je met geothermie opslaan, maar Nederland is niet groot genoeg om daar volledig op te vertrouwen (en het duurt nog wel een eeuw voordat we dat voldoende opgeschaald hebben om de maximale capaciteit – die niet volstaat! – te benutten).
Kortom, de milieu-impact van seizoensopslag is extreem. En daarom noem ik het dus onwenselijk. Extreem onwenselijk.
Ik bedoel helemaal niks.
Je gaat nu krom redeneren om je “onwenselijk” goed te praten.
Dat zulke opslagsystemen nu nog niet bestaan of te veel ruimte in beslag nemen of milieuonvriendelijk zijn doet niets aan de wenselijkheid af.
Als we energie rendabel in olie zouden kunnen omzetten dan is opslag opeens geen issue meer.
Extreem wenselijk dus.
Bovendien bestaan die oplossingen al wel, neem eens een kijkje bij Ecovat als het gaat om seizoensgebonden opslag van warmte. Ook lijkt de klassieke fout gemaakt te worden door uit te gaan van het primair energieverbruik per dag in de winter. Uitgaande van conventionele centrales (kolen, gas en kernenergie) kan je de benodigde hoeveelheid al halveren door uit te gaan van het eindverbruik, want dat is wat nodig is. Daarnaast zijn er met name in de VS vele vormen van langdurige opslag in ontwikkeling. Ook Duitsland is daarin actief, zowel met power to gas, als power to liquids. Er zijn echt veel meer smaken in de energieopslag dan de Tesla Powerwall of een individueel opslagvat in de tuin.
Er wordt in het geheel nergens omheen gedraaid. De olifant die je benoemt is al decennia helder en duidelijk. Deels haal je die met inmiddels ontwikkelde oplossingen, deels met nog te ontwikkelen technieken.
Ik heb wel een aantal vragen voor je: als Duitsland in de zomer stroom dumpt, waarom ligt de exportprijs in het voorjaar en de zomer dan nog steeds hoger dan de importprijs? En waarom is het verschil met name in mei nog zo groot ten gunste van de exportprijs van Duitse elektriciteit?
De tweede vraag is of wie dat achter de hand houden van die overmaat aan fossiele centrales dan betaald en kan je die ook onderbouwen met een groeiende reservercapaciteit aan fossiele centrales (los van de kolencentrales die Duitsland een aantal jaar geleden om politieke redenen in de reserve plaatste)?
De derde vraag is waarom je zo eenzijdig kijkt naar zonnepanelen. Ook in Duitsland is er in de zomermaanden meer zon en minder wind. In een goede mix houden zon- en windenergie elkaar per maand redelijk in evenwicht. Wat ook in Duitsland het geval is. Sterker, Duitsland produceert in de wintermaanden over het algemeen meer elektriciteit dan in de zomermaanden. ZIe .
Tot slot lijk je de gegevens over elektriciteitsproductie te mixen met de totale energiebehoefte. Dat brengt me op de twee werkelijke olifanten in de discussie (ook in Nederland): warmtevoorziening en transport. Ook dat probleem hebben we hier eerder aan bod gehad.
Wie betaalt de back-up?
Ik heb al eerder eens het voorbeeld gegeven van een zeiler die de oceaan oversteekt.
Die legt zonnepanelen op het dek en plaatst een windmolentje om de accu’s vol te laden voor de apparatuur aan boord en de verlichting, verwarming en koken et cetera. Als die een paar dagen in de windstilte ligt dan heeft hij als back-up nog een aggregaat met een tank diesel aan boord om die dagen te overbruggen. Dat is een hele dure opstelling, maar het geeft je wel zekerheid dat je altijd energie hebt (die zelfs eventueel je leven kan redden) en dat is de back-up kosten ruimschoots waard.
We lijken wel te vergeten dat we in een bizarre (korte) periode leven waarin we de brandstof simpelweg massaal en goedkoop uit de grond trekken en dat dat vroeger of later is afgelopen omdat het opraakt of niet meer kan vanwege CO2.
