Duopolie | Marktwantrouwen

'De markt' is een concept waar veel mensen - door ervaring wijs geworden - wantrouwend tegenover staan. Maar dat is niet altijd terecht. De laatste decennia is er in Nederland op veel terreinen marktwerking geïntroduceerd: de zorg, CO2-emissies, telefonie, etc. Opvallend is dat er in discussies over marktwerking, vooral als het gaat om zorg en onderwijs, naast economische en technische argumenten vaak ook morele argumenten tegen de markt en het bijbehorende winstoogmerk worden aangevoerd. Deze argwaan ten opzichte van commerciële motieven is van alle tijden. Sinds Jezus op hardhandige wijze de handelaren uit de tempel gooide leven christendom en commercie op gespannen voet, en Karl Marx' waarschuwing voor de algemene corruptie en omkoopbaarheid in kapitalistische systemen wordt nog altijd uitgedragen door linkse politici. In een recent essay en bijbehorend boek, steekt Harvard-filosoof Michael Sandel, wereldwijd bekend om zijn colleges over gerechtigheid, deze kritiek in een nieuw jasje. Hij betoogt dat de universele vermarkting van alle goederen het morele karakter en de waardigheid van mensen aantast. Hij geeft daarbij actuele voorbeelden uit Verenigde Staten en schetst een beeld van een samenleving waarin “alles te koop is”: mensen die hun voorhoofd verkopen voor reclame, die anderen betalen om voor hen in de rij te staan voor een kaartje, en die (illegaal) menselijke organen kopen.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022
Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Occupy Amsterdam vs Wall Street

COLUMN - In de documentaire ‘Don’t shoot the messenger’ zagen we hoe Occupy Amsterdam het pispaaltje van de crisis was. Twee uur eerder leerden we in de Tegenlicht-documentaire The Wall Street Code over het monster dat de financiële whizzkids hadden gecreëerd.

Ergens in september 1995 stond ik op de Dam te kijken naar een groepje bezopen koorballen die, biertjes in de hand, iedereen die langskwam uitscholden voor pauper, zwerver, sloeber of arbeider. De meeste mensen fietsten snel door, een stel autonome punkers stapten echter van hun bakfiets en begonnen er op los te meppen. Toch goed dat er een God is.

Dezelfde reactionaire koorballenagressie zag ik gisteren in Don’t shoot the messenger, een verslag van binnenuit over Occupy Amsterdam. Achter het Beursplein, op de Warmoestraat, zit het hoofdkwartier van de Amsterdamse Studenten Sociëteit. Dus het was een kleine moeite voor de corpsleden om, wanneer ze daar zin in hadden, even een bezoekje te brengen aan hun buren om ze voor vieze zwerver uit te schelden. Ze deden pogingen hun tenten te slopen. En hun camera te molesteren. “Misschien moet je een krantenwijkje nemen in plaats van hier op de kosten van de samenleving je tijd te verdoen. Hoeven wij twintig procent minder belasting te betalen. Is iedereen gelukkig.” Of woorden van soortgelijke strekking. U moet de blikken van pure minachting er zelf bij bedenken. Dit zijn ze dan, onze toekomstige bankdirecteuren en topambtenaren.

Foto: Eu Council Eurozone (cc)

Jeroen Dijsselbloem en de schaduwkant van onze economie

OPINIE - Gisteravond was Minister van Financiën en voorzitter van de Eurogroep Jeroen Dijsselbloem te gast bij de Universiteit Utrecht om zijn visie te geven op de toekomst van de Europese economie. Vlak voor aanvang, was ik even in de gelegenheid een vraag aan hem te stellen. Dijsselbloems antwoord, samen met de daaropvolgende lezing, gaven een aardig inkijkje in het vermogen en onvermogen van een moderne minister van financiën.

