CU slimste oppositiepartij

En toen werd ik woensdagmiddag gebeld door Sywert van Lienden of hij misschien gebruik zou kunnen maken van onze dataset met stemmingen. Hij was door Steven de Vries en Layla de Jong op onze data set gewezen. Hij vroeg zich af: wie is er kampioen-indiener van moties? En wie is er kampioen in het aangenomen krijgen van moties? Allemaal voor zijn bijdrage aan BNN-today.

Laat ik zelf dan ook eens blik wagen in de data: het indienen, aannemen en afwijzen van moties door kamerleden sinds het aanstellen van het minderheidskabinet.

Het is leuk cijfer-materiaal: Arie Slob (CU) is de eerste indiener van de meeste moties (56) gevolgd door Esther Ouwehand (PvdD – 48) en Henk van Gerven (SP – 37). Kijken we naar aangenomen moties dan zien we weer Slob (27), gevolgd door CDA’er De Rouwe (16) en dan Ouwehand (PvdD, 15). Ouwehand is echter ook kampioen-indiener van kansloze moties (33 keer 150A4-tjes zinloos rondgedeeld), gevolgd door Van Gerven (30) en Bashir en Slob (SP en CU, 29). Maar zulke cijfers zeggen maar zoveel. Onze Tweede Kamer is een partijenparlement. Om patronen te herkennen moeten we kijken naar politieke partijen.

Welke partijen dienen veel moties in en wat gebeurd daarmee? De SP dient de meeste moties in: 206. Maar slecht 50 daarvan werden aangenomen. De PvdA diende 186 moties in. D66 en de CU ongeveer 130. GroenLinks net meer dan 100, het CDA net minder dan 100. De PVV 86, de PvdD 67, de SGP 38 en de VVD 31. De grootste regeringspartij dient dus het minste moties in. Dat is ook niet raar: de VVD domineert het kabinetsbeleid. Het is een uitgesproken rechts kabinet. Er is geen noodzaak voor de VVD om moties in te dienen, want wat de VVD wil gebeurd toch al. De SP en PvdA moeten uiting geven aan hun verzet, en het CDA en de PVV proberen via moties de coalitie bij te sturen.

Maar wat gebeurd er met die moties? Het CDA krijgt de meeste moties aangenomen (93), gevolgd door de CU en de PvdA (61), SP (50), D66 (48), de PVV (42), CDA (35), GL (24), PvdD (22) en SGP (19). Waarom is het CDA zoveel meer succesvol dan de VVD? De reden is dat het CDA de partij is die de mediane partij is in het parlement: het zijn de stemmen van het CDA die het vaakst het verschil maken tussen een linkse of rechtse meerderheid. Dat zorgt ervoor dat zij er het grootste voordeel van heeft om alternatieven te bieden voor kabinetsbeleid. Er zijn interessante patronen in welke partijen meer of minder moties aangenomen krijgen. Dit is het helderst te zien in het figuur hier onder.

De coalitie krijgt aanzienlijk meer voor elkaar dan welke andere partij. Zij zitten boven de 90% aangenomen moties. De partijen die een gedoogrelatie hebben met het kabinet (PVV en SGP) scoren aardig: rond de 50%. Ook de CU krijgt ongeveer zoveel moties aangenomen. Er is een interessante links/rechts dynamiek waarneembaar: hoe verder van het CDA hoe minder moties aangenomen. Aan de linkerflank doen D66, PvdA en GL het steeds een stapje slechter. Tot we uitkomen bij de PvdD en de SP. Zij doen het met 33% en 24% een beetje beter dan je op basis van hun afstand met het CDA zou verwachten. De verwantschap tussen de PVV en de SP kan een rol spelen in het verklaren van deze beperkte anomalie.

Nu kijken we naar fracties, maar sommige partijen hebben meer capaciteit omdat ze groter zijn. Wat gebeurd er als we de patronen controleren voor de grote van de fractie? Dan zien we dat er drie opvallende fracties zijn. De meeste partijen dienen minder dan 15 moties in per kamerlid. De PVV, het CDA en de VVD (grote partijen in de coalitie) dienen zelfs minder dan 5 moties in. Maar de SGP, de CU en de PvdD dienen meer dan 15 moties per kamerlid in. De PvdD is motie kampioen met meer dan 30 moties per kamerlid, daarvan krijgen Thieme en Ouwehand er gemiddeld 10 aangenomen. De PvdD dient gewoon heel veel moties in en daarvan wordt een deel aangenomen. De twee Kamerleden zijn te roemen voorhun grote activiteit. De SGP en de CU gaan spaarzamer om met papier, maar krijgen ongeveer evenveel moties aangenomen. Waarom zijn deze partijen zoveel meer succesvol. Dat komt met name omdat de CU en de SGP dichtbij staan bij het CDA. De partijen weten goed gebruik te maken van hun positie.

Al met al krijgen CU-kamerleden het meest voor elkaar. Alhoewel het een kleine partij is, weet ze toch 61 moties aagenomen te krijgen. Meer dan 12 per kamerlid. Regeringspartijen hoeven minder moties te werken, omdat ze al in de coalitieonderhandelingen meer bereikt hebben. Voor een oppositiepartij is een motie een briefkaart aan de samenleving met de boodschap: de regering geeft misschien niet om u, maar wij geven wel om u. De CU en de SGP krijgen relatief veel gedaan in het parlement. Ongeveer 50% van hun moties worden aangenomen. De CU weet beste gebruik te maken van haar positie om iets gedaan te krijgen in het parlement.
[cmon]