ELDERS - Met de aankondiging van Annegret Kramp-Karrenbauer dat ze afziet van de opvolging van Angela Merkel is de crisis bij de Duitse Christendemocraten nog niet bezworen. In Brussel zorgt dat voor toenemend ongemak, schrijft de NRC.
Kramp-Karrenbauer (AKK) was ruim een jaar geleden gekozen als voorzitter van de CDU en beoogd opvolger van Merkel. Die had laten weten dat ze bij de volgende verkiezingen in 2021 niet meer beschikbaar is als partijleider. AKK blijft nog wel aan als minister van Defensie. In die functie volgde ze afgelopen jaar partijgenoot Ursula von der Leyen op die geheel onverwacht tot voorzitter van de Europese Commissie werd benoemd. Von der Leyen moest deze week in de Bondsdag verschijnen vanwege vermoedens van malversaties bij het inhuren van externe consultants.
Het vertrek van AKK heeft alles te maken met het ongelukkige optreden van de CDU in de deelstaat Thüringen. Daar werd daar vorige week Thomas Kemmerich (van de kleine liberale FDP) gekozen tot minister-president met steun van de parlementsleden van CDU en AfD. Die samenwerking met de AfD is in strijd met de landelijke lijn van de CDU die, net als de andere politieke partijen, elke poging tot normale verhoudingen met de AfD principiëel afwijst. Dat de Thüringer CDU daartoe wel bereid was ligt nog extra gevoelig omdat de AfD voorman in die deelstaat, Björn Höcke, de meest extreme vleugel van de partij vertegenwoordigt.
Kemmerich is inmiddels weer afgetreden na felle demonstraties tegen deze breuk in het cordon sanitaire rond de AfD. Zowel de FDP als de CDU werden heftige verwijten gemaakt vanwege hun samenwerking met de ‘fascisten’. Guy Verhofstadt van de Europese Liberalen reageerde op de benoeming van zijn Duitse partijgenoot met een vergelijking van de verkiezing van Kemmerich met de capitulatie van Hindenburg voor Hitler in 1930, toevallig ook in Thüringen. Ook de verslagen beoogd premier van Die Linke in Türingen Bodo Ramelow (foto) maakte die vergelijking. Om het kwalijke gedrag van FDP en CDU te onderstrepen voegde hij er nog een omineus citaat van Hitler aan toe:
„Den größten Erfolg erzielten wir in Thüringen. Dort sind wir heute wirklich die ausschlaggebende Partei.[…] Die Parteien in Thüringen, die bisher die Regierung bildeten, vermögen ohne unsere Mitwirkung keine Majorität aufzubringen.“
Merkel grijpt in
De crisis in de CDU die Kramp-Karrenbauer als partijvoorzitter de kop kostte is mede veroorzaakt door Angela Merkel herself. Zij reageerde vanuit Zuid-Afrika op de verkiezing in het parlement van Thüringen met een onverbloemde veroordeling van haar eigen partijgenoten: ‘dit is onvergeeflijk’. Haar openlijke aandrang op het terugdraaien van de verkiezing van Kemmerich heeft de AfD er toe gebracht een aanklacht tegen haar in te dienen wegens ‘machtsmisbruik’. Merkel’s interventie liet ook zien dat AKK haar partij niet in de hand had.
Tegen Die Linke
De CDU had de crisis in Thüringen kunnen voorkomen door een linkse minderheidsregering van aftredend premier Bodo Ramelow te gedogen. Maar de afkeer van links was kennelijk groter dan de bezwaren tegen extreemrechts. Ramelow kwam bij de verkiezingen vorige week een stem te kort, waardoor outsider Kemmerich met steun van de AfD won.
De diepgewortelde weerzin van de CDU tegen Die Linke heeft ook alles met geschiedenis te maken. Die Linke komt voort uit de Oost-Duitse Socialistische Einheitspartei Deutschlands (SED) en veel politici in het westen vinden dat de partij onvoldoende afstand van haar verleden heeft genomen. In een interview met Bodo Ramelow van Sandra Maischberger bij de ARD kwam dat deze week ook nog eens tot uitdrukking toen Ramelow weigerde de DDR een Unrechtstaat te noemen. Hij erkende het bestaan van Unrecht in de DDR. Zo’n staat zou er nooit meer moeten komen. Maar hij voldeed niet aan de terugkerende eis van arrogante ‘wessies’ om afstand te nemen van alles wat er in het voormalige communistische Oost-Duitsland gebeurde. En hij is niet de enige. De term Unrechtstaat suggereert dat het hele leven daar verkeerd is geweest. ‘Maar we hebben meer respect nodig voor wat de Oost-Duitsers toen hebben gepresteerd,’ aldus Ramelow’s collega in Mecklenburg-Vormommern Manuela Schwesig (SPD).
