Bureauspeurders

COLUMN - CDA-kamerlid Pieter Omtzigt is tevens rapporteur Juridische Zaken en Mensenrechten voor de Raad van Europa. In die hoedanigheid publiceerde hij vorige week een rapport over de moderne massasurveillance.

Omtzigts rapport is heftig. De schaal waarop (vooral) de UK en de VS data van gewone burgers vergaren, noemt hij onthutsend: hij spreekt van ‘een op hol geslagen machinerie’. Veel van deze bespieding is volgens Omtzigt ronduit in strijd met de mensenrechten. Er worden geheime wetten, geheime rechtbanken en geheime wetsinterpretaties gebruikt; inlichtingendiensten hollen doelbewust allerlei waarborgen uit; burgers worden als verdachten behandeld; verdachten kunnen zich vaak niet verdedigen tegen aantijgingen, ook niet wanneer die op schrale gronden zijn gebaseerd; het optreden van afluisterinstanties onttrekt zich aan elke democratische besluitvorming, controle en verantwoording.

Het is nogal een waslijst.

En wat levert deze surveillance-industrie nu op, behalve een groeiende onvrijheid voor iedereen en miljoenencontracten voor de onderaannemers? Niets, constateert Omtzigt grimmig, zoals velen voor hem ook al deden. Er is geen enkele bewijs dat die hele machinerie enige aanslag heeft voorkomen.

Sterker: bij grote aanslagen blijkt na afloop telkens dat inlichtingendiensten de plegers ervan al eerder in het vizier hadden, maar dat hielp niet. Er was teveel werk: het wemelt van de meldingen via het systeem, en deze verdachten waren zodoende onderop de stapel beland. En de interne bureaucratie helpt ook niet; de verschillende takken van inlichtingendiensten werken langs elkaar heen, rapporten blijven halverwege hun weg omhoog in de pikorde ergens op een bureau liggen.

Omtzigts referaat past wonderwel bij de verhalen van ouders van Syriëgangers die we de laatste tijd horen. Bezorgde ouders melden de inlichtingendiensten of de politie geschrokken dat hun kind op het verkeerde pad raakt, maar daar gebeurt vervolgens niets mee. In één geval stond de AIVD uiteindelijk zes weken later bij pa op de stoep, maar zoonlief zat inmiddels al dik en breed in Syrië.

Wat heb je in hemelsnaam aan een alomvattende surveillancemachine wanneer serieuze meldingen van direct betrokkenen erin verzuipen?

Het probleem is deels dat het reuze efficiënt klinkt, zo’n algeheel burgerbewakingingssysteem. In de praktijk genereert zo’n systeem veel goedbedoelde, maar foutieve meldingen. Die moeten natuurlijk wel allemaal worden nagetrokken. Zo genereer je een idioot grote berg werk, waarin vooral veel onzin moet worden afgehandeld. Een groter probleem is dat we stilletjes zijn gaan denken dat misdaad en terreur vanachter een bureau zijn te beheersen: dat we criminelen via databeheer kunnen managen.

De terreurbestrijding moet de straat op, achter de bureaus vandaan. Hef de massasurveillance van onschuldige burgers op, laat onschuldige handelingen voor wat ze zijn, en richt je op daadwerkelijke meldingen. Met 10% meer rechercheurs kom je verder dan met 100% datacontroles.

Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.

Reacties (10)

#1 zuiver

1) het is gewoon een industrie die werk oplevert. Geld dus.
2) het is managementtool waarmee je individuen kunt dreigen
3) Syriegangers zullen niet tegengehouden worden. Dat is niet de bedoeling, anders was dat allang gebeurd.

Wat betreft punt drie: je kunt je afvragen waarom, maar als we dat even opzij zetten dan moeten we toch constateren dat er bijna sprake is van moedwilligheid in het nalaten van de preventie. Het moet relatief eenvoudig zijn om wat triggers te definiëren waarmee je Syrieganger-individuen kunt identificeren. Het zijn er relatief weinig, als ik het goed begrijp hebben we het over enkele honderden op ongeveer 100 miljoen (NL, BE en FR). Datzelfde geldt voor werkelijke actieve terroristen.

De enige conclusie die ik kan trekken is dat men terroristen en Syriegangers niet werkelijk wil verwijderen uit de samenleving. En dat is verklaarbaar, we komen dan terug bij het waarom: de wapenindustrie en beveiligingsindustrie hebben een basis daarin. En als men geen grote oorlogen meer wenst te voeren dan moeten we het maar zo doen.

En los daarvan is angst door de eeuwen heen een prima managementtool voor overheden gebleken. We hebben strijd tegen het kwaad nodig om onszelf goed te vinden.

Cirkelredenering? Nee, eerder een bootstrap, een spiraal, omhoog of omlaag afhankelijk van je standpunt. Het zal ooit wel weer eindigen. Zoals de kruistochten eindigden. Zoals de bekeringsoorlogen van Karel de Grote eindigden, zoals de veroveringen van de grote volksverhuizing eindigden. En uiteindelijk zoals de heksenverbrandingen eindigden. Het slijt, men komt langzaam – vooral dat – tot inzicht. Tot dan gaan we nog door wat ellende heen.

