COLUMN - …maar bekt wel lekker voor de Bühne, meent gastauteur Harry Bleeker.
Caroline van der Plas gaat geen gemakkelijke tijd tegemoet, zegt mijn gezond verstand. Want er zijn aanwijzingen te over dat de BBB niet in staat is de deplorabele, ohh sorry zeer slechte staat, geen moeilijke woorden bij Caroline, waarin ons land zich bevindt, na 20 jaar neoliberaal beleid onder de VVD, waarin alles geprivatiseerd en “vermarkt” is, op te lossen.
Gezond boerenverstand geeft echter geen garantie op een juiste kijk op de samenleving en haar problemen. Ook de boeren zijn niks zonder de elitaire wetenschappers van Wageningen. En een samenleving die volgens Caroline van de BBB, terug moet naar de jaren 50 van de vorige eeuw, als ik haar goed begrepen heb? Heeft Caroline wel enig idee hoe de samenleving er toen echt uitzag?
Laat ik zeggen dat douches en wasmachines geen gemeengoed waren en ijskasten, oh sorry koelkasten ook niet. Wastobbes, wastafels en kelders waren de norm. Bovendien, de kerk was leidend in de hulp aan anderen, omdat de bijstandswet er nog niet was. Dat had tot gevolg dat lang niet iedereen die het nodig had bijstand kreeg. Misschien was “naboarschap”, nabuurschap in gewoon Nederlands, geen moeilijke worden immers, wel alleen het niet laten doodgaan van een arme familie even verderop, maar zeker weten doe ik het niet. Nabuurschap is van alle tijden, maar de atomisering van onze samenleving heeft dat wel onder druk gezet, want je vindt op sociale media sneller gelijkgestemden dan bij je buren.
In het “Westen” en in de grote steden wonen niet alleen elitaire rijke burgers. maar ook heel veel gewone burgers “drie hoog achter”, die hoge huren betalen en in de bijstand van hetzelfde bedrag moeten rondkomen als iemand in Finsterwolde. Het is pure flauwekul om “een grote overheid de schuld” te geven want de overheid is decennia uitgekleed door de neoliberalen en incompetent gemaakt. Maar de reden dat Caroline de overheid de schuld geeft is omdat nu, door dezelfde overheid, de vervuilende boeren aangepakt dreigen te worden en zij in haar strijd tegen een de overheid, de neoliberalen aan haar zijde vindt. Wat er volgens mij werkelijk speelt is dat het decennialang “kicking the can down the road” van de vervuiling door het agrarisch-industrieel complex, nu door de EEG klimaateisen tot een abrupt einde is gekomen.
Er moet iets gebeuren. We zijn als Nederland de tweede agrarische exporteur ter wereld. Dat wordt je niet zomaar en dat is echt een bijzondere prestatie, ware het niet dat we ook het dichtstbevolkte land ter wereld zijn. Deze tegenstelling, of paradox, schuurt en los je niet op door “naboarschap” en daar wringt hem nu juist de schoen. Door de overheid en de elite in het “Westen” de schuld te geven, wordt volgens mij een valse tegenstelling gecreëerd.
Maar het bekt wel lekker. Niet de vervuilende boeren maar het elitaire zooitje in het “Westen” en vooral den Haag, moeten we een lesje leren. Dat door Caroline in haar “Schoo-lezing” zelfs de loftrompet werd gestoken over ‘Vandaag Inside’, een tv programma met gemene roddels, frames en onder de gordel verdachtmakingen, is moreel gezien, wat mij betreft, wel haar Waterloo. Onderbuikgevoelens zijn ook gevoelens, was haar statement, en in sportkantines en bars hoor je, volgens haar, wat gewone mensen beweegt. Het enige wat ik weet is, dat wanneer mijn onderbuikgevoelens weer weg zijn, ik doortrek om de viezigheid weg te spoelen. Maar ja, er kijken veel mensen naar het programma van ‘Vandaag Inside’ en die wil je niet van je vervreemden, maar wat dat met gezond verstand en verantwoordelijke politiek te maken heeft, weet ik niet.
Waar Caroline van der Plas en de achterban van EW en de VVD het wel over eens lijken te zijn, is dat de goed verborgen neo-feodale structuur van Nederland onaangetast moet blijven. Een op de vijf miljonairs is een boer en dat percentage neemt nog toe. Het is aan de journalistiek om de werkelijke drijfveren van de BBB boven tafel te krijgen en de reacties van Caroline van der Plas op iets moeilijker vragen zeggen veel, naar mijn overtuiging. Het is namelijk niet zo dat als we allemaal aardig tegen elkaar gaan doen, waar niks op tegen is, daarmee de immens grote problemen waar we als Nederland en mensheid voor staan worden opgelost. En ik vind helemaal niks aardigs terug bij ‘Vandaag Inside’, dus waarom mag onaardig zijn wel bij ‘Vandaag Inside’ en niet in de politiek volgens Caroline van der Plas.
