ANALYSE - De grote overwinning van Orbán zal volgens Henk Hirs nog meer progressieve jongeren doen besluiten hun heil te zoeken in West-Europa
De voorlopige uitslag van de zondag gehouden verkiezingen in Hongarije was vernietigend. Premier Viktor Orbán en zijn Fidesz partij haalden ongeveer 49% van de stemmen, wat hen waarschijnlijk opnieuw een tweederde meerderheid in zetels in het parlement oplevert (133 van de 199 zetels), en dus tot 2022 een vrijwel onbeperkte macht(de definitieve einduitslag komt pas a.s. zaterdag). Alle hoop van de oppositie op een ommekeer, hoe klein dan ook, bleek een illusie.
De uitslag laat zien dat het land nog altijd hopeloos verdeeld is. Op het platteland steunt om wat voor redenen dan ook ongeveer 60% de grote leider en is 40% mordicus tegen. In Boedapest en een enkele grotere provinciestad is het omgekeerd. Maar in het door Orbán uitgedachte kiessysteem dat sinds 2012 van kracht is krijgt de grootste partij – en dat is Fidesz – tal met bonussen en premies en dat vertaalt zich in een enorm zeteloverwicht.
Net als vier jaar geleden was de verdeeldheid van de oppositie dé factor in haar nederlaag. Waar een aantal oppositiepartijen samenwerkten en één kandidaat naar voren schoven, werd vaak gewonnen (een reeks districten in Boedapest en districtszetels in de steden Szeged, Pécs, en Dunaüjváros). Maar overal waar de oppositie verdeeld was, werd Fidesz de grootste partij. De hoop dat de kiezers misschien verstandiger zouden zijn dan de partijleiders en dat zij wel tactisch zouden stemmen op de kandidaat met de meeste kans, bleek tevergeefs. Tekenend was de uitslag in zes districten van Boedapest waar Fidesz 41-42% van de stemmen haalde en zo de betreffende zetels won. De linkse oppositie haalde daar 38-40%, de centrumgroene LMP 6-8% en het rechts-nationalistische Jobbik 10-15%. Hadden oppositiepartijen samengewerkt, dan hadden zij die districten met gemak gewonnen.
Met name de rol van de als progressief te boek staande centrumgroene partij LMP is kwalijk. De LMP waant zich al jaren de enige echte oppositiepartij en weigert met wie dan ook serieus samen te werken. Op haar eentje kwam ze echter niet verder dan een schamele 7%, nauwelijks meer dan vier jaar terug. Even opvallend is de relatief zwakke uitslag voor Jobbik, dat ook weigerde een tactische samenwerking met de linkse oppositie of de LMP aan te gaan. Jobbik probeerde de afgelopen jaren om van radicaal-rechts naar centrum-rechts op te schuiven (nadat Orbán het omgekeerde had gedaan), en hoopte zo juist op het platteland een serieuse alternatief voor Fidesz te kunnen worden. Maar van serieuse concurrentie bleek geen sprake, ook Jobbik kreeg nauwelijks meer stemmen dan in 2014.
Tot twee keer toe, in 2014 (toen samenwerking ook al mislukte) en nu opnieuw, bleken de pessimisten de realisten. Die pessimisten voorspellen nu dat de oppositiepartijen de les opnieuw niet zullen leren en dat Hongarije langzaam maar zeker verder wegzakt in een moeras van corruptie, economisch mismanagment en maatschappelijke misere. De conflicten met de EU blijven zich opstapelen en de uitholling van de democratie gaat onverminderd verder (een regeringswoordvoerder liet al weten dat nu die maatschappelijke organisaties die zich met politiek hebben ingelaten, opgeheven moeten worden en ook de resterende onafhankelijke media moeten vrezen voor hun toekomst).
Het is droef, maar het is niet anders, en dus zullen nog veel meer (jonge) Hongaren voor hun eigen toekomst kiezen en hun biezen pakken, richting West-Europa. Bye bye Hungary, en wie weet ooit tot ziens.