  • Volgende discussie
#2 P/K

Tsja, als dhr. Omtzigt zich bij zijn onderzoek ook alleen maar beperkte tot het lezen van alle mediaberichten over de Snowden-onthullingen, dan zal hij kennelijk voor waar hebben aangenomen dat er sprake is van “massasurveillance”.

Waarschijnlijk ontbrak het hem echter aan tijd om na te gaan of al die mediaberichten wel zo betrouwbaar en nauwkeurig waren, want dat waren ze niet. Telkens weer werd klakkeloos overgeschreven hoe Snowden een en ander interpreteerde – namelijk als een libertaristische privacy-activist.

Wie de originele documenten zelf kritisch bekijkt, zal zien dat er van het vermeende massale volgen of zelfs afluisteren van alle wereldburgers geen sprake is. De NSA heeft daar de capaciteit, het geld en de tijd niet voor – Europese inlichtingendiensten evenmin.

De “massasurveillance” is een mythe die door privacy-activisten maar al te graag in stand wordt gehouden – eigenlijk op dezelfde wijze als dat de veiligheidsindustrie de dreiging van terrorisme in stand houdt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Inkwith Barubador

Ik durf te wedden dat de “oplossing” die wordt aangedragen NOG meer IT behelst. Dus meer “intelligente” datamining. Betekent nog meer controlewerk en wat je niet controleert kan gemakkelijk foute gevallen opleveren (false positives en false negatives).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 joostdev

@2 P/K
Je creëert hier een stroman. Het rapport spreekt over Mass surveillance in de zin dat overheden een massale hoeveelheid privacy gevoelige gegevens verzamelen en analyseren. Je stelt ten onrechte dat dhr. Omtzigt beweert dat elke wereldburger hiermee wordt (ver/ge)volgd.

Uit de gelekte informatie is heel duidelijk gebleken dat overheden op grote schaal de vrijheden en privacy van individuele burgers (en bedrijven) op een niet wettige manier schenden, ook in Nederland.

“De “massasurveillance” is een mythe die door privacy-activisten maar al te graag in stand wordt gehouden – eigenlijk op dezelfde wijze als dat de veiligheidsindustrie de dreiging van terrorisme in stand houdt.”

Knap staaltje framing, een mythe die in stand wordt gehouden door de activisten. De activisten hebben hun verzamelde -feiten- niet om financieel en politiek gewin naar buiten gebracht. De belangrijkste activisten hebben zelfs een levenslange vrijheidsbeperking opgelegd gekregen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 kevin

@2 Kun je uitleggen wat er dan wél in Snowden’s documenten staat? Als daar geen bewijs in staat van grootschalige surveillance op gewone burgers die nergens van verdacht worden, dan heb ik toch iets heel erg verkeerd begrepen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Henk van S tot S

@2:
Je lijkt wel een blind paard in een tredmolen ;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 JANC

@2: De link in je naam lijkt direct dat weer te spreken wat je zegt. Wat zeg je over de berichten van the Guardian die eigen onderzoek deed naar surveillance en meende dat de Britse geheime diensten massaal burgers afluisteren? Is dit ook blind Snowden volgen? Is jouw definitie van massasurveillance dat alle wereldburgers gevolgd worden of kan massasurveillance al beginnen met duizenden mensen die gevolgd worden? Zover ik de documenten begrepen heb worden namelijk honderden miljoenen mensen gevolgd. Dat met die capaciteit lijkt het probleem niet te zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 P/K

Als dhr. Omtzigt bedoelt dat overheden een “massale hoeveelheid privacy gevoelige gegevens verzamelt” dan moet hij dat niet met de misleidende term “mass surveillance” aanduiden, maar met een correcter begrip als “bulk collection”. Grote hoeveelheden gegevens verzamelen staan namelijk niet automatisch gelijk aan het ook daadwerkelijk volgen (surveilleren) van evenzovele mensen.

Zoals gezegd is de mediaberichtgeving over deze onthullingen niet bepaald erg nauwkeurig en zorgvuldig geweest. Er wordt bijv. steeds gesproken over “volgen” en “afluisteren”, maar als je er even bij stilstaat, dan is daadwerkelijk afluisteren van zeer grote aantallen mensen alleen al uit de aard der zaak niet mogelijk.

Wat de documenten wel laten zien is dat de NSA en haar partnerdiensten idd een zeer groot afluisternetwerk hebben, maar ook hoeveel moeite ze hebben om relevante informatie uit de steeds maar toenemende datastromen te filteren. Zo blijkt het technisch gezien enorm lastig om te voorkomen dat als ze data van verdachte figuren binnenhalen, er ook data van niet-betrokken personen binnenkomt.

Ik denk niet dat dat de NSA te verwijten valt. Tenzij je helemaal geen inlichtingen- en afluisterpraktijken meer wilt, zal het altijd zo zijn dat ze in aanraking komen met communicatie van onschuldige burgers.

Wat de NSA feitelijk vooral doet is op strategische punten internetkabels en satellietverbindingen filteren op mailadressen, telefoonnummers e.d. en ze hebben de mogelijkheid om op die locaties een buffer van 3 dagen te creeren om daar ook nog op andere aspecten in te kunnen zoeken. Er gaat dus wel een zeer grote datastroom langs deze filters, maar wat er uiteindelijk uitgehaald en opgeslagen wordt, is maar een heel klein deel, en dat gebeurt dus ook zo gericht mogelijk.

Wat overigens opvallend afwezig is in de berichtgeving over deze onthullingen is dat de NSA een militaire afluisterdienst is, en dat minstens de helft van haar doelstellingen militair van aard zijn. Alleen daardoor al hebben ze niet eens de tijd om communicatie van gewone burgers te volgen.

Wat betreft privacy-activisten: die handelen voornamelijk uit (ideologisch gemotiveerde) gedrevenheid, iets dat minstens zo’n sterke drijfveer kan zijn als financieel gewin of politieke macht, maar onderschat daarbij toch ook het financiele aspect niet: met de mythe van de massasurveillance konden in de afgelopen anderhalf jaar waarschijnlijk heel wat extra leden en donaties binnengehaald worden.

Ik zeg ook zeker niet dat we niet waakzaam moeten zijn als het gaat om privacy, maar het gevaar komt m.i. veel meer van het commerciele bedrijfsleven en overheidsorganen als de politie en de belastingdienst. Het gevaar dat van inlichtingendiensten uitgaat is voor gewone burgers zeer gering.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Tinbergen

Jonge, jonge – velen zo lui zichzelf enigszins te informeren; of zijn het trollen die hier op het draadje hun gif spuien?
Vergelijk het maar met Stasi praktijken. En zo’n @4 komt met geen enkel inhoudelijk argument, bagatelliseert de uitholling van onze privacy, en krijgt 14 plussen! Dat zegt genoeg.
Zijn dat wel echte Nederlanders? Hebben niks (meer) op met de Nederlandse beschaving.
Nogmaals, of die mensen hebben nog geen benul van moderne oorlogsvoering. Asymetrische oorlogsvoering – of houden zich bewust van de domme (trollen).

Het is te naïef voor woorden te doen alsof intelligence bedoeld is voor de veiligheid van de burgers.
Precies het omgekeerde.
9/11, Charlie Hebdo, etc.. Daar doet beveiliging niks tegen, sterker nog – zijn uiteraard vanaf de voorbereiding tot en met de propaganda tijdens en na ten diepste betrokken. De architecten van die undercover operaties gaan over onze zgn. beveiliging.

Kun je dr nog wel een paar miljoen tegen aangooien. Wordt het alleen maar erger van. De architecten – en hun slippendragers – van de asymetrisch oorlogsvoering gebruiken overvloedig de hysterische kreet ‘komplotdenker’ om te schieten op de boodschapper; in een poging dat zo dat geheimen niet naar buiten komen.
De handelaren in haat; zijn gebaat bij die te zaaien – te voeden – en te maximeren. Op onze kosten, uit de aard. Parasieten, subsidiejunks – totaal verweven met de overheid.

Dat is dan alleen nog die rot centen. Belangrijker is de sloop van onze mooie land. Onze vrijheid, democratie, beschaving en burgerrechten.

voor de liefhebber nog een paar relevante kijk en luistertips:
TV en dagbladen, Facebook, Twitter zijn ‘Göbbels’ propaganda kanalen.
http://boinnk.nl/blog/87112/heeft-u-een-afwijkende-mening-nou-dan-zou-ik-maar-oppassen-het-stempel-complotdenker-of-oppositioneel-opstandige-gedragsstoornis-is-dan-wellicht-uw-deel/
Martial Law is met 7/1 Parijs als voorwendsel direct in Fr en België ingevoerd. De blauwdruk ligt er al lang om alle EU landen dit op te leggen. (‘je kruipt voor ons, anders ben je terrorist’):
https://www.youtube.com/watch?v=zWd1YRDXe3k

TTIP zal zeker als vehikel gebruikt worden om de laatste weerstand tegen de gedwongen winkelnering (aka fascisme) onwettig te verklaren. Angst is handel.
Globalisering van de politiestaat:
https://www.youtube.com/watch?v=zWd1YRDXe3k

Globalisering van ’the Long War’, Oorlog mbv humanitaire retoriek: http://wn.com/chossudovsky

http://carlbernstein.com/magazine_cia_and_media.php
http://projects.washingtonpost.com/top-secret-america/articles/a-hidden-world-growing-beyond-control/

Er is nog zoveel meer, maar je moet doseren. Velen zijn overgevoelig voor klokkenluiden, de alarmbel luiden, deksel van de doofpot, waarheidsvinding, persvrijheid, vrijheid in ´t algemeen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Henk van S tot S

@9:
Lees #4 nog eens en let dan op de quotes “………..” uit #2
:-)

  • Vorige discussie