Misschien is het makkelijker om in plaats van nabuurschap een reeds bestaand en reeds getest alternatief opnieuw in te zetten, namelijk de sociaaldemocratie. Als dat lukt, dan kan Caroline van der Plas de nieuwe Domela Nieuwenhuis worden, want in zijn tijd, eind negentiende, begin twintigste eeuw, was Domela in het Noorden beroemd en berucht als strijder tegen maatschappelijk onrecht en heel misschien kan zij, net als hij, de titel “ús Ferlosser” dragen. Alleen was onze Domela wel zeer geliefd bij de landarbeiders, maar niet bij de “Herenboeren”, dus dat is wel een probleem voor onze Caroline.
Harry Bleeker is jurist en adviseur in het sociale domein
Reacties (23)
Altijd mooi veel aandacht voor extreem-rechtse partijen, helaas laten de (potentiële) stemmers zich niet snel overtuigen met de honderden argumenten. Eenvoudigweg met de simpele reden: oh, en wat doet een ‘linkse’ partij dan aan de problemen zoals ik ze zie?
De overheid is ook de regering die regeert bij gratie van het parlement en dus ook de neoliberalen die de boel verziekt hebben. Op papier niet neoliberalen hebben daar overigens op grote schaal aan meegewerkt.
We hebben er net een paar dagen enquete fraudebeleid op zitten maar behalve het gebruikelijke straatje schoonvegen van ondervraagde politici viel op dat al die bittere maatregelen helemaal nergens op gebaseerd waren.
Ik ben helemaal niet onder de indruk van de BBB en hun premierskandidaat of toch gewoon tweede op de lijst en die overgenomen pvv/ja21/fvd leden is een enorm zwakte bod. Ik kan het best gemist hebben maar wanneer heeft de bbb gezegd dat ze terug naar de jaren vijftig willen? Of is dat alleen maar jouw interpretatie van naoberschap? Er volgt een heel relaas over wat er allemaal mis was met de jaren 50 maar dat dit argument zit alleen in jouw hoofd, ik heb niets gezien dat er op wijst dat de bbb zoiets zou willen. Dat geeft de indruk dat je gewoon de bbb wou afzeiken en bij gebrek aan inzicht zelf maar iets hebt verzonnen.
Dat boeren niet alleen slachtoffer zijn is ook geen nieuws. Dat er relatief veel miljonairs tussen zitten heeft te maken met de enorme waardestijging van grond. Niet omdat er bakken met geld naar binnen gegooid worden. Maar je gaat vooral voorbij aan de binding die veel boeren hebben met hun bedrijf, grond en omgeving hebben.
Dat je emotionele reacties opwekt wanneer een bedrijf dat al eeuwen in de familie is plots met onteigening wordt bedreigt is niet zo vreemd. Als je dan gaat lopen schreeuwen dat ze niet moeten zeiken en maar moeten cashen dan heb je het probleem echt niet begrepen.
Die ijskast-koelkast zin is meer iets voor een corpsbal die een beetje onzeker is over zijn afkomst.
” de binding die veel boeren hebben met hun bedrijf, grond en omgeving hebben.”
Die binding is dan toch erg nieuw. Minstens tweederde van de grond die de huidige boeren in handen hebben, was 50 jaar geleden nog niet in hun (familie)bezit.
Dat is die schaalvergroting die hier beneden genoemd wordt, bestaande bedrijven moesten stoppen of anders groeien om te kunnen overleven. Ik geef toe dat het anekdotisch is maar als ik om me heen kijk in het gebied waar ik woon dan is het meestal een Boer die wil pensioneren die vaak met pijn in het hart zijn bedrijf verkoopt omdat hij geen opvolger heeft en beseft dat zijn laatste broek geen zakken heeft.
Dat wordt meestal gekocht door een Jonge boer die wil uitbreiden omdat hij en een enkele zij ziet dat hij zijn familie de komende decennia niet kan onderhouden met wat hij heeft of door een senior die een opvolger heeft en zijn bedrijf toekomstbestendig door wil geven. Daar zitten ook hele gedreven ondernemers tussen die veel weten te kopen. Maar voor de meeste daarvan geldt dat ze opereren op een bedrijf dat meerdere generaties binnen een familie is.