Tussen links en rechts
Na Thüringen is de identiteitscrisis van de CDU in alle hevigheid losgebarsten. De roep om snel een nieuwe voorzitter, tevens opvolger van Merkel te benoemen wordt luider. Daarvoor dienen zich in eerste instantie drie kandidaten aan. De man met naar men zegt de meeste kansen is de multimiljonair Friedrich Merz, die in december 2018 bij de leiderschapsverkiezingen krap verloor van AKK. Daarnaast is er de jonge, conservatieve minister van Volksgezondheid Jens Spahn, indertijd ook al kandidaat. En dan is er nog de premier van NordRhein Westfalen Armin Laschet. De laatste lijkt het best in staat de lijn-Merkel door te zetten. Maar het is de vraag of de meerderheid van de CDU dat wel wil. Merz zou de partij meer in conservatief vaarwater brengen. Dat maakt het dan wel weer moeilijker om een verwachte winst van de Grünen aan de linkerkant een coalitie te sluiten in 2021. Misschien krijgen we daarom straks toch nog te maken met een vierde kandidaat: Merkel’s ‘body guard’, de diplomaat van het midden Peter Altmaier.
Mobieltjes met gewiste gegevens
Eerst moet de CDU nog een andere crisis zien te overleven. Het onderzoek naar de inzet van externe adviseurs door de voormalige minister van Defensie, thans voorzitter van de Europese Commissie Ursula Von der Leyen, heeft deze week tot nieuw ophef geleid. Von der Leyen lag als minister al zwaar onder vuur, onder andere vanwege de aanwezigheid van een kern van extreemrechtse militairen in het leger. Toen er vermoedens waren over malversaties bij het inhuren van extern personeel (de Berateraffäre) stelde de Bondsdag een zware onderzoekscommissie in. Die heeft de voormalige minister gisteren aan de tand gevoeld. Von der Leyen gaf toe dat er fouten zijn gemaakt, maar waste verder haar handen in onschuld. De commissie is bij haar onderzoek ernstig gehinderd door het ontbreken van gegevens over de communicatie van de minister met betrokkenen omdat de data van twee ministeriële mobieltjes zijn gewist. Tobias Lindner heeft een aanklacht ingediend wegens verduistering van bewijsmateriaal.
Dresden
In Dresden wordt herdacht dat precies 75 jaar geleden Britse en Amerikaanse bommenwerpers de stad verwoestten met als gevolg 25.000 doden. Bondspresident Frank-Walter Steinmeier zei gistermiddag op de herdenkingsbijeenkomst dat het bombardement herinnert aan de vernietiging van democratie, nationalistische overmoed, minachting voor de mensheid, antisemitisme en raciaal fanatisme. En hij voegde er aan toe: “Ik vrees dat die gevaren tot op de dag van vandaag nog niet zijn geweken”.
Zaterdag verwacht Dresden een grote demonstratie van neonazi’s die hun eigen verhaal hebben over de bombardementen aan het eind van de Tweede Wereldoorlog. De AfD eist ook nu weer meer aandacht voor de slachtoffers van de bombardementen. Het past in het patroon waarvoor Bodo Ramelow in het interview met Maischberger aandacht vroeg: de AfD stuurt aan op verdeeldheid en politieke chaos. Dat moet ook de CDU nu onderhand wel duidelijk zijn.
Reacties (14)
Dit frame betekent dat de AfD op één hoop wordt gegooid met de nationaalsocialisten van die schilder uit Oostenrijk. Hoewel populair, slaat die identificatie nergens op. Hitler was niet rechts maar extreem autoritair, een fascist, met een afkeer van democratie. Merkwaardigerwijs is het juist Merkel die met haar sturende gedrag autoritair bezig is en daarmee in praktijk brengt wat ze de AfD verwijt. Het kan niet lang meer duren voor dit iedereen begint op te vallen.
@1
Tuurlijk, het is volslagen irreëel om ook maar ergens een overeenkomst te vermoeden tussen de ideologieën van de nazi’s en die van de AfD.
Of zonder ironie: heb je nou echt zo’n bord voor je kop? Of ben je maar wat aan het provoceren?
@1 en@2: rare gasten zitten er tussen de afd-ers.
Desondanks zie ik er geen gevaar in. Ik zou als ik Duits was gewoon afd stemmen.
“De diepgewortelde weerzin van de CDU tegen Die Linke heeft ook alles met geschiedenis te maken.” De socialisten in het Oostblok waren qua praktijken dan ook niet heel veel beter dan de nationaal socialisten en de fascisten, dus dat is niet zo vreemd.
De AfD eist ook nu weer meer aandacht voor de slachtoffers van de bombardementen. In de huidige tijd gezien waren die massa bombardementen op burgers ook niet helemaal zuiver en rechtmatig, de neiging van links om overal maar een Godwin tegenaan te gooien is steeds meer averechts voor ze aan het werken eens is je frame versleten. De tijd dat ze daarmee konden afdwingen dat rechts en midden dan maar noodgedwongen en links compromis gaan sluiten raakt voorbij, we zien dat hier nu ook in Brabant gebeuren.
