Myanmar: investeringsverdrag met EU bedreigt democratiseringsproces
OPINIE - Deze week zal in Yangon, Myanmar de eerste ronde plaatsvinden van de onderhandelingen tussen de EU en Myanmar over een bilaterale investeringsverdrag. Pietje Vervest en Saskia Kunst zijn weliswaar voorstander van meer investeringen in Myanmar, maar vragen zich ook af om onder welke condities deze investeringen plaats gaan vinden. En daar staan ze niet alleen in.
Ruim 223 maatschappelijke organisaties uit Myanmar hebben reeds hun grote zorgen uitgesproken over dit voorgenomen akkoord en aangegeven dat ze tegen vergaande investeringsbescherming zonder plichten voor investeerders zijn.
Er bestaan grote zorgen rond de vergaande bescherming die investeerders genieten door middel van het Investor-State Dispute Settlement (ISDS)-geschillenbeslechtingsmechanisme dat standaard in een investeringsakkoord wordt opgenomen. Dit mechanisme staat buitenlandse investeerders toe om staten voor een internationaal tribunaal te dagen indien de staat regelgeving invoert die de winst negatief beïnvloedt. Bij het tribunaal doen commerciële arbiters een uitspraak waar de staat geen beroep tegen kan aantekenen. Claims lopen regelmatig in de miljarden en moeten worden betaald uit de staatskas. Geld dat ook ten gunste had kunnen komen aan onderwijs of gezondheidszorg.
Overheden, lokale gemeenschappen en burgers hebben geen toegang tot hetzelfde middel als hun mensenrechten of leefomgeving worden aangetast door de handelwijze van buitenlandse investeerders. Het aantal ISDS zaken neemt de laatste jaren hand over hand toe. Overheidsbeleid op het gebied van milieubescherming, volksgezondheid, arbeidsrechten, belastingheffing en de exploitatie van grondstoffen is wereldwijd al veelvuldig onderwerp geweest van investeringsgeschillen. Bij uitstek terreinen waarop ook Myanmar de komende jaren stappen zal willen zetten. Dit mechanisme vormt dus een ernstige bedreiging voor het politieke en economische hervormingsproces in Myanmar.