[Henk Hirs woont sinds 1990 in Hongarije, aanvankelijk als Oost-Europa correspondent voor diverse Nederlandse kranten en radiozenders, later ook als hoofdredacteur van Engelstalige publicaties in Boedapest. De laatste jaren is hij vooral actief in het toerisme]
Reacties (28)
Jammer dat het artikel stopt, waar het interessant begint te worden.
Wat betekent het voor West-Europa als die jonge Hongaren met al die Syrische, Iraakse, Iraanse en Afrikaanse vluchtelingen op zoek gaan naar huisvesting en betaald werk?
@1: Beiden zijn hoger opgeleid dan in de tijd van de gastarbeiders, en ik denk dat je ook niet zo bang hoeft te zijn. West Europa zit in de win, het trekt vanuit de hele wereld mensen aan, zoals de VS haar New York dat eerder deed.
Maar bange boze burgers zullen dat als angstig ervaren, ook al wonen ze zelf niet bij deze mensen in de buurt. Je kunt alleen 2 dingen doen, het stoppen en jezelf tot slaafje van China, Rusland of de VS opstellen (Vooral Oost Europa, de VK en Nederland hebben altijd een handje hiervan), of je kunt het accepteren en doorstomen en proberen te groeien en beter samen te werken (Positief naar de toekomst, dat past toch echt meer bij de Fransen en Duitsers).
het is nog afwachten wie gaat winnen, maar in Nederland denk ik dat we vooral nog lekker lang door gaan reetlikken naar de VS en onze grootste handelspartners en buren lekker laten stikken voor electoraal kortstondig gewin. Nederland is ook in de EU, lekker aan het stoken trouwens, heel vervelend jochie geworden in de klas. Eentje die denkt dat haar reputatie van “braafste jongetje” nog steeds geld, maar eigenlijk 10 jaar geleden al vervallen is tot niveautje Mini-VK.
@2:
Sowieso niet bang zijn. Dat vind ik een vervelend gevoel, dus daar ben ik mee gestopt.
De nieuwkomers zijn vaak bereid om voor lager loon te werken en dat heeft gevolgen voor de autochtone Westeuropeanen, de bange boze burgers. De “race to the bottom” zal nog wel even doorgaan.
49% van de stemmen, (als ze ten minste niet op zijn Russisch geteld zijn) is een zeer ruim mandaat van de kiezer. Wij mogen het dan misschien niks vinden, maar de Hongaarse kiezer is duidelijk tevreden met Orban, de economie groeit stevig door en dat is altijd positief voor een zittende leider.
Dat de andere partijen niet met links willen samenwerken in het Oostblok is normaal, door de jarenlange Sovjet bezetting heeft links daar nog een hele nare bijsmaak. Dat de democratie nog niet helemaal soepel loopt kan je ook niet verwachten na een jarenlange dictatuur, dat heeft een paar decennia nodig om uit te kristalliseren.
De jonge Hongaren trekken zich volgens mij niet zoveel aan van politiek, die trekken vooral naar het buitenland omdat ze daar beter betaald krijgen. Kunnen ze mooi zien hoe dat bij ons in het liberale westen gaat en dat weer mee naar huis nemen. Dan verdwijnt Fidesz vanzelf een keer naar de marge.
@1: Wat een rare reactie. Het artikel gaat over de verkiezingen in Hongarije. In dat licht is wat de jonge hoogopgeleide (want zij zullen vooral vertrekken) Hongaren in West-Europa komen doen niet erg relevant, in tegenstelling tot het feit dat ze uit Hongarije vertrekken. Mocht er een vervolg aan dit artikel komen, dan zou het logischer zijn dat dat gaat over de gevolgen voor Hongarije van dat vertrek. Stel de CEU wordt verboden/verbannen (ligt dat voor de hand?), wordt dat dan een heuse braindrain?
@4: Zouden de Hongaren na 25 jaar nog geen onderscheid kunnen maken tussen “links” en “communistisch” ?
Overigens is 49% geen meerderheid.
