Victor

294 Artikelen
119 Waanlinks
1.377 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Onderzoeker Kunstmatige Intelligentie aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Dansende robots

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Dansende robot (Foto Flickr/fragmented)

Bij veel AI-onderzoek is het onderliggende doel om een computersysteem iets te laten doen waar wij mensen heel goed in zijn. Een taktiek die het onderzoeksveld als geheel bezigt om vooruitgang te stimuleren is zichzelf hele moeilijke doelen stellen en daar dan met z’n allen naartoe werken. Het meest succesvolle voorbeeld hiervoor is ‘schaak-uitdaging‘, waar het doel was om een systeem te bouwen dat zo intelligent was dat het een schaakgrootmeester kon verslaan. Dit werd lange tijd als hét AI-probleem gezien en iedereen stortte zich er met verve op. En met succes: computerprogramma’s als Deep Fritz verslaan nu met enige regelmaat de wereldkampioenen. Tijdens deze competitieve race werd en passant een hoop duidelijk over wat intelligentie nou eigenlijk was, de theoretische kracht van computers en van ingewikkelde problemen als schaken. Een succesvolle onderneming.

Dat proberen we nog eens, dacht AI-land en stelde een volgende ‘challenge’ op. Met het passeren van het station ‘probleem oplossen’, kwamen we nu aan bij de volgende heilige graal van de AI: autonome menselijke robots. En ook ditmaal werd er weer voor een competitie gekozen: robotvoetbal, met als doel een robot-team dat in 2050 de menselijke wereldkampioenen kan verslaan. Allemaal leuk en aardig, maar humanoide bewegingen blijken nog een grote drempel. En terwijl de ene helft van de onderzoekers zich op het spel, de perceptie van de bal en de rest van het veld richten, is er ook een onderzoeksrichting die zich bezig houdt met het creëren van realistische menselijke bewegingen in robots. Onderzoekers en technici die zich hierin specialiseren hebben ondertussen een wat minder prozaische vorm van menselijke beweging gekozen om zich op te richten: dans.

Die keuze ligt erg voor de hand, dans is een van de meest fundamenteel menselijke uitingsvormen en het is voor een tak van sport die zich bezighoudt met het zo goed mogelijk nabootsen van menselijk gedrag een mooie usecase. Wie immers een dansende robot bouwt moet ook snel een wandelende, rennende of voetballende robot kunnen maken. De recente ontwikkelingen in robotdans (niet te verwarren met de robotdans) zijn vrij spectaculair. Een bekend voorbeeld is dat van Sony’s dansende robots. Deze humanoide robots staan voorlopig nog wat vast op de beentjes, maar ze hebben de ‘groove’ zeker wel, of wat er in Japan voor doorgaat. De HRP-2 robot van Tsukuba (inderdaad, ook uit Japan) beweegt alweer wat vrijer, hoewel hij nog aan draadjes vastzit. En de Terminator-achtige robot van Sarcos lijkt ook levensecht te bewegen. Het is geen Nurejev, maar op Mysteryland zullen heel wat meer houterige types rondgelopen hebben. De dansrobots hoeven natuurlijk niet per se humanoide te zijn: zo hebben we een paaldansende robot en een stel insectoide robots die met menselijke dansers in een voorstelling terecht zijn gekomen. De technische en wetenschappelijke mogelijkheden liggen open en er valt nog een hoop te verbeteren.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Het (Evolutionaire) Nut van een Depressie

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Depressie (Foto: Flickr/rnav1234)

Zoals wel bekend is, heeft het proces van biologische evolutie de mens gemaakt tot wat hij heden ten dage is. Al onze vele kenmerken zijn terug te leiden op de mechanismen die onze voorouders in staat stelden om langer, vruchtbaarder en gezonder te leven zodat hun genen de tand des tijds doorstonden. Zo hebben we benen om voor tijgers weg te rennen, handen om gereedschappen vast te pakken en hersenen om ons uit lastige situaties te MacGyveren.

Toch is de mens niet een perfect wezen, we lijden aan allerlei evolutionaire onhandigheden, die er om verschillende redenen ingeslopen zijn. De miljoenen jaren die we hebben doorgemaakt zonder een staart nodig te hebben waren toch te weinig om alle resten te verwijderen: ziedaar het stuitje. Een probleem als obesitas bewijst alleen maar dat onze voorouders het miljoenen jaren zonder MacDonalds en bonbonwinkels moesten stellen: vetzucht was gewoon een bittere noodzaak. En bij sommige onvolkomenheden gaat het eigenlijk om juist iets heel handigs: een koortsreactie is eigenlijk een zinnig biologisch afweermechanisme die ons beschermd tegen ziekteverwekkers.

Maar soms is het lastiger de evolutionaire verklaring voor een onvolkomenheid te vinden. Dat is bijvoorbeeld het geval bij depressie. Een klinische depressie lijkt alleen maar nadelen te hebben: een persoon kan emotionele vlakheid vertonen, hij of zij trekt zich volledig terug en angst, wanhoop en apathie wisselen elkaar af. Allemaal niet erg zinnig voor je overlevingskansen zou je zeggen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Open source GSM netwerk

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Nokia 3310 op HAR2009 die contact maakt met open source netwerk (Foto: HAR2009/Massoud)

Afgelopen weekend werd in Vierhouten de Hacking At Random (HAR2009) conventie gehouden. Deze hacker-bijeenkomst, een opvolger van succesvolle conventies als Hacking at Large en What the Hack, is hét moment waarop Nederlandse ‘IT-beveiligingsexperts’ bijeenkomen om elkaars prestaties te laten zien. Met 170 presentaties in drie grote zalen is het bepaald geen kleine bedoening. Eén van de interessantere presentaties kwam van het Duitse wizzkid Harald Welte.

Welte presenteerde een manier om een open source GSM telefoonnetwerk op te zetten. En hij hield er niet alleen een praatje over, maar runde tijdens HAR2009 ook daadwerkelijk een netwerk.

Er werd gebruik gemaakt van twee Base Transceiver Stations (GSM-zenders), vastgeknoopt aan bomen. Via deze zenders kon contact gemaakt worden met een Base Station Controller (een electronische doorschakelcentrale), die in dit geval een variant van het open source besturingssysteem Linux draaide.

Het werd een groot succes: in totaal konden 391 mensen die zich via een smsje hadden aangemeld contact maken met het netwerk en met elkaar bellen alsof ze met een normaal, commercieel netwerk belden.

Wel was een testlicentie van de Nederlandse telefoon-autoriteiten nodig, die deze onder een aantal restricties inderdaad gaf.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: De Tranen van Laurentius

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Vallende sterren tattoo (Foto: Flickr/cwalker71)

Wie vannacht de slaap niet kan vatten en behoefte heeft aan wat astronomisch spektakel heeft geluk: in de nacht van 12 op 13 augustus zal de jaarlijkse meteorenregen bekend als de Perseiden te zien zijn. Deze meteorenregen (of nog mooier: -zwerm), trekt zoals elk jaar midden Augustus aan ons voorbij en zorgt ervoor dat we met een beetje mazzel tientallen ‘vallende sterren’ met het blote oog kunnen waarnemen. Deze ‘Tranen van Laurentius’ (ze vallen op de naamdag van deze heilige) geven ons mooi de gelegenheid om eens te bekijken waar we het nou eigenlijk over hebben.

Meteorenregens worden zichtbaar omdat kleine deeltjes (meteoroïden) afkomstig van een komeet onder hoge snelheid de dampkring van de Aarde binnen komen vliegen. Door de enorme wrijvingswarmte – de meteoren komen met een snelheid van zo’n 60 km/sec de dampkring binnen – ontvlammen de deeltjes en verhitten de lucht eromheen, wat een heldere streep van licht tot gevolg heeft. De meeste deeltjes hebben ongeveer de grootte van een zandkorrel, wat het des te indrukwekkender maakt dat we de resultaten van de wrijvingsontbranding vele kilometers verder zo duidelijk waar kunnen nemen. De Perseiden zijn afkomsting van de komeet 109P/Swift-Tuttle. Kometen zijn kleine hemellichamen die in een baan rond de zon draaien en dat doet Swift-Tuttle dus ook. Hij komt daarbij niet zo heel vaak op ons pad: Sinds zijn ontdekking in 1862 vloog hij nog maar één andere keer relatief dicht langs de Aarde, in 1992 (de volgende keer is vrij ver weg in 2126).

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Merce Cunningham overleden

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Merce Cunningham op 90-jarige leeftijd (Foto: Flickr/A23H)

Trouwe lezers zullen vast gemerkt hebben dat naast Wetenschap en Technologie, Dans ook een onderwerp is waar ik af en toe graag over schrijf. Het is daarom erg jammer dat de twee gebieden van oorsprong zeer weinig met elkaar te maken hebben. Dans (of beweging) is wellicht de oudste vorm van menselijke artistieke expressie en is in die zin ook wellicht te beschouwen als de meest fundamenteel menselijke, voor dans is immers – in tegenstelling tot veel andere kunstvormen – een fysiek lichaam nodig. Dat kan verklaren waarom dans zo lang resistent is geweest voor technologische invloeden.

Toch kent de danswereld ook zijn technologische pioniers waarvan verreweg de bekendste – Merce Cunningham – deze week overleden is op 90-jarige leeftijd. Cunningham was zonder enige twijfel één van de belangrijkste choreografen van de 20e eeuw en hij heeft het avantgardistische post-modernisme dat in andere kunstvormen al heel lang bloeide ook in de conservatieve danswereld doen doordringen. Hij was zo’n grootheid dat zelfs de machomannen van Retecool er deze week een stukje aan wijdden.

Merce Cunningham onderscheidde zich behalve door zijn choreografieën ook door zijn manier van werken, waarin hij wetenschappelijke methoden hanteerde en zich liet inspireren en ondersteunen door de nieuwste technologische ontwikkelingen. In de eerste categorie hoort zijn gebruik van het begrip ‘chance’. Geinspireerd door de I Ching zag Cunningham de wiskundige mogelijkheden van het combineren van verschillende danssequenties. Het toelaten van willekeur in de aaneenschakeling van de sequenties (soms door het rollen van dobbelstenen), zorgde voor vele nieuwe stukken choreografie. Door ‘goede’ stukken te bewaren ontstond een evolutionair process waaruit nieuwe, onverwachte choreografieën voortkwamen. Auteur Roger Copeland betoogt dat het hier niet alleen om een trucje ging, maar dat Cunningham methoden afgeleid uit die van de wetenschap hanteerde om tot zijn meesterwerken te komen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Leven op Mars

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

De toekomst van leven op Mars, we beginnen eerst maar eens met microben (Foto: Flickr/scragz)

Het kan je de afgelopen week nauwelijks ontgaan zijn, het is deze week precies 40 jaar geleden dat de mens – in de vorm van Neil Armstrong – voet zette op de Maan. Deze prestatie zal wel voor altijd een cruciaal moment in de geschiedenis van de Mensheid blijven en de maanmissies als zodanig zijn dan ook een gigantisch succes gebleken.

Het Apollo-programma als zodanig heeft ons een heleboel kennis en technologie opgeleverd. Hieronder valt niet de Tefal-laag zoals vaak gedacht, maar bijvoorbeeld wel de moderne sportschoen. Maar de Maan zelf was wetenschappelijk maar weinig interessant. De maan bleek, zoals al werd vermoed, inderdaad een grote grijze woestijn. Analyse van de maanstenen heeft weinig opgeleverd, er is geen water gevonden en nog belangrijker: geen spoor van leven.

De zoektocht naar buitenaards leven is altijd een onderhuidse maar drijvende factor geweest in de ruimte-exploratie door NASA of SETI. En dus riep Buzz Aldrin – de tweede man op de maan – tijdens de viering van het veertig-jarig jubileum van de maanlanding op om de Apollo missies te eren op de enige mogelijke manier: een missie naar Mars. Met als tweede verkoopargument een haast niet te negeren statement: “It’s possibly the source of life.” De meeste onderzoekers zijn het er ondertussen wel over eens dat het uitgesloten is dat er groene mannetjes rondlopen op Mars. Maar ook het bestaan van micro-organismen op de rode planeet is – ondanks de aanwezigheid van water – toch vrij onwaarschijnlijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Element 112 wordt Copernicum

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Copernicus (Foto: Flickr/clockworkimposing)

Ook chemici hebben hun bureaucratische rompslomp. Maar binnenkort mag het element met atoomnummer 112 zich dan eindelijk officieel ontdekt noemen. Enkele weken geleden erkende de International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC) dan eindelijk officieel dat het element inderdaad was waargenomen.

En dat zou ook eens tijd worden: dertien jaar geleden produceerde een team aan het Duitse Gesellschaft für Schwerionenforschung, geleid door professor Sigurd Hofmann, één enkel atoom opgebouwd uit 112 protonen, het resultaat van een beschieting van lood met zink-ionen. Binnen een fractie van een seconde was het weer verdwenen.

Mede doordat deze exacte lengte van deze fractie niet duidelijk beschreven kon worden was de IUPAC van mening dat de ontdekking nog niet officieel bevestigd kon worden. En daarom kreeg het nieuwe element nog geen officiele plek in het Periodiek Systeem. Nog erger: het kreeg niet eens een echte naam, maar moest het doen met de voorlopige naam Ununbium, verwijzend naar