De industrie schreeuwt moord en brand omdat het kabinet een CO2-heffing invoert. Gaat dit banen kosten in de staalindustrie en bij andere vervuilende bedrijven? Klimaateconoom Reyer Gerlagh ontkent de risico’s niet, maar is toch voorstander. De Tilburgse hoogleraar klimaateconomie was mede-initiatiefnemer van een open brief van 71 economen die pleitten voor een CO2-heffing. In een interview met De Telegraaf stelt Gerlagh:
NIEUWS - We kunnen wel op elkaar blijven wachten, dan komen we helemaal nergens.
(…)
Er wordt van twee walletjes gegeten. De prijs moet laag zijn én ze moeten een hoge compensatie krijgen. Met zo’n hoge compensatie kun je je juíst een hoge prijs veroorloven zonder dat je failliet hoeft te gaan. De energie-intensieve industrie gedraagt zich heel behoudend, hakken in het zand. Terwijl je je de vraag moet stellen: waar wil je staan over 20 jaar? Maar de industrie richt zich te veel op het tegenhouden van verandering. De industrie is als een tegenstribbelende kleuter.
Met compenserende maatregelen kun je volgens Gerlagh voor een belangrijk deel voorkomen dat bedrijven naar het buitenland verdwijnen. Een ander doel waar een CO2 heffing bij helpt is technologische veranderingen, dat blijkt uit empirisch onderzoek. Als er een prijs is voor CO2 ontwikkelen bedrijven patenten voor zuiniger productieprocessen. Precies de innovaties die nodig zijn voor een CO2 arme economie.
Gerlach stelt dat bedrijven die hun ingenieurs opdracht geven om slimme manieren te bedenken om minder CO2 uit te stoten uiteindelijk minder CO2-heffing betalen en subsidies ontvangen. Bedrijven die dat niet doen en het allemaal maar gedoe vinden, betalen de heffing en doen verder niks. Dan zijn bedrijven die investeren beter af. Die bedrijven blijven bestaan, bedrijven die niets doen gaan failliet.
Gerlach geeft in het interview ook aan dat de energieprijs voor de industrie in Nederland laag is. Als we die lage energieprijs zouden houden en die CO2-heffing er bovenop zetten, komt Nederland misschien op het niveau van gewone energieprijzen. Op papier is Nederland dan het enige land met een CO2-prijs, in de realiteit is de Nederlandse lastendruk dan vergelijkbaar met andere landen. Waarmee niet gezegd is dat het geen spannend experiment is, op deze specifieke manier is het volgens Gerlach nog niet eerder gedaan door andere landen.
Reacties (17)
Je hebt geringe CO2-heffing en hoge CO2-heffing. Dat maakt wel een verschil. Geleidelijk invoeren? of Pats boem? Ook niet vergeten dat de CO2 prijs in het ETS systeem al flink aan het stijgen is en eindelijk begint te werken. En dan is ook de ODE verschuiving van 50%/50% naar een 1/3 2/3 verdeling.
Is op papier Nederland het enige land met een CO2-prijs? Dat dacht ik toch van niet. Zie https://goo.gl/images/j8pTWC
@1 ook niet vergeten dat de energie-intensieve industrie tot 90% van de CO2 rechten gratis en voor niets krijgt. En ja, het maakt uit hoe je het invoert. Zelf ben ik voor een geleidelijke invoer met een prijs die jaarlijks oploopt, zoals ik ook hier heb beschreven. Prijs CO2 flink aan het stijgen? Tja, het is maar wat je flink noemt, 20 tot 24 Euro de ton CO2 nadat de prijs jaren rond de 10 Euro of lager heeft gelegen. Veel te laag om bedrijven aan te zetten om te innoveren. Al die jaren heeft u, net als de bakker om de hoek, ruim 100 Euro de ton betaald.