Op mijn vraag of grote financiële crises, zoals we die de afgelopen vijf jaar hebben meegemaakt, een inherent onderdeel zijn van ons economisch systeem, antwoordde Dijsselbloem als volgt:

Iedere economie kent vette en magere jaren, maar een crisis van deze omvang hoeven we niet te accepteren. Door middel van betere regulering en beter bestuur kunnen we de reusachtige financiële bubbels, die de oorzaak van de huidige crisis zijn geweest, voorkomen. Strakker toezicht is een middel om de excessen in de financiële sector binnen de perken te houden. Niet alleen nu, maar in principe ook over dertig jaar.

Wel is het zo dat je als bestuurder altijd de vorige oorlog aan het uitvechten bent. Maar toch is het wel degelijk mijn ambitie om toekomstige crises, ook op de lange tot zeer lange termijn, te voorkomen.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

De woningmarkt ‘herstelt’ zich – opnieuw en opnieuw

Uit het NRC:

De koopwoningmarkt herstelt zich.

Klinkt goed! Dus er zijn meer huizen tegen hogere prijzen verkocht?

Niet precies:

De komende maanden worden meer woningen verkocht en meer nieuwe hypotheken afgesloten. Vanaf volgend jaar zullen ook de huizenprijzen weer voorzichtig stijgen.

Maar gaat deze voorspelling dan wel echt uitkomen?

Jawel hoor:

Het OTB verzamelde en analyseerde “vrijwel alle gegevens die er over de Nederlandse woningmarkt bestaan”, zegt hoogleraar volkshuisvesting Peter Boelhouwer van het OTB. […] Boelhouwer: “We zitten nu op de bodem, dat zie je aan alle cijfers. De woningmarkt normaliseert zich.”

Foto: copyright ok. Gecheckt 26-10-2022

Homeopathie

ACHTERGROND - Deze column maakte onlangs flink wat discussie los onder de lezers van Sargasso. Waarom promoot de Gemeente Amsterdam, zo vroeg Karin Spaink zich af, een geneeswijze die – zo is keer op keer aangetoond – enkel als kwakzalverij kan worden gekarakteriseerd?

Een andere, minstens zo interessante vraag is waarom, als homeopathie inderdaad niet werkt, de economische vraag naar homeopathische behandelwijzen blijft bestaan. Voor een antwoord hierop kunnen we terecht bij deze paper (pdf) van Werner Troesken.

Patentgeneesmiddelen

Troesken onderzocht de dramatische groei van de Amerikaanse markt voor zogenaamde patent medicines (wondermiddeltjes, zeg maar) tussen 1810 en 1939. Terwijl het reële BNP in deze periode met een factor vijf toenam, besteedden Amerikanen aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog per hoofd van de bevolking maar liefst 114 keer zo veel aan dergelijke middeltjes dan aan het begin van de negentiende eeuw. En dat terwijl geen enkel patentgeneesmiddel de beloofde werking had.

Sommige verklaringen voor het succes van patent medicines liggen voor de hand. Een groot aantal middelen bevatte alcohol, morfine of cocaïne. Dus ook al werkten de middelen niet als geneesmiddel, gebruikers gingen zich er wel degelijk iets beter door voelen. Bovendien spendeerden met name de grotere fabrikanten van patentgeneesmiddelen aanzienlijke bedragen aan reclame en promotie. Veel moderne advertentie- en verkooptechnieken zijn oorspronkelijk ontwikkeld door fabrikanten van patent medicines.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Britain is held back by its business culture, not the EU

ACHTERGROND - British ministers like to talk of the British economy being in a ‘global race’, and of the need for their countrymen to shape up and raise their game if they are to compete in the global economy. In practice, they mean less red tape, tax cuts for business, and reforms aimed at making it easier to hire and fire employees. Many Conservatives blame the regulatory burden on the EU, and want to either renegotiate the terms of Britain’s membership or withdraw altogether. With the notable exception of Liberal Democrat Business Secretary, Vince Cable, these ministers never mention business short-termism, and the British system of corporate governance that encourages it. Yet this is undoubtedly the most important reason for the UK now having the second lowest investment rate in the OECD (after Ireland, where investment is very volatile). The government wants to rebalance the UK economy towards investment and exports. This will require a reform of corporate governance, especially the incentives faced by executives.