In een goed democratisch stelsel zou een partij met zo’n score een coalitiepartner moeten krijgen, en niet 2/3 van de parlementszetels.
@6: In een goed democratisch stelsel zou …
Daar noem je wel een voorwaarde, zeg…
Ik zie een interessante uitruil. Als de PVV en FVD stemmers dan in ruil naar Hongarije gaan, dan is iedereen tevreden. Want de PVV en FVD achterban is doorgaans lyrisch over Orbán. En met de PVV en FVD achterban verliezen we ook niks, want zij zijn doorgaans zélf de losers.
@7: #4 stapt daar anders wel gewoon overheen en vindt een minderheid van de stemmen zelfs “een zeer ruim mandaat van de kiezer”.
@8: Hou wel even in gedachten dat Orbán Europees gezien in de politieke familie van de EVP (dus ook het CDA) zit.
@4 Oud zeer blijft lang hangen, daarnaast is communistisch in het Oostblok heel lang als socialistisch en democratisch verkocht.
@6 In geen enkel ander Europees land haalt 1 partij 49% van de stemmen, dus ja dat is voor huidige begrippen een ruim mandaat. Niet alle verkiezingsstelsels werken precies zoals bij ons, zo won de Franse president Macron met 24% van de stemmen, dat is nog eens wat anders dan 49. Ook in Engeland, de VS en Duitsland wint niet altijd de partij met strik de meeste kiezers. Daar zeurt niemand over de democratie.
Het is opmerkelijk dat het onderwerp ‘anti-semitisme’ in dit onderwerp nog niet is aangesneden door diegenen die er altijd als de kippen bij zijn een niet nader te noemen sociaal-democratisch politicus als het grote anti-semitische gevaar af te schilderen.
@10:
O, zeker wel. Maar het haalt doorgaans de pers niet. De winnaar in een systeem is zelden gebaat bij verandering ervan.
@10: “In geen enkel ander Europees land haalt 1 partij 49% van de stemmen, dus ja dat is voor huidige begrippen een ruim mandaat.”
Ik ken er wel eentje: Rusland, waar United Russia, zelfs iets meer dan 50% van de stemmen haalde bij de laatste verkiezingen. Misschien hebben die twee landen nog wat meer dingen gemeen?
“dus ja dat is voor huidige begrippen een ruim mandaat”
Een minderheid is een ruim regeringsmandaat?
“Niet alle verkiezingsstelsels werken precies zoals bij ons, zo won de Franse president Macron met 24% van de stemmen, dat is nog eens wat anders dan 49.”
Macron’s coalitie (die net als die van Orbán trouwens uit twee partijen bestaat) haalde in de tweede ronde van de parlementsverkiezingen bijna 61% van de stemmen.
“Ook in Engeland, de VS en Duitsland wint niet altijd de partij met strik de meeste kiezers. Daar zeurt niemand over de democratie.”
Onder welke steen heb jij gelegen sinds je geboorte?
@13 De 2e ronde in Frankrijk is met maar 2 partijen, Orban won die 49 procent in en meer partijen ronde en dan is meer dan 50% vrij uniek tegenwoordig. Voorlopig heb ik geen aanwijzingen gezien dat de Hongaarse stemmen op Russische wijze verkregen zijn, internationaal worden die gewoon als democratisch erkend.
De vraag is niet onder welke steen ik gelegen heb, maar of jij ooit wel eens buitenlandse verkiezings stelsel bestudeerd heb. Het werkt niet altijd als 50% van de kiezers +1. De ene keer wint de ene en de ander keer de andere, de Hongaren hebben dit besloten, de Grieken b.v precies andersom wij hebben dat te respecteren, zij hebben er mee te leven.
@11 Orban en een niet nader te noemen sociaal-democratisch politicus zijn wat mij betref 1 populistisch pot nat. Het liefst zou i8n beide zien opzouten, maar ik ben nog de Engelse nog de Hongaarse kiezer.
https://www.nu.nl/buitenland/5214068/ovse-felle-kritiek-verkiezingen-hongarije-belemmering-oppositie.html
Jammer dat de provincialen het weer verpesten, net als in Turkije.