@4: de nazi’s zijn zelf begonnen. Eerst Rotterdam en ook Londen dat lang onder vuur lag (V1,V2).
@4: rond deze tijd 75jr. geleden stierf Anna Frank. De nazi’s hadden beter veel eerder de stekker eruit kunnen trekken
Eigenlijk zou de grootste schande moeten zijn dat de SPD en de Groenen voor een extreem linkse anti democraat met zijn stasi vrienden hebben gestemd. Dat ze liever voor een extremist kiezen dan voor een liberaal uit het midden is weird.
@2: Kacebee is gewoon zelf extreem-rechts en bedient zich (niet voor de eerste keer) ook precies van de subversieve trucendoos die door fascisten wordt gehanteerd (Putin staat er ook om bekend); zijn verwijt aan Merkel is ook weer zo’n voorbeeld van beschuldig je tegenstander van je eigen misdaden.
@2: ’t lijkt mij meer een provocatie waar we beter verder niet op in kunnen gaan
@7: Bodo Ramelow heeft vier jaar lang naar tevredenheid van de kiezers als premier van een democratische staat gefunctioneerd. Hij kreeg bij de verkiezingen 31% (de grootste partij). Welke aanwijzing heb je dat deze man een ‘anti-democraat’ is? Of ben je ook aan het provoceren?
@8: Extreemrechts? Nee, ik ben meer een centrist. Fascisme is autoritair en daar hou ik niet van. Je lijkt niet te weten dat fascisme en rechts op twee verschillende assen liggen:
1. (economisch) links-rechts gaat over kapitaalgoederen en productie: vind je dat de overheid daarover dient te gaan dan ben je links, vind je dat zaken door de vrije markt moeten worden geregeld dan ben je rechts. Links kenmerkt zich door een streven naar economische gelijkheid voor iedereen, rechts door een streven naar economische vrijheid voor iedereen.
2. De as libertarisch-autoritair gaat over de kwestie hoe mensen hun leven moeten inrichten. Vind je dat het collectief (of een centraal leiderschap) de moraal moet bepalen, dan ben je autoritair, in extreme mate: fascist; vind je dat mensen elkaar de maat niet moeten nemen en de overheid al helemaal niet, dan ben je libertarisch (in extreme mate: anarchist).
Als je wilt weten waar je zelf staat, dan kun je een online test doen:
https://www.politicalcompass.org/test
@9
Wat ik van Stalinfan Ramelow begrijp is dat hij (en zijn partij) geen voorstander is van de liberale democratie is, zoals wij die in het westen kennen, maar streeft naar een meer (onvrije) Marxistische “democratie”.
Je kan dus beweren dat het CDU een grotere afkeer heeft van links dan de AfD. Ik zou liever zeggen dat de SPD en de Groenen kennelijk een grotere afkeer van het liberale midden hebben dan voor extreem links.
Als die partijen voor Kemmerich hadden gekozen waren de stemmen van de AfD van generlei waarde geweest. Het is duidelijk dat de afkeer van de AfD voor het liberale midden kleiner is dan hun afkeer van extreem links.
@11: Je hebt niets van Ramelow noch van Die Linke begrepen. Of je wilt het niet begrijpen. Over de start van zijn eerste termijn als minister-president in 2014:
In seiner Antrittsrede bat Ramelow die Opfer der SED-Diktatur um Entschuldigung. Ihnen sei großes Unrecht durch die Partei widerfahren, aus der die Linke hervorgegangen sei. Zugleich versprach er, mit der Opposition im Landtag fair und respektvoll zusammenarbeiten zu wollen. Die Staatskanzlei solle ein offenes Haus für das Parlament und für die regierungstragenden Parteien werden.
@12
Ik snap niet dat jij niet begrijpt, of wil begrijpen, dat een partij die streeft naar een democratisch socialisme uiteindelijk niet democratisch kan zijn, omdat het niet socialisten op de een of andere manier moet uitsluiten.
Hou jezelf maar voor de gek als je wilt, maar ik trap niet in je fascistische trucjes. Dat twee assenstelsel werkt maar heel beperkt (de correlatie tussen beide assen is bijvoorbeeld bijzonder sterk). Verder heb je hier al vaak genoeg jezelf bloot gegeven over waar je op de autoritaire as zit.
@13: ” een partij die streeft naar een democratisch socialisme uiteindelijk niet democratisch kan zijn, omdat het niet socialisten op de een of andere manier moet uitsluiten.”
Wat een onzin. Zo’n zelfde inhoudsloos zinnetje kun je maken door socialisme te vervangen door kapitalisme, liberalisme, christendom (oja, dat was het eigenlijke topic), of welke ideologie je ook maar even wilt gaan demoniseren.