Dus we moeten denken als een bootje op de oceaan en dus ook werken aan duurzame energie met voorlopig een (fossiele) back-up.
Die we met zijn allen betalen.
“Er wordt in het geheel nergens omheen gedraaid. De olifant die je benoemt is al decennia helder en duidelijk. Deels haal je die met inmiddels ontwikkelde oplossingen, deels met nog te ontwikkelen technieken.”
(Wat is ook alweer de syntax voor een nette quote?)
Ok dan wordt er niet omheen gedraaid, maar rekenen op “nog te ontwikkelen technieken” zonder dat duidelijk is welke dat zijn of hoe die op grote schaal zijn toe te passen is nauwelijks beter. Er komt niet ineens een magische oplossing voor seizoensopslag; er is geen enkel zicht op een doorbraak die op efficiente wijze ook maar in de buurt komt bij de energiedichtheid van koolwaterstoffen. Dus wordt het ofwel inefficient ofwel ruimte-intensief. Inefficient kunnen we echt niet hebben; zelfs als we alle zeilen bij zetten gaan we 2050 (iig in Nederland) echt niet halen en dan ook nog eens de behoefte verhogen met inefficiente oplossingen is buitengewoon onwenselijk. En ruimte-intensief is Echt Heel Erg Ruimteintensief.
Je noemt Ecovat als voorbeeld, dat lijkt me afgezien van de schaalgrootte niets veranderen aan het probleem (ten opzichte van de al elders in dit draadje besproken boiler-oplossing). Mijn inschatting is dat je voor Ecovat ook gewoon 10-20 kuub per huishouden per winterse dag nodig hebt – en dat is met name in stedelijke gebieden lastig te vinden. Ecovat lijkt ideaal om pieken en dalen van windenergie af te vlakken, daarvoor zouden enkele honderden kuubs per huishouden ideaal zijn (om bv. week 7 en week 43 van 2018 uit je Duitse Data door te komen). Voor een medium stad is dat een vat van pakweg 500 meter doorsnee en 50 meter diep. Op zich cool; je houdt genoeg zand over om in iedere stad een forse heuvel met skibaan en mountainbikepark aan te leggen, maar ook volstrekt onrealistisch om te denken dat we dat voor 2050 voor elkaar krijgen. Nog onrealistischer is het om te denken dat we daar bovenop nog wel even seizoensopslag kunnen doen.
“Ik heb wel een aantal vragen voor je: als Duitsland in de zomer stroom dumpt, waarom ligt de exportprijs in het voorjaar en de zomer dan nog steeds hoger dan de importprijs? En waarom is het verschil met name in mei nog zo groot ten gunste van de exportprijs van Duitse elektriciteit?”
Geen idee. Maar ik gok omdat de combinatie van zon en wind piekt in het voorjaar en omdat Duitsland (net als wij) nog altijd nauwelijks elektriciteit gebruikt om hun gebouwen op te warmen. Dat moeten ze wel gaan doen, en dat is de situatie waar we ons op moeten voorbereiden en de capaciteit op moeten plannen.
Je tweede vraag snap ik niet.
“In een goede mix houden zon- en windenergie elkaar per maand redelijk in evenwicht. ”
Waarom? Mijns inziens volgt de productie de vraag in een goede mix. En de vraag is in de winter veel hoger. Met zuinigere huizen, warmtepompen, geothermie, seizoensgebonden industrie etc. etc. is dat verschil te dempen, maar weg gaat het niet. Windenergie lijkt die vraag (in Duitsland) best wel aardig te volgen. Zon doet die balans compleet teniet. Een beetje zon is handig om het gebrek aan wind in de (Duitse) zomer teniet te doen, maar de verhouding tussen wind en zon lijkt op basis van de data die je linkt nu al volledig zoek.
“Tot slot lijk je de gegevens over electriciteitsproductie te mixen met de totaleenergiebehoefte.”