Daarnaast worden bedrijven, zeker in het westen, nogal eens verplaatst voor stadsuitbreiding. Dus het allemaal niet onmogelijk zolang je met tact en geduld en voldoende geld te werk gaat.
Dat sentiment is zeker niet universeel. Er zijn ook genoeg boeren die het heel verstandig vinden dat hun kinderen wat anders gaan doen en die blij of opgelucht zijn als ze zelf kunnen stoppen en gaan leven van de opbrengst van de verkoop van hun land. Mijn vader was er zo een, bijvoorbeeld. (Al is dat natuurlijk ook anekdotisch bewijs.)
De romantiek van de boerderij die van generatie op generatie overgaat lijkt me voor een aanzienlijk deel BBB-verkooppraat. Al zal hij zo hier en daar nog wel bestaan.
Ik ben het helemaal eens dat het niet universeel is. Dat geld voor alles. Dat ik het wat dik aanzet is en polemische stijl om de andere kant te belichten. Dat sommige opgelucht zijn dat hun kinderen wat anders gaan doen is wel een interessante. Waarom is dat zo denk ik dan meteen. Zijn ze horendol geworden? Na zo’n beslissing valt er een last van je af.
Misschien waren er niet voldoende mogelijkheden om het levensvatbaar voort te zetten. Dan kan het een copingmechanisme om je zelf in dat geval wijs te maken dat het een gelukkige beslissing is. Daarnaast is niet iedereen geschikt om als (agrarisch)ondernemer door het leven te gaan, dat is geen waardeoordeel. Je moet om kunnen gaan met de pieken en dalen van zo’n bestaan, niet iedereen wil dat.
Maar boeren zijn ook mensen dus er zitten ongetwijfeld enorme vrekken tussen liever cashen dan hun kinderen een kans te geven en/of waar zo’n streekbinding niet voor bestaat, die geld en opbrengst belangrijker vinden dan het dan intergenerationeelrentmeesterschap of die met genoegen dieren vreselijk behandelen om het laatste dubbeltje er uit te knijpen. Dat is echter een vrijbrief om de rest daar op af te rekenen.
[q]Dat sommige opgelucht zijn dat hun kinderen wat anders gaan doen is wel een interessante. Waarom is dat zo denk ik dan meteen.[q]
Omdat het boerenleven niet de hemel op aarde is? En dat ook helemaal nooit is geweest?
Omdat ze een ruimere blik hebben en dus beseffen dat er meer is dan alleen maar dat (zwaar geromantiseerde) boerenbestaan?
Omdat ze ook wel beseffen dat de BBB-kretologie over ‘recht op landbouw’ totale bullshit is? (Waarom zou je recht hebben op een bepaald beroep? Of waarom zou dat exclusief gelden voor boeren, maar niet voor schoenmakers, tandartsen of kunstschilders?.)
Omdat ze zien hoe boerenbedrijven meer en meer in de tang raken bij de agrireuzen, die zelf flinke winsten opstrijken en de risico’s zoveel mogelijk afwentelen op boeren?
Jammer, nu ontspoor je een beetje. Niets is de hemel op aarde en het boerenleven ook niet en hoe fijn is die hemel nu eigenlijk? Misschien heb het ik horendol wat vaag gelaten. Wel een flauw om te zeggen dat een boer die stopt een wijdere blik zou hebben. Horendol kan ook beteken dat de druk van wet en regelgeving en daar uit voortvloeide administratieve druk en zorgen de lol er uithaalt, Dat is waar ik aan dacht. Niet iedereen stopt omdat ze zo’n wijde blik hebben, soms staan ze met hun rug tegen de muur. Het boerenleven kan keihard zijn.
Misschien komt het omdat ze hun bedrijf willen moderniseren, diervriendelijk, minder belastend voor het milieu en toekomst bestendig willen maken en dat een of ander vaag clubje van ver weg maar bezwaar in blijft dienen op discutabele gronden om dat proces te traineren. Dat is waar dat recht op boeren over gaat, niet wat jij daar claimt.
Dat is trouwens niets nieuws, zo heeft mijn familie in de jaren negentig Folkert van der Graaf leren kennen. Uiteindelijk werden alle bezwaren afgewezen maar dat duurde van begin tot eind wel bijna vijf jaar en een behoorlijke duit. Dat was voor mijn familie niet echt een probleem maar als je in een klein bedrijf er alleen voor staat met beperkte middelen kan zoiets je wel de moed in de schoenen doen zinken. Of de wet een goed idee is weet ik niet, daarvoor weet ik er te weinig van.