En niet vergeten dat er zeer weinig landen zijn met een CO2 prijs voor industrie die al onder CO2-emissiehandel (ETS) valt. Zweden heeft bijvoorbeeld een uitzondering voor deelnemers aan ETS. Dus ja, Nederland is een van de weinige landen, zo niet het enige land, dat ETS bedrijven ook onder de CO2 heffing wil laten vallen.
Het gaat om grote belangen en het gaat om banen. De vraag die ook mee speelt wat de gevolgen hier zullen zijn. De Nederlandse bedrijvigheid is voor een heel groot deel gericht op de export. Het is niet zeker of je meer banen zult overhouden door de energie transitie (bijvoorbeeld het installeren en onderhouden van windmolens en zonne-panelen) versus het aantal verloren banen van Tata Steel. Het gaat de ondernemers niet primair om of ze wel of niet CO2 uitstoten. Het gaat om geld verdienen. Dat is alles wat telt als ondernemer. De rest is window dressing. Leuk maar het moet niet te veel geld kosten.
@2: Al die jaren heeft u, net als de bakker om de hoek, ruim 100 Euro de ton betaald.
Volgens mij betalen jij, ik en de bakker om de hoek precies nul (pro)cent CO2 belasting.
@4 Die CO2 belasting betaald de bakker wel degelijk via de energierekening van zijn oven. En die belasting rekent hij vervolgens 1:1 door in de prijs van zijn brood, dus uiteindelijk betalen jij en ik die wel degelijk.
@5: alleen zijn z’n arbeidskosten en z’n winstmarge veel groter dan die energiekosten.
@6: That reminds me… Ik las een paar dagen zo’n verschrikkelijk mooi comment op het nieuws dat energietransitie x duizend banen zou opleveren. Hij ging zo: “ja, en wie gaat al die banen betalen? Precies!”
Heerlijk toch. Even meer on-topic. Waarom willen we (met name die “niet gehoorde” oorverdovende FvD’ers) dat de klimaatplannen niets mogen kosten? Op C van de O2 moet toch een prijs komen te staan om de echte kosten te vertegenwoordigen, om de consumptie te ontmoedigen en via die weg koolstofarme producten en diensten aantrekkelijker te maken?
@5: zucht. Energiebelasting is geen CO2 belasting. Doel van de Energiebelasting is voornamelijk geld verdienen voor de overheid. Vandaar ook de vrijstellingen voor grootverbruikers: die worden op andere manieren gepakt.
@8 Ik heb het ook niet over energie belasting, ik heb het over CO2 belasting ofwel emissierechten en de mogelijk daarbovenop komende CO2 heffing die nu besproken is. Die rechten die die kolencentrale’s opkomen zitten ook gewoon in de prijs van je brood. Dat dat geld verdienen is voor de overheid is waar, maar dat doet er niet toe :
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/meevaller-van-kwart-miljard-voor-kabinet-doordat-kolencentrales-emissierechten-opkopen~bfe00108/
@9: Ik heb het ook niet over energie belasting,
Ok maar dan heeft het niet zoveel zin om op mijn #4 te reageren.
@9: Plezierig dat je eens reageert. Niet enkel wat neerplempen en dan er niet op terugkomen.
@4 de energiebelasting is wel degelijk om te rekenen in euro per ton CO2 en als CO2 heffing te beschouwen. Sterker: in de Tweede Kamer wordt door VVD en CDA geregeld aangevoerd dat de energiebelasting voor grootverbruikers niet omhoog hoeft, omdat zij al via ETS betalen voor hun CO2 uitstoot. Ergo: blijkbaar beschouwt de politiek de energiebelasting wel degelijk als een vorm van indirecte CO2 beprijzing. Direct aan de bron zou handiger zijn, maar met de regels van de Europese interne markt levert dat een waterbedeffect op. Waardoor heffing bij de eindgebruiker makkelijker is.
@8 defacto is een energiebelasting natuurlijk wel een CO2-belasting, zeker onder de huidige omstandigheden.
@12: de energiebelasting is wel degelijk om te rekenen in euro per ton CO2 en als CO2 heffing te beschouwen.