Vanzelfsprekend doe ik dat; we moeten de totale energiebehoefte dekken, niet enkel de energievraag die we nu toevallig met electriciteit dekken; dat zou volkomen arbitrair zijn.
Mag ik uit het uitblijven van een reactie concluderen dat ik misschien toch een klein beetje een punt heb? :p
Of is het gewoon dat het het nieuwerwetse Laatste-Reacties-feature een harde cap zet op de effectieve duur van discussies?
Laat ik dan nog even kort reageren op deze opmerking:
Volgens mij zit daar je grote denkfout. Wat je niet moet doen is nu al inzetten op specifieke onbestaande technieken. Dus niet gokken dat kernfusie of mega-batterijen het allemaal wel op gaan lossen. Maar je moet ook niet gaan zitten wachten tot alle perfecte oplossingen er zijn. Want dan zit je over duizend jaar nog te wachten.
Op ons blog omschrijft iemand de energietransitie wel eens als: laying down a path in walking. Omdat het dat is. Het is zinloos om nu al te anticiperen op hoe bepaalde dingen over 10 of 20 of 30 jaar aangepakt moeten worden omdat we simpelweg niet weten wat er dan kan. Wat we wel weten is dat we van de fossiele brandstoffen af moeten. Het beleid zou dan moeten zijn: doen wat er nu al kan – dat komt simpelweg gezegd neer op zo snel mogelijk zo veel mogelijk energie duurzaam produceren – en optimale voorwaarden creëren voor innovatie. Dat laatste houdt wel degelijk in dat je rekent op technologische ontwikkeling. Omdat die er nu eenmaal altijd is. Omdat je niet precies weet hoe die technologie zich zal ontwikkelen is het wel slim om zo flexibel mogelijk te blijven. Bijvoorbeeld via een mix van duurzame opwekking, en dus niet alles in te zetten op alleen maar wind of alleen maar zon.
Ik mis de denkfout. Ik zal het nog stelliger zeggen: er komt de komende decennia geen energie-opslag-methode die zonder extreem negatieve milieu-impact in staat zal zijn om ook maar een klein beetje in de buurt te komen bij seizoensopslag waar we iets aan hebben.
Dat doen we dus wel met zonne-energie; we zetten in op hypothetische seizoensopslag. Maar dat komt er niet. Dus moeten we alsnog niet-zon-capaciteit bouwen die volstaat om de winter door te komen en die – uitgaande van gangbare alternatieven – in de zomer OOK elektriciteit zal opwekken. Iedere euro die we in zon investeren en niet in iets wat in de winter ook bijdraagt is daarom een desinvestering. En prima als mensen dat doen met hun eigen eurotjes, maar niet prima als we dat met publiek geld en andere regelgeving (bv. saldering) kunstmatig stimuleren.
Dan maakt het toch geen sens om in te zetten op technologie die nou net op het moment dat we de allermeeste fossiele brandstoffen gebruiken – de winter – vrijwel niets bijdraagt?!
Het is weer (bijna) net zo’n debacle als met biobrandstoffen en biomassabijstook. Leuk voor de buhne, maar als puntje bij paaltje komt verniel je het milieu ermee, helpt het gewoon geen snars tegen CO2-uitstoot en kost het bakken vol met geld. En ook toen riep iedereen “je moet flexibel blijven”, “je moet optimale voorwaarden creëren” en “iets is beter dan niets”. Nou, dat was het dus niet…
Ook dat vind ik een vreemde manier om dit te framen. Er is een enorm verschil tussen “niet precies weten hoe technologie zich zal ontwikkelen” en “hopen op een mirakel dat een loopje neemt met de natuurwetten”.
Anders dan jij pretendeer ik niet in de toekomst te kunnen kijken. En verder heb ik je er al op gewezen dat het nonsens is dat je opslag voor een heel seizoen nodig zou hebben.