Over de agribusiness heb je zeker een punt, die is zeker niet minder hard dan andere. Daar lopen genoeg nietsontziende lui rond. Zoals ik al zei, het zijn allemaal mensen met al hun fouten maar dat rechtvaardigt niet een genadeloze aanpak voor de rest. De BBB vind ik ook daarom weinig sympatiek, tussen de financiers zitten ook een paar van die bedrijven.
Ik gaf wat mogelijke opties waarom een boer opgelucht zou kunnen zijn dat zijn kinderen wat anders gaan doen. Aanvullend op wat je zelf al noemend. En in een, zoals jij het zelf noemde, ‘polemische stijl om de andere kant te belichten’. Ik nam (blijkbaar ten onrechte) aan dat je dat wel zou begrijpen.
Ik heb er alle begrip voor dat boeren het niet makkelijk hebben. Mijn vader was boer, zoals ik al zei, dus ik heb het van dichtbij meegemaakt. Maar de huidige problemen heeft de sector toch echt grotendeels aan zichzelf te wijten. Dan heb ik het niet over alle individuele boeren, maar wel over hun belangenclubs en over de politici waar traditioneel veel boeren op stemden. Die zijn namelijk grotendeels verantwoordelijk voor de onhoudbare situatie die is ontstaan, omdat ze problemen (stikstof, klimaat, ziektes zoals vogelgriep, dierenwelzijn) steeds maar voor zich uit zijn blijven schuiven. Met alleen maar oog voor kortetermijnbelangen.
Dus, nogmaals, voor individuele boeren die in de sores zitten of die zich zorgen maken heb ik begrip. Maar voor de sector als geheel is dat anders. Die is namelijk grotendeels zelf verantwoordelijk voor de ontstane situatie. Die sector zou eens op moeten houden om de boodschappers van het slechte nieuws tot zondebok te maken. Ook in het eigen belang. Hoe langer je problemen door laat etteren, hoe harder de ingrepen die uiteindelijk nodig zijn als het echt niet anders meer kan.
Gut Eric toch, geen argumenten meer?
De BBB is een one issue partij nl de boeren beschermen.
Noaberschap en kerk was leidend voordat de bijstandswet er was. En die kwam pas half jaren 60.
Ik geef alleen aan dat de BBB voeger, de jaren 50 waaronder “naoberschap” niet zo moet ophemelen.
Maar vooral je goedpraten van de Huidige boeren miljonairs is beetje raar.
Vorige eeuw in geloof ik waren en nog 150.000 boeren nu 50.000.
Maar voordat je begint te zeuren over precieze aantallen, het gaat erom dat ongeveer 2/3de van de boeren is verdwenen, net als kolen boeren en noem maar op. Economen noemen dat creatieve destructie. En de grote boeren namen de kleinen over niks over gehoord.
Dus je gelamenteer is nogal misplaatst temeer daar de EU bijna zolang zij bestaat en nog steeds belachelijk veel subsidie aan de boeren geeft.
CIJFERS
344 miljard maakt de EU in de begroting voor 2021-2027 vrij voor landbouwsubsidies:
32% is het aandeel landbouw in de EU-begroting. In de vorige periode was dat circa 40 procent.
10,3% is het aandeel broeikasgassen waarvoor de landbouw binnen Europa verantwoordelijk is. Dit percentage daalt niet of nauwelijks.
25% van de landbouwsubsidies moet in 2025 naar ‘ecoregelingen’ gaan.
50% minder schadelijke pesticides moet er volgens de Europese Commissie in 2030 gebruikt worden in de landbouw.
En daar komt nog 27 miljard van onze begroting bij terwijl de rest van Nederland moet bezuinigen, meer lijkt nooit genoeg.
Leg me uit waarom zouden we vervuiling op deze manier zouden moeten steunen als dat ons klimaat naar de sodomieter helpt?
Maar nee hoor jij hangt liever de lichtgeraakte provinciaal uit.
@Bleeker
Nu ga je weer allerlei connecties leggen tussen naoberschap en wat de BBB daarmee voorheeft die er gewoon niet zijn. Misschien moet je je hoofd uit je sociale domein trekken en beseffen dat een sigaar soms gewoon een sigaar is.
Daarnaast is concentraties van bedrijven een realiteit omdat je van twee geiten en een koe niet meer kan leven. Schaalvergroting is overal, de kruidenier om de hoek is tegenwoordig ook een miljarden concern. Dus wie wil hier nu eigenlijk terug naar de jaren 50? Schaalvergroting op landbouwgebied heeft de overheid een flinke hand in gehad, zoek van Mansholt maar op.