@14.
Noch de 1 noch de ander.
Voor de rest goede reactie, alleen heeft het weinig met het artikel uit te staan.
Net zoals in de VS worden kiesdistricten aangepast door regerende partij.
Het gaat niet om de 49 procent, het gaat om tweederde van de zetels in het parlement, zodat hij volmachten heeft.
@14: “Voorlopig heb ik geen aanwijzingen gezien dat de Hongaarse stemmen op Russische wijze verkregen zijn”
Nog een bewijs van ondersteenliggerij.
“De vraag is niet onder welke steen ik gelegen heb, maar of jij ooit wel eens buitenlandse verkiezings stelsel bestudeerd heb.”
In de gevallen VS, VK en Duitsland “zeurt niemand over de democratie” volgens jou, dat lijkt me uitstekend bewijs dat je al je hele leven onder een steen woont. In Duitsland is het zelfs tot hooggerechtshofuitspraken gekomen die het land gedwongen hebben het kiesstelsel aan te passen wegens ondemocratisch (als jíj je nu eens in kiesstelsels had verdiept, had je dat ook geweten). De verkiezingsstelsels van het VK en de VS worden al decennialang (ook door ondergetekende) ondemocratisch genoemd.
Dit zou ook over de verhouding tussen de Nederlandse burgers en de EU kunnen gaan.
@19: Vertel … welke EU maatregelen van de afgelopen jaren hollen die verhouding precies uit, volgens jou ?
De vraag over ondemocratisch of niet is wel interessant.
Hebben ze in Hongarije ook het referendum? De Amerikanen maken er in verschillende staten veelvuldig gebruik van, denk aan legalisering drugs.
In mijn ogen is de partijdemocratie wel op haar eind.
Trouwens dat zie je ook bij de oppositiepartijen in Hongarije. Ze weten het allemaal zo goed, maar samenwerken ho maar. Wat voor reden zijn daarvoor?
Lijkt er beetje op de tijd van Bos, Marijnissen en Halsema. Dat lukte ook niet erg. De enige keer in Nederland dat dat wel lukte wat het schaduwkabinet Den Uyl.
@21
Misschien de partijdemocratie afschaffen en vervangen door … ?
@22.
Referendum en het 19e eeuwse kiesdistricten stelsel.
@23:
Wat is er zo goed aan dat 19e eeuwse kiesstelsel ? Slechts een heel beperkt deel van de (mannelijke) bevolking mocht daarin stemmen, dat lijkt me weinig democratisch.
@24.
Alleen degenen die netto belasting betalen. Want de besluitvorming gaat om besteding gelden overheid. Het huidige kiesstelsel heeft er alleen voor gezorgd dat er een wrede vorm van nivellering door de gemobiliseerde massa heeft plaatsgevonden. Ongelimiteerde macht van de massa leidt alleen tot vormen van communisme en fascisme. Of Trump en Orban zo je wil. Dat moeten we niet willen.
Momenteel zitten we met een vierde macht van ambtenaren door de bureaucratisering, die in facto de macht in handen hebben.
@25:
“Alleen degenen die netto belasting betalen. Want de besluitvorming gaat om besteding gelden overheid.”
Ah, je hebt geen flauw idee hoe ons land uberhaupt bestuurd wordt ? Tsja, dat verklaart een hoop van je posts hier …
@26.
Mooi op de man spelen. Ik zeg alleen hoe het in de 19e eeuw was. Dag Lennart, je kan nog zo wel weten. Gefeliciteerd hoor!
@27: Hoezo op de man spelen ? Jij maakt pijnlijk duidelijk, dat je niet weet dat de overheid zich ook bezighoud met wetgeving, met benoemingen, met internationale verdragen, en het het instellen en leiden van instituties. Volgens jou zou het alleen om geld gaan. Het is prima dat je dat denkt, maar dan moet je niet gaan zeuren als ik je op je gebrek aan kennis wijs.