Onzin. Vrijwel alles dat nu aan zonne-energie wordt opgewekt wordt direct gebruikt. Er is zelden een overaanbod. En als dat er een keer wel is, zou opslag voor een nacht of misschien enkele dagen dat al grotendeels oplossen. Je verwart het heden met een door jezelf verzonnen toekomst.
Ook onzin. Biomassa is vooral een pr-probleem gebleken. Het kan wel degelijk bijdragen, maar dan moet het wel goed georganiseerd worden. Biomassa helemaal afschrijven omdat het niet zo eenvoudig blijkt te zijn als sommigen misschien hebben gehoopt is het kind met het badwater weggooien.
Klopt. Maar zelfs opslag voor een week als week 7 van 2018 wordt al extreem lastig (zie berekening in #1.3.2). En zonder seizoensopslag is het nut van zon in het kader van de doelstelling om CO2 neutraal te worden maar zeer beperkt.
Klopt. We kunnen immers makkelijk fossiel afschakelen. Als we voldoende alternatieve capaciteit neerzetten voor in de winter wordt dat een heel ander verhaal. Dan kunnen we windmolens afschalen en wordt de desinvestering waar ik het over heb echt zichtbaar…
Zo verzonnen lijkt een toekomst zonder fossiel me niet. En met minder dan 30 jaar op de teller kunnen we een aardig beeld schetsen van de opties die we hebben: wind, geothermaal, hydro, zon en nucleair. Hydro en geothermaal zijn in NL beperkt en zonder onwaarschijnlijke wending gaat nucleair (iig in Nederland, Belgie of Duitsland) sowieso geen deuk in een pakje boter slaan voor 2050. Hydro trouwens ook niet; vrijwel alle geschikte lokaties zijn al in gebruik. Enkel zon en wind dus. Heb ik inderdaad verzonnen, maar weerleg het gerust…
Overproductie kunnen we makkelijk oplossen. Desnoods zwengel je een paar hoogovens extra aan (net als we nu al doen). Het probleem zit hem in de dalen. Bijvoorbeeld week 3 van 2018 in Duitsland, toen zon sowieso niks bijdroeg en de wind het eventjes wat minder deed. Als we dat met opslag willen overbruggen hebben we voor een middelgrote stad het equivalent van “een vat van pakweg 500 meter doorsnee en 50 meter diep” nodig om dat met het eerder al genoemde voorbeeld van Ecovat op te lossen. En wanneer ga je dat dan vullen? De pieken zitten met het beetje zon dat we nu al hebben in de zomer, niet begin februari…
Dat zie ik deels anders, maar laten we deze discussie maar niet nog ingewikkelder maken omdat ik het zo nodig met een hele andere discussie moest vergelijken ;)
En dat is precies de huidige realiteit waar je het vanuit moet bekijken. Zonnepanelen die nu worden geplaatst kunnen hun energie gewoon kwijt op het net. En voor alle energie die je daarmee opwekt heb je geen fossiele brandstof nodig. Maar fossiele centrales die je bij kunt regelen zijn de komende vijftien of twintig jaar niet ineens allemaal verdwenen. Los nog van het feit dat er ook nog een hele tijd aardgas gebruikt zal worden voor verwarming.
Als je je tegen laat houden door mogelijke problemen die pas over 15 of 20 jaar gaan spelen gebeurt er helemaal niks meer.
Je claims over 2050 kan ik niet weerleggen omdat ik, zoals ik al zei, me niet verbeeld dat ik in de toekomst kan kijken. Wat ik wel weet is dat ontwikkelingen heel hard kunnen gaan, als er maar voldoende druk op zit en/of voldoende geld mee te verdienen is.
Ik constateer dat ik in herhaling dreig te vallen. Dus ik denk dat ik het hier maar bij laat.
“Ik bedoel helemaal niks.”
Je zegt “opslagvat” maar bedoelt niks? :p
Ik vertel je gewoon mijn argumentatie waarom ik het onwenselijk vind en het onrealistisch is. Wat is daar krom aan?!