Het delen van de loonheffing door het aantal katten maakt het nog geen “kattenbelasting”. De basis van de energiebelasting is niet je CO2 uitstoot.
Ik vind de vergelijking van huishoudens met bedrijven sowieso niet zuiver. Zeker als ie van een ambtenaar komt. Neem maar risico, neem mensen aan, betaal ze door bij ziekte of niet-functioneren en probeer ook nog iets van pensioen voor ze te regelen. Ongeacht of je winst of verlies maakt: geen uitzonderingen. Dit in tegenstelling tot huishoudens die onder een bepaald inkomen helemaal geen belasting hoeven te betalen. Huishoudens en bedrijven zijn compleet verschillend in economische zin en het is volstrekt logisch dat ze ander belast worden.
@13: geen idee wat je zegt.
@14: Zo weet ik er nog een paar:
– een inkomens-afhankelijke zorgpremie is geen belasting
– een belastingkorting is geen subsidie
Maar goed, er is een verschil tussen een bedrijf en een huishouden: een bedrijf dat niet rendabel is, heeft geen bestaansrecht.
Kosten (en risico’s) kan een bedrijf doorrekenen in de prijs van zijn produkt.
CO2 is ook een schadepost die we bedrijven in rekening brengen moeten.
(en dan natuurlijk internationaal, bij ieder bedrijf. Ik geloof best dat dit in de praktijk een groot probleem is)
@14 je geeft wel een heel idyllisch beeld van de ondernemer. Juist dat type ondernemer, wat mij als mkb in de oren klinkt en niet als energie-intensieve multinational, valt gewoon onder de energiebelasting inclusief de teruggave. Er zijn weinig mkb bedrijven die een stookinstallatie van 20 MW of meer hebben staan (minimum om onder ETS te vallen), zelfs veel tuinders redden dat niet.
De voorbeelden die je geeft zijn irrelevante vergelijkingen. Belasting en aantal katten hebben geen correlatie en geen causatie Een gebruikelijke vergelijking is om de belastingdruk uit te drukken in percentage van je inkomen, dat kan bij bedrijven en bij huishoudens. Dan kun je dus vergelijken.
Zo ook met gas en elektriciteit verbruik. Deze veroorzaken CO2 uitstoot en kunnen dus prima gecorreleerd worden aan CO2 emissie, waarmee ze ook om te rekenen zijn. Zie bijvoorbeeld dit rapport van CE Delft, dat ook binnen de ministeries is gebruikt als onderdeel van de discussie https://www.ce.nl/publicaties/1015/grenzen-aan-groen-bouwstenen-voor-een-groen-belastingstelsel
Ook in het belastingplan 2018 noemt Financiën energiebelasting en opslag duurzame energie als vormen van beprijzing van CO2 voor de industrie, zie pagina 3 van kamerstuk 34 785-78:
@16: je geeft wel een heel idyllisch beeld van de ondernemer. Juist dat type ondernemer, wat mij als mkb in de oren klinkt en niet als energie-intensieve multinational,
Niet idyllisch gewoon feitelijk. De politiek (samenleving) stelt heel wat eisen aan het bedrijfsleven die niet aan huishoudens worden gesteld. Om dan een (1) voordeeltje er uit te lichten (korting op energiebelasting) die huishoudens dan niet krijgen, vind ik misleidend.
De voorbeelden die je geeft zijn irrelevante vergelijkingen. Belasting en aantal katten hebben geen correlatie en geen causatie
Correlatie tussen energie en CO2 is verre van perfect: voor een kwh koolstofvrije kernstroom betaal ik evenveel energiebelasting als voor een kwh kolenstroom. Maar belangrijker: de Belastingdienst heft de belasting op kwh niet op tonnen CO2.
Een gebruikelijke vergelijking is om de belastingdruk uit te drukken in percentage van je inkomen, dat kan bij bedrijven en bij huishoudens. Dan kun je dus vergelijken.
Vanwege bovenstaande verschillen tussen bedrijfsleven en huishoudens vind ik het een nietszeggende vergelijking.