Dan zie je ook dat landbouw een belangrijke tak was bij het ontstaan van de europese unie, dus niet vreemd dat dit een dominante rol speelt in het budget. De reden daarvoor was omdat we er in de tweedewereldoorlog achter kwamen dat we zelf niet genoeg voedsel hadden. Dat dit stimuleringsbeleid in de loop van de unie ook als smeergeld is gaan dienen tussen landen is niet de schuld van boeren maar wel een belangrijke reden dat het budget nog zo groot is.
Zijn we doorgeschoten, ja hier wel, moeten we er wat aandoen? Zeker. Moet je rücksichtslos boeren gaan onteigenen? Zeker niet. Het hele probleem en de basis waar op de BBB is gevormd is dat Henk Bleker, what’s in a name, een sjoemelwet door de kamer drukte. Die wet werd uiteindelijk teruggefloten en de overheid is in paniek met een gestrekt been het gesprek met de boeren ingegaan.
Als ze in 2010 gewoon een redelijke uitkoopregeling hadden getroffen hadden we de doelen allang gehaald zonder dat boeren met tractors de snelweg op gingen. Er zijn een flink aantal boeren bedrijven waar geen opvolger is en was in de afgelopen decennia die best gebruik hadden willen maken van een uitkoopregeling maar die was er niet. Dus moest de pensionerende boer zijn bedrijf verkopen aan een andere om ook nog een redelijke oude dag te kunnen hebben.
Je kan er wel van alles bij halen waar mogelijk wat aan gedaan moet worden maar dat doet niets af dat je geen een afzeikstuk hebt geschreven op basis van een argument dat je zelf hebt bedacht. Als je argumenten verzint is weerleggen gans overbodig.
“Gut Eric toch, geen argumenten meer?”
Dus je bent er zo één. Nou succes daarmee.
Gut Eric
Kennelijk ben jij een van de weinigen die geen verband ziet tussen Naboarschap en de BBB .
Zie ook optredens Caroline bij OP1 de Schoo-lezing en lees de Volkskrant.
Dus je al kritiek bewijst eigenlijk alleen het oude Nederlandse spreekwoord “zoals de waard is vertrouwd hij zijn gasten”.
Op niets gebaseerde aandachttrekkerij.
Ik laat het hierbij.
Eric is zeker niet de enige. Wie een betoog opzet, doet er goed zijn insteek te nemen bij het kennisniveau van de lezer en deze stap voor stap mee te nemen in de gedachtegang. En ik kan die gedachtegang in bovenstaand stuk eerlijk gezegd ook niet volgen.
Dat roept bij mij meteen een vraag op: waar blijkt dat concreet uit, dat de samenleving volgens Van der Plas terug moet naar de jaren ’50? Het was me wat waard geweest als je daarmee was begonnen. Vage verwijzingen naar optredens bij OP1, ‘de Schoo lezing’ en ‘de Volkskrant’ tonen niks aan.
En een begrip als ‘naboarschap’ (solidaire gemeenschapszin), daar kan een mens allerlei kanten mee op. Jij denkt dan blijkbaar aan de jaren vijftig, toen naboarschap nog heel gewoon was omdat een uitkering nog niet bestond. Oké. Maar daar volgt niet uit dat Van der Plas dat ook op het oog heeft.
Dus nu weet ik eigenlijk nog niks, behalve dan dat ene Harry Bleeker denkt dat Van der Plas terug wil naar de jaren vijftig.
Het komt er daarmee op neer dat ik als lezer jouw huiswerk moet gaan (over)doen. Ik moet nu zelf de elementaire bouwstenen in je betoog gaan napluizen en de verbanden daarachter proberen te reconstrueren.
Daar ben ik niet zo’n fan van. Jij kunt dan in je stuk allerlei feitenvrije associaties over die lezer uitkieperen, en als die lezer dan vraagt: ‘Hm, waar zegt ze dat dan? Hoe kom je hierbij?’, kun je altijd riposteren: tja, ik kan er ook niks aan doen dat jullie zo slecht op de hoogte zijn!
Dat zou me nog geld kunnen gaan kosten ook. De tekst van de Van der Schoo-lezing valt bijv. alleen in te zien met een abonnement op Elsevier of als je dertien euro overhebt voor een boekje van 72 pagina’s.
Nu begrijp ik na wat Googlen dat Van der Plas in haar HJ Schoo-lezing inderdaad hoog opgaf van het begrip ‘naboarschap’. Trouw zegt daarover:
Jij koppelt daar dan zo te zien aan vast dat Van der Plas kennelijk terug wil naar de jaren vijftig, maar ook die gedachtensprong zul je nader moeten beargumenteren.
Als ik Ellen Deckwitz mag geloven”, wordt Van der Plas echter nergens concreet.
Van der Plas pleit voor een overheid die “een betrokken buurman of buurvrouw is op wie je kunt rekenen, maar die ook een gepaste afstand bewaard.” Los daarvan dat dit eigenlijk al een adequate beschrijving is van de sociale vangnetten die Nederland heeft opgetuigd, zegt Deckwitz, kenmerkt ‘naboarschap’ zich juist door haar spontane karakter: het is pleisters plakken bij acute nood.
Het sociale stelsel dat Nederland kent behelst echter structurele oplossingen die al vooruit zijn georganiseerd, zodat pleisters plakken niet meer nodig zou moeten zijn.
Nou bevreemd de vaagheid van zo’n Van der Plas me niet, want het is deze agrarische promotiedame er natuurlijk niet om te doen de samenleving daadwerkelijk opnieuw te organiseren aan de hand van zo’n begrip als ‘naboarschap’. Het gaat er vermoedelijk veeleer om een gevoel op te roepen: een gezellig gevoel van gemeenschapszin dat tegenover het onbehagen over de bureaucratische overheid kan worden geplaatst.
Het komt op mij over als dat Van der Plas ‘naboarschap’ inzet als marketingbegrip. Het klinkt gezellig en plattelands, en suggereert solidariteit en gemeenschapszin, en daar snakken mensen naar. Vervolgens kun je er alle kanten mee uit: je kunt er de uitkeringen mee afbouwen en je kunt er de uitkeringen mee ophogen. Je kunt er toeslagen mee rechtvaardigen, maar je kunt er ook mee beargumenteren dat het hele toeslagenstelsel op de schop moet.
Die meerduidigheid is uiteraard precies zo bedoeld, want het gaat erom dat zoveel mogelijk kiezers hun eigen ideeën op BBB kunnen projecteren. Waartoe is BBB in het leven geroepen? Om de agrobusiness in stand te houden, door een romantisch beeld te promoten van de hardwerkende, dier- en natuurvriendelijke en rebelse boer, die het leven onmogelijk wordt gemaakt door beknellende regeltjes van wereldvreemde bestuurders en ambtenaren.
De rest is allemaal bijzaak.
De heimwee naar vroeger zit in het begrip naoberschap zelf, die connectie hoef je niet expliciet te maken. Het is geleidelijk verdwenen en daarom roept het woord nostalgische gevoelens op. Dat kan je heimwee naar de jaren vijftig noemen, maar dat heeft de associatie met spruitjeslucht, en ik denk dat de nostalgie rond naoberschap een stuk onbestemder is. Ik woon in het dorp waar de BBB zijn hoofdkantoor heeft en en hier was naoberschap tot vrij recent een reëel iets. Voorbeeld, toen ik hier net was komen wonen, werd mijn (oudere) buurvrouw ziek en verwachtte ze dat ik haar naar haar afspraken in het ziekenhuis reed. Dat was toen vanzelfsprekend voor haar, maar dat zou het nu niet meer zijn. Het verdwijnen van dat soort onuitgesproken verwachtingen is niet nadrukkelijk aanwezig, het is iets dat op de achtergrond sluimert. Een mooie manier om het verdwenen naoberschap zichtbaar te maken is door op Google Maps te kijken naar de hoogte van de heggen in de dorpen hier in de omgeving. Kijk je naar de beelden van 2008, dan zijn de heggen nog afwezig, of laag. Kijk je naar de meest recente beelden, dan zijn ze hoog. Dat is in vijftien jaar gebeurd, relatief snel dus, maar wel zo geleidelijk dat het mensen pas opvalt als ik het ze laat zien.
Ik noem de nostalgie rond naoberschap onbestemd, omdat onder veel ouderen hier dat naoberschap helemaal niet zo’n positief iets is. Het staat ook voor bemoeizucht, achterklap en sociale verplichtingen. Voor hen is naoberschap iets echts, maar niet altijd iets positiefs. Onder jongeren is het wel een positief woord, maar ik heb sterk de indruk dat dat een gevolg is van een vrij nieuwe plattelandsidentiteit. De jeugd hier heeft vaak geen idee van het verleden. Als buitenstaander ken ik die beter omdat ik me er in heb verdiept. Het trekkerradicalisme heeft haar wortels in mijn omgeving en dat leeft onder jonge jongens. Maar het vage libertarisme van die radicalen is geimporteerd uit de VS. Dat komt helemaal niet uit het verleden, dat komt van internet. Mijn buurjongens zouden zich helemaal niet thuis hebben gevoeld in de jaren vijftig, die tijd was veel te bekrompen. Het dorp was toen verdeeld in katholieken en protestanten, die spraken helemaal niet met elkaar. De beide kerken hielden iedereen in het gareel, trekkerterreur was echt ondenkbaar toen. Die jongens hier weten dat helemaal niet, dat moet ik ze als buitenstaander vertellen. Voor die generatie is naoberschap niet iets reëels, maar een meme die op de grote hoop met andere memes kan worden gegooid, waar je vervolgens je eigen dingetjes op kan projecteren.
Dit gaat niet over wat naoberschap was of wat je daarmee associeert. Al vegen jullie wel een heleboel aspecten van een samenleving die misschien voor sommige ooit was onder één woord. Als je behulpzame buren ouderwets vindt dan mag dat. Dat woorden van betekenis veranderen is een realiteit van levende taal.
Wat Bleeker hier doet onder het mom van opinie is daar direct een hele serie van consequenties aan verbinden als doelen van de BBB en dat vervolgens gebruikt om de boel flink af te zeiken. Doelen die nergens in het stuk nog de reacties ergens op gebaseerd lijken te zijn dan dat wat mensen zelf invullen. Dat zelf invullen doe jij hier nu ook.
Wezenlijke interne Nederlandse problemen afdoen als geïmporteerd radicalisme is natuurlijk volstrekte onzin. Waar baseer je dat op? Omdat ze een vlag ondersteboven hebben gehangen?
Dat sargasso redactioneel niet over reacties gaat is goed. Als ze een artikel plaatsen zou de lat toch wat hoger dan een afzeikstuk dat nergens op gebaseerd is moeten liggen voor een blog dat hopeloos genuanceerd als slogan gebruikt.
Ik vind behulpzame buren niet ouderwets, dat heb jij ingevuld. De buurvrouw die naar het ziekenhuis moest, die heb ik daarheen gereden. Later, toen het allemaal wat chronischer werd, deed ik dat niet meer, omdat haar kinderen mij daar niet mee wilden belasten. Zij namen die taken over. Naoberschap heeft voor mij absoluut mooie kanten, dat hele bemoeizuchtige ken ik niet echt, want dat was voor mijn tijd . Voor mij was het vooral lastig dat ik de ongeschreven regels niet kende. De buren die mijn bladeren in de herfst opvegen, mooi, alleen dat er van mij wordt verwacht dat ik dat ook doe, dat soort dingen moest ik leren.
Dat het boerenradicalisme uit de VS, of in ieder geval via internet is geimporteerd lijdt voor mij geen twijfel. Ten tijde van die demonstraties zag ik hier nog weleens zo’n zuidelijk Amerikaans vlaggetje hangen tussen de omgekeerde vlaggen. Denk jij dat ze die vijftig jaar geleden ook hadden? Natuurlijk niet. De buurtapp die volgegooid wordt met de bekende culture wars memes, de gesprekken waarin die thema’s opeens opduiken. Ik vul dat niet in, ik zie, ik lees en ik hoor dat.
Omdat je weleens een vlaggetje zag hangen. oké.
Jij zegt dat ik dingen invul, ik geef aan wat ik zie. Confederate vlaggen. Wat dat precies betekent, weet ik natuurlijk niet, ik kan niet in de hoofden van mensen kijken. Misschien zijn het fans van the Dukes of Hazzard, dat kan best. Maar dat het bij het protest hoort, zo tussen die omgekeerde Nederlandse vlaggen, dat lijkt me niet zo’n gekke gedachte. En dat het uit Amerika komt, ook niet.
Ik woon op het platteland. Ik heb weliswaar weinig contact met boeren, maar wel met hun familie, dus ik hoor genoeg verhalen uit de tweede hand. Ik weet ook wel dat veel boeren in het nauw zitten en wat voor emoties daar bij loskomen. Ik weet alleen niet waarom je dat fundamenteel anders zou moeten categoriseren dan de problemen die je elders ziet. En ik heb geen idee waarom je confederate vlaggetjes in je weiland moet plaatsen. Ik weet niet wat dat met jouw problemen als Nederlandse boer te maken heeft. Als ik dat zie, dan denk ik dat er meer speelt. Vandaar dat ik het over een nieuwe, moderne plattelandsidentiteit heb. Ik denk dat dat gewoon een vorm van identiteitsdenken is, zoals je die ook op andere plekken in de samenleving ziet. Je hebt Turken, Surinamers, veganisten, hardwerkende nederlanders, boeren. De boer is een mooie nieuwe nobele wilde, daar kan je van alles omheen verzinnen. Zoals een eigen politiek-correctheid. Je mag niet mee praten als je niet tot de juiste groep behoort, als je niet de juiste agency hebt en dergelijke. Want dan begrijp je de problemen niet, dan weet je niet wat er speelt of dan bagatelliseer je dingen. Je hoort bij de anderen, de elite, de stad. Natuurlijk vul ik dat in, die plattelandsidentiteit en het identitaire gedoe eromheen. Ik kan immers niet in de hoofden van mensen kijken. Maar ja, waarom dan die vlaggetjes, waarom die felheid en waarom schuurt het niet tussen je idee van naoberschap en je afkeer van bemoeizucht?
Naoberschap is van oudsher een manier om met onvoorziene omstandigheden om te gaan. Het was geen tribaal iets, er was geen externe vijand, alleen maar vijandige omstandigheden. Tegenwoordig zijn die omstandigheden veel beter beheersbaar, dus is dat naoberschap op de huidige situatie nauwelijks nog toepasbaar. In de huidige situatie wordt naoberschap vaak wel op een tribale manier gebruikt. Ik denk dat het in de hoofden van mijn buurjongens niet schuurt omdat zij naoberschap heel tribaal definieren. Voor hen is het niet “zorg voor je buren in onvoorziene omstandigheden,” maar meer “zorg voor je gemeenschap als er gevaar dreigt.” Je buurman helpen bij het bouwen van een schuur is dan naoberschap, maar tegen het AZC protesteren ook, of het valt in het verlengde daarvan. Het is een continuum. Ik denk dat het zo werkt in die hoofden, omdat het anders meer zou schuren. Ik zie bij hen vooral tribalisme, en dat vind ik juist heel erg iets van nu, iets heel moderns.
Voor mij persoonlijk is dat vervelend. Ik heb, tot op zekere hoogte, kunnen inburgeren door me aan te passen aan de lokale gewoontes. In die mate zelfs dat mijn buurman van een paar huizen verderop het met mij over “die zwartjoekels” kan hebben zonder zich te realiseren dat ik toch ook niet helemaal lelieblank ben. De niet-tribale variant van naoberschap kan inclusief werken. Maar dat tribalisme van de moderne variant werkt juist exclusief. Je kan het Caroline aandragen dat zij, door te spelen met vijandbeelden, dat tribalisme aanjaagt.
Wat een fantastische analyse dank daarvoor. Top!
De neerbuigende gut gebruik sluit goed aan bij de ijskast.
Ik zie dat een politieke partij een slogan gebruikt en ik zie iemand fictie dromen om flink van leer te kunnen trekken.
In die beschränkung zeigt sich erst die meister
Kortom mijn stuk van ongeveer 50 zinnen krijgt van twee zelfingenomen mannetjes in 1,5 keer zoveel zinnen commentaar.
Beste Eric en prediker het is een opiniestuk geen proefschrift. Ik geef mijn gedachten en vermoedens weer, je hoeft het er niet mee eens te zijn. Eigenlijk zijn jullie het met me eens maar ja wie is die Bleeker wel. Prediker je laatste alinea is samengevat de titel van mijn stuk, heb je mn stuk éigenlijk wel gelezen. Waar straat prediker eigenlijk voor ? Voor het prediken van uiterst zelfingenomenheid en eigen gelijk ? Of Hageprediker zoals in het commentaar van Ilya waar ik wel zeer van onder de indruk ben en van leer is het commentaar van Ilya, dank daarvoor.
Missschien kunnen we het daar over eens zijn.
Hoe genoeglijk rolt het leven
Des geruste Landmans heen,
Die zijn zalig lot, hoe kleen,
Om geen koningskroon zou geven!
Lage rust braveert de lof
Van het hoogste koningshof.
Als een boer zijn hijgende ossen
’t Glimmend kouter door de klont
Van zijn erfelijke grond,
In de luwt’ der hoge bossen,
Voort ziet trekken, of zijn graan
’t Vet der klei met goud belaên;
Of zijn gladde mellekkoeien,
Even lustig, even blij
Onder ’t grazen, van ter zij,
In een bochtig dal hoort loeien:
Toon mij dan, o arme stad,
Zulk een wellust, zulk een schat.
Gut Eric, verdwalen in je eigen gelijk is een hele kunst, maar jou lukt dat buitengewoon goed. Veel succes ermee of liever eigenlijk niet.