“Dat zulke opslagsystemen nu nog niet bestaan of te veel ruimte in beslag nemen of milieuonvriendelijk zijn doet niets aan de wenselijkheid af.”
Nog niet bestaan? Niets wijst er op dat zoiets ooit gaat bestaan en het lijkt me buitengewoon onverstandig om er vanuit te gaan dat daar verandering in komt, hoewel ik dat graag zou zien. Laten we dergelijke opslagsystemen (samen met efficiente produktie van koolwaterstoffen met elektriciteit) even op de stapel bij kernfusie laten liggen. Als we het fixen, vet, dan zijn we gered, maar we hebben de tijd niet meer om daar nu op te vertrouwen want we hebben nog maar 29 jaar tot 2050.
Verder absoluut mee eens dat seizoensopslag in theorie wenselijk is. Maar vooralsnog is geen enkele praktische oplossing wenselijk en niets wijst erop dat dat significant gaat veranderen. Wel kunnen we een aanzienlijk deel van deze problematiek simpelweg voor zijn door iedere euro die in zon gaat in wind te investeren.
Waarom vind je dat “wij” voor energiebedrijven zouden moeten beslissen in welke productiemethoden zij investeren? Is het niet veel beter om die beslissingen aan de bedrijven zelf over te laten? En de overheid alleen maar te bepalen binnen welke randvoorwaarden dat moet?
“Waarom vind je dat “wij” voor energiebedrijven zouden moeten beslissen in welke productiemethoden zij investeren?”
Dat vind ik niet nodig, maar dat doen we nu al middels saldering, subsidie, energiebelastingkorting, afkoopregelingen en dergelijke. We beslissen dus al deels voor ze, of beinvloeden hun beslissing op zijn minst. En ik ben van mening dat het raamwerk dat we daarvoor hebben opgetuigd geen rekening houdt met het geschetste probleem, met als gevolg dat we nu op korte termijn veel winst pakken maar daardoor op de middellange termijn langer fossiele energie nodig hebben (in de winter).
Een voorbeeld van een aanpassing zou kunnen zijn dat we voorwaarden stellen aan “groene energie”, bijvoorbeeld dat aanbod in zekere mate in verhouding moet staan tot de vraag en grijze stroom maar beperkt als buffer mag worden gebruikt.
Je wekte nogal die indruk, met de opmerking dat “we” elke euro die win zon investeren beter aan wind kunnen besteden.
Afgezien daarvan, dat het beleid in Nederland beter zou kunnen heb ik helemaal niet ontkend. Maar dat “we” nu al deels voor die bedrijven beslissen vind ik niet bepaald een overtuigend argument om dat dus nog maar meer te gaan doen.
En afgezien daarvan gaat dit stuk over Duitsland en niet over het Nederlandse beleid.
“Afgezien daarvan, dat het beleid in Nederland beter zou kunnen heb ik helemaal niet ontkend.”
Ik zei ook niet dat we het oneens waren :p
“Maar dat “we” nu al deels voor die bedrijven beslissen vind ik niet bepaald een overtuigend argument om dat dus nog maar meer te gaan doen.”
Laten we dat ook vooral niet doen, mijn voorstel zou enkel zijn om het anders te doen.
Mensen die er verstand van hebben zeggen al jaren dat een simpele CO2-heffing, zonder dat daar dan allerlei uitzonderingen of ingewikkelde regelingen aan worden gehangen, het beste werkt. Dat lijkt mij ook best aannemelijk.
100% mee eens; dat zou wat mij betreft veruit de beste manier zijn om het “anders” te doen.
Ik stelde een redelijke vraag over jouw gebruik van wenselijkheid. Met een simpel zinnetje had je dat kunnen verbeteren of terugnemen. Maar nee, alweer een heel epistel krom redeneren om je “onwenselijk” goed te praten, het verandert niks.
Verder sluit ik me aan bij #1.1.1.1