Source: OECD

Damagingly low

British ‘short-termism’ has long been blamed for the country’s low levels of investment, especially in manufacturing where success requires long-term commitment to product development and distribution as well as to training. The issue received less attention during the boom years when debt-fuelled private consumption and (towards the end) deficit spending by government drove growth, but it hardly went away. There is no perfect correlation between the level of investment and the rate of economic growth – too much investment can be wasteful and unproductive, as was the case in Ireland and Spain in the run-up to the crisis. But Britain’s investment rate is clearly damagingly low. The country’s corporate sector became a net saver in 2002, and hence long before the onset of economic crisis. Profits have risen and investment has fallen, as the corporate sector – in a reversal of the normal order of things – has become a large creditor to the rest of the economy.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Duopolie | Variabele beloning

COLUMN - Rabobank schaft de variabele beloning voor zijn Raad van Bestuur af. De tijden lijken enorm veranderd, want in de jaren ’80 gold juist dat managers teveel bescherming genoten en vooral bezig waren met het creëren van grote bedrijven. Die zorgen immers voor aanzien en zijn door bijvoorbeeld diversificatievoordelen minder risicovol. Terwijl aandeelhouders misschien liever willen dat het management voor een waardevol bedrijf zorgt in plaats van alleen maar zo groot mogelijk te worden. Om de aandeelhouders meer inzicht en inspraak in de onderneming te geven, zijn juist iniatieven zoals de Code-Tabaksblat en Sarbanes-Oxley in de Verenigde Staten ingevoerd.

Maar ja, je kunt als aandeelhouder natuurlijk niet constant bezig zijn met het in de gaten houden van het management. Daarom kan het handig zijn om de manager zelf ook een beetje aandeelhouder te maken door zijn beloning van de aandelenkoers of winst af te laten hangen. De manager verdient dan automatisch meer geld als het goed gaat met het bedrijf. De beslissing van de Rabobank lijkt in dit opzicht vreemd, en vooral ingegeven door de publieke opinie. In het Financieel Dagblad noemde econoom Marcel Canoy de kritiek op de variabele beloning in ieder geval al volkomen doorgeschoten.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Bedrijven compenseren bestuurders voor falen met aandelen

ACHTERGROND - Begin deze maand stelde Jos Streppel dat het beloningsbeleid van veel bedrijven eenvoudiger zou moeten. Dat Streppel dat zegt is pikant: hij is als voorzitter van de Monitoring Commissie Corporate Governance (MCCG) het geweten van corporate Nederland. Dit jaar neemt Streppel afscheid van de MCCG, de commissie die toeziet op de naleving van de Code-Tabaksblat. Die code zou het old boys network dwingen tot een zuivere, zakelijke en redelijke beloningspraktijk.

Die missie is niet geslaagd. Tien jaar nadat de Code-Tabaksblat het licht zag, concludeert Streppel dat een decennium lang roepen om transparantie veel mist heeft opgeleverd. Zo zegt hij in zijn afscheidsrapport: ‘In het algemeen is de verantwoording over beloningsstructuren en het beloningsbeleid in de jaarverslagen niet eenvoudig en inzichtelijk. De opeenvolgende commissies zijn er niet in geslaagd om hier verbetering in aan te brengen.’

Met die uitspraak doelt Streppel met name op de verslaglegging van beloning in de vorm van aandelen. De waarde van die populaire beloningscomponent voor bestuurders is niet alleen vaak hoog, maar op uiteenlopende manieren weergegeven in de jaarverslagen, zo ontdekten wij vorig jaar toen we werkten aan een artikel voor Vrij Nederland (pdf).

Proces van drie stappen

Tijdens ons onderzoek stuitten we op een aantal merkwaardigheden. Zo zagen we dat de waarde van de aandelenpakketten zoals die door de bedrijven werd geregeld niet in overeenstemming was met de handelswaarde van het pakket voor de bestuurder. Die discrepantie heeft deels te maken met de wijze waarop deze vorm van langetermijnbeloning wordt uitbetaald. Dat proces kent drie stappen:

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende