OPINIE - Waarin de auteur afrekent met moralistische en populistische flutpraatjes.
“Er is nu terecht in Europa geen serieuze kunstenaar meer te vinden die een seksuele verhouding met een vrouw jonger dan 18 jaar als uitgangspunt voor een kunstwerk neemt”, sluit Egbert Born zijn stuk in de Volkskrant over The Blue Lagoon af.
Het staat er echt. Het is terecht, zo moet het, een kunstenaar mag zich niet bezondigen aan beschrijvingen van een seksuele relatie met een minderjarig meisje. Lolita, een literaire klassieker van jewelste, zou niet meer geschreven mogen worden. Het hele Congo-oeuvre van Jef Geeraerts moet niet meer kunnen. Pardon?
Natuurlijk is The Blue Lagoon een geile film die welbewust de grenzen opzoekt van wat voor een Amerikaanse mainstream rolprent in 1980 acceptabel was. Niet om een diepzinnige artistieke boodschap uit te dragen – het is een mooi gefilmd flutverhaaltje – maar om de kassa te laten rinkelen. En natuurlijk zendt Net5 de film uit om dezelfde redenen – de uitzendrechten zullen niet zo veel meer kosten, dus krijg je voor weinig geld een boel veertigers en vijftigers op je kanaal die best met een onschuldig gezicht nog een keertje blote Brooke willen kijken.
Nee, die heilige verontwaardiging over een oude film is me te priesterlijk. U begrijpt me wel – vanaf de kansel roepen hoe verderfelijk vleselijke lusten zijn en ondertussen de misdienaartjes bepotelen. Goed, ze was veertien en geen zestien, maar hoe veel mensen weten dat? En doet dat ertoe? Is het met die wetenschap in het achterhoofd nog viezer? Volgens mij zien de meeste mannen gewoon een lekker wijf of een jong ding, enfin noem de denigrerende termen maar op. Die paar bewuste pedoseksuelen die net op die leeftijdscategorie vallen, hebben de film al jaren op DVD. Legaal.
Maar ik kan zo drie, vier verhalen bedenken waarin relaties met minderjarigen de hoofdrol kunnen spelen. Op een katholiek internaat bijvoorbeeld, of in de paleizen van de Italiaanse premier, of op eenontwikkelingshulpproject in Cambodja. Ik hoef niet eens naar fictie te grijpen om uiterst seksuele verhalen te schrijven die van mijnheer Born niet mogen.
En dat is nu precies waar de schoen wringt. Seks met of tussen minderjarigen is een realiteit. Nabokov beschreef een oude en ietwat zielige geilaard; Geeraerts beschreef in Gangreen 1 hoogst verboden seks tussen hemzelf als blanke heerser en jonge Kongolese meisjes – en wel zo dat de wellust er vanaf spat; en The Blue Lagoon beschrijft de ontluikende seksualiteit van tieners. Omdat het bestaat.
Maar terecht is er geen serieuze kunstenaar te vinden… wie het wel doet, is niet serieus. Terecht, mijnheer Born, is er in heel Europa geen serieuze krant te vinden die dergelijke moralistische, populistische flutpraatjes afdrukt in de kolommen. Behalve dan in Nederland.
Reacties (8)
Terecht! En dat gezeik over “Kuifje in Afrika” “De Blauwe Lotus” en “DE Krab met de Gulden Scharen” moet ook maar eens afgelopen zijn.
Wat een onzin inderdaad van die Egbert. Laten we er maar niet meer over spreken, dan bestaat het niet. En dan met name kunstenaars het zwijgen willen opleggen. Want het is natuurlijk niet de bedoeling dat kunstenaars lastige vragen stellen of ongemakkelijke waarheden blootleggen. Kunstenaars zijn van oudsher conformisten… In welke wereld leeft die man?
Ach ja.
Wat zou hij vinden van L’Amant van Marguerite Duras?
@ 1
Of neem Pippi Langkous in die jarretels, wie krijgt daar nou geen strak plassertje bij….
“Waarin de auteur afrekent met moralistische en populistische flutpraatjes”, staat er als ondertitel. Helaas, het wordt niet waargemaakt. Een verwijzing naar een paar misbare boeken, dat is alles. Met zulke argumenten kom je niet ver. Als je even doordenkt, dan is het eigenlijk een slappe variant op “in de kunst mag alles”.
Die Gedanken Sind Frei
En Sweet Little Sixteen, mag dat nog wel?
Rob van Kan plukt een zinnetje uit het stuk dat hem niet bevalt en steekt daarover een hele donderpreek af.
Maar was het werkelijk de portée van het stuk, dat ephebo-erotische literatuur vandaag de dag gelukkig niet vervaardigd wordt, en dat de Blue Lagoon eigenlijk verboden zou moeten worden?
Dit is Borns conclusie: “De discussieloze vertoning van The Blue Lagoon op Net5, met daarin de naakte 14-jarige Brooke Shields, toont aan dat onze gedachten over kinderporno wel degelijk worden beïnvloed door de tijdgeest. En dat wat wel en niet kan minder zwart-wit is dan de discussie rondom dit thema doet vermoeden.
De vraag is of Egbert Born daar gelijk in heeft. Het antwoord is natuurlijk ‘Nee, dat heeft hij niet’, want zoals hij zelf weergeeft, was er destijds forse commotie over de film, net als over Lolita trouwens. Er werd zelfs een commissie ingesteld door het Amerikaanse Congres om het pornografisch karakter van de film na te gaan, en of de borsten van Brooke wel netjes bedekt bleven.
Het is met de Blue Lagoon en Lolita dus als met Life of Brian of Pasolini’s 120 dagen in Sodom of de lectuur van De Sade: de tijd veredelt schandalige kunstwerken tot eerbiedwaardige klassieken, en haalt zo de scherpe randjes eraf.
Zo was Grunge subversief begin de jaren ’90. Nu wordt Nivrana gedraaid als achtergrondmuziek in de supermarkt. Huismoeders neuriën gedachteloos mee terwijl ze de rijst en koekjes uit de schappen halen.
Volgens mij is dat ook waarom de Blue Lagoon geen controverse meer oproept. Het is een klassieker. Dat is alles.