ELDERS - Op 9 september gaan de Zweden naar de stembus voor een nieuw parlement. De autobranden van begin deze week in Göteborg en andere steden dragen extra splijtstof aan voor de Zweedse politiek.
In een waarschijnlijk via sociale media georganiseerde actie staken gemaskerde jongeren met zwarte capuchons in de nacht van maandag op dinsdag meer dan honderd auto’s in de brand in verschillende Zweedse steden. Twee jongens van 16 en 21 zijn gearresteerd. Een derde verdachte is woensdag op de vlucht naar Turkije aangehouden.
Premier Stefan Löfven (Sociaaldemocraten) reageerde boos en verontwaardigd. Zweden heeft wel vaker te maken gehad met relletjes aan het eind van de zomervakantie. Maar een dergelijke gecoördineerde actie leek volgens de premier meer op een militaire operatie. ‘Waar zijn jullie in ’s hemelsnaam mee bezig?’ riep hij dinsdagmorgen voor de Zweedse radio tegen de vandalen. Hij kondigde meteen extra middelen aan voor de politie. Maar op termijn moeten volgens hem dit soort wandaden voorkomen worden door bestrijding van de werkloosheid en beter onderwijs. Pijnlijk voor hem is dat hij daar zelf na de verkiezingen waarschijnlijk geen rol meer bij zal spelen. Zijn partij staat in de polls op een dieptepunt van 24%, nauwelijks hoger dan de voorspellingen voor de populistische Sverigedemokraterna.
Ulf Kristersson, leider van de centrum-rechtse Moderaterna, sprak van ‘sabotage’. ‘Zweden heeft dit te lang getolereerd. Dit moet stoppen.’ Daarmee versterkte hij het geluid dat Sverigedemokraterna al jaren laat horen. Deze partij verklaarde na de nachtelijke autobranden ‘dat we Zweden op 9 september weer veilig gaan maken’. Daniel Riazat, parlementslid voor de linkse Vänsterpartiet twitterde dat hij niet verbaasd zou zijn als extreemrechts betrokken was bij de branden. Hij zal zich herinnerd hebben dat vreemdelingenhaters eerder naar het middel brandstichting hebben gegrepen om hun punt te maken.
Klimaatverandering
Het moment van de autobranden is pikant. Op dinsdag vond het eerste televisiedebat plaats in het kader van de verkiezingscampagne. ‘We moeten nu laten zien dat de maatschappij sterker is dan de criminelen,’ zei premier Löfven bij dat debat en hij herhaalde zijn toezeggingen voor meer geld voor de politie. Het onderwerp criminaliteit was de afgelopen zomer wat weggezakt in de aandacht vanwege de extreem hoge temperaturen in het land en de voortdurende droogte. Klimaatverandering steeg op het prioriteitenlijstje, zo bleek uit onderzoek naar wat de Zweden voor de aanstaande verkiezingen als belangrijkse probleem zagen. De Miljöpartiet de Gröna zag haar positie versterkt. Jim Åkesson, leider van de Sverigedemokraterna, kwam onder druk te staan vanwege zijn klimaatsceptische standpunten. Zijn partij daalde zelfs ietwat in de polls. Maar dat zal nu wel weer rechtgezet worden als Åkesson volop aan de bak kan met zijn favoriete combinatie: immigratie en criminaliteit.
Kindhuwelijken
Zweden worstelt de laatste jaren hevig met het immigratiebeleid. Veel immigranten leven totaal geïsoleerd van de rest van de samenleving. Er zijn aan de lopende band confrontaties met de politie. Gewelddadige drugsbendes zorgen voor veel overlast. De oppositiepartijen houden de huidige regering van Sociaaldemocraten en Groenen verantwoordelijk voor de segregatie en de criminaliteit van de merendeels jionge immigranten van de tweede generatie.
Afwijzing van een voorstel voor een verbod op kindhuwelijken leverde de coalitie het verwijt op niets te doen uit angst om als ‘cultureel ongevoelig’ te worden weggezet. De regering is nu met een nieuw voorstel gekomen, maar dat is volgens critici lang niet genoeg. Partijleider Jan Björklund van de Liberalen noemde het ‘niet te verkroppen’ dat immigrantenkinderen op dit punt anders worden behandeld dan Zweedse kinderen, terwijl ze sneller slachtoffer worden van gedwongen huwelijken. De Liberalen willen een reisverbod voor ouders die ervan worden verdacht dat ze hun dochter mee willen nemen naar het buitenland voor een besnijdenis of een huwelijk.
Neonazi’s
Op de rechtse golf komen nu ook de neonazi’s bovendrijven. De Noordelijke Weerstandsbeweging (Nordiska motståndsrörelsen) gaat voor het eerst met de landelijke verkiezingen meedoen met 24 kandidaten. De krant van de bouwvakkersbond ontdekte dat een derde van de kandidaten uit eigen kring komt. Eerder waren al twee leden vanwege banden met de neonazi’s geroyeerd omdat de bond racisme en antisemitisme niet tolereert. Maar een vakbondsbestuurder zegt nu dat de bond niet op voorhand mensen bant vanwege hun politieke affiliaties. Er worden wel maatregelen genomen tegen infiltratie van rechtsextremisten. Ze kunnen in elk geval geen bondsbestuurder worden.
De Noordelijke Weerstandsbeweging is een pan-scandinavische beweging met aanhangers in Zweden, Noorwegen, Denemarken, Finland en IJsland. In Finland is de beweging eind vorig jaar in de ban gedaan, maar een beroepszaak loopt nog. Met hun nadruk op de Scandinavische identiteit, vreemdelingenhaat en hun afkeer van de EU trekken de Zweedse neonazi’s mogelijk de meest extreme kiezers weg bij de Sverigedemokraterna. Die partij wil in navolging van de Britten een referendum over een ‘Swexit’. Overigens verwacht Åkesson niet dat zijn partij in de regering komt, al wijst hij een coalitie met anderen niet direct af. Maar we zullen wel zorgen voor een belangrijke invloed op het beleid, beloofde hij.
Reacties (4)
Aangezien een van de daders is opgepakt (in / onderweg naar) Turkije, lijkt het me sterk dat extreem-rechts hier een instigerende rol speelde.
@1: Grijze Wolven misschien. Maar Turks, dus kan niet rechts zijn.
@2: Precies, en auto’s in de fik steken is een linkse hobby
Zweden heeft met zijn typisch Scandinavische naïviteit zijn eigen Banlieu’s gecreëerd. En het dan raar vinden dat er net als in de rest van Europa tegenpartijen op staan. Hoe vertaal je “Wir shaffen das nicht” in het Zweeds?