Belastingen

BRIEF - Beste A,

Je bent net zelfstandig gaan wonen en je vraagt op je Facebook-pagina:

Ik wil graag weten waarom ik zoveel aparte belastingen moet betalen zoals waterschapsbelasting, gemeentelijke belasting en wegenbelasting… bovenop de inkomstenbelasting. Wie is er verantwoordelijk voor dit systeem?

Ik begon een antwoord te schrijven maar het werd lang genoeg om erover te bloggen. Dus bij dezen.

Wie er verantwoordelijk voor is? In feite niemand en iedereen, want het is historisch zo gegroeid. De waterschappen en hun belastingen komen uit de Middeleeuwen, de steden en de gemeentebelastingen zijn wat jonger, de invoering van centrale rijksbelastingen voor het hele land vormde ooit de reden om in opstand te komen tegen den Coninck van Hispaengien die wij altijd hadden gheëert. Evengoed kwamen die belastingen er toch en in de twintigste eeuw kwam daar nog het een en ander bij. Ik vond vooral de kijk- en luistergelden erg amusant.

Eén belasting waaruit alles wordt betaald is makkelijker en efficiënter, maar ik zou het toch niet willen veranderen. Het voordeel is nu dat de overheden, doordat ze eigen inkomsten hebben, elkaar nog een beetje in evenwicht kunnen houden. De stad waar je woont kan bijvoorbeeld voor mensen met een bijstandsuitkering, die door Haags beleid nog verder de misère in worden gedrukt, een beetje helpen. Eén Grote Alwetende Overheid vindt ik enger dan de huidige situatie.

Dat je niet alleen veel belastingen betaalt maar ook veel betaalt, tja. Ik zou ook wel minder willen betalen, maar je krijgt er redelijk veel voor terug: de dijken worden bewaakt, de ziekenhuizen functioneren, er is AOW, je buurt wordt schoon gehouden en je krijgt een uitkering als je ziek, zwanger of arbeidsongeschikt bent. Het is allemaal vrij transparant en er is betrekkelijk weinig corruptie. Als je zou kijken hoeveel je per euro terug krijgt en hoeveel verdwijnt in de zakken van incompetente bestuurders, dan doen we het zo slecht niet. Ik woon liever hier dan in het land waar je net op vakantie was.

Het kan altijd beter, en nu wordt het grimmig. Ik ben helaas – opa spreekt – oud genoeg om me te herinneren dat de post ooit wél binnen 24 uur werd bezorgd en dat de treinen wél op tijd reden en je een zitplaats had. Rijdende treinen en een functionerend postbedrijf komen de kwaliteit van het leven ten goede. Ze zijn kapot. En die ridicule kijk- en luistergelden zorgden ervoor dat een televisieshow vroeger ook een show was: de huidige quizjes zijn onvergelijkbaar met de Willem Ruis-show.

Een punt wat mij persoonlijk zorgen baart is het onderwijs. Het budget is sinds 1975 met een kwart gekrompen, het aantal leerlingen en studenten is echter gegroeid. Jij hebt het als studente minder goed gehad dan ik, en ik had het weer minder dan de babyboomers vóór mij.

Er zijn ook dingen verbeterd, want we hebben economische groei gehad. Het bedrijfsleven zorgde voor internet en mobiele telefonie. Het is dus niet alleen maar treurnis troef. Maar de centrale sector, die betaald wordt vanuit de belastingen, kan echt stukken beter. Het is te merken dat we lagere belastingen zijn gaan betalen.

Ik zou graag – ja echt – wat meer betalen als ik wist dat ik dan makkelijker met de trein kon reizen, dat ik mijn post ook daadwerkelijk kreeg, dat mijn tweejarige buurmeisje naar een fatsoenlijke school kan en dat het buurthuis aan de overkant niet dicht hoeft. Maar dat gaat niet. Als de belastingen omhoog gaan, vlucht het kapitaal naar het buitenland: grote bedrijven vestigen zich nu eenmaal waar ze weinig afdragen en rijke mensen, zoals Prinses Christina, hebben ook zo hun buitenlandse constructies.

Het is niet anders. We leven in een open economie en hebben veel buitenland, dus het zal niet snel veranderen, tenzij er meer internationale samenwerking komt. Maar verdere Europese integratie ligt al moeilijk, dus laat staan een groot, wereldomspannend verdrag voor handel en belasting. Ik vrees dat je je leven lang nog heel veel en heel veel soorten belastingen zult betalen voor een steeds minder goed functionerende overheid. Desondanks is het leven hier nog altijd te prefereren boven dat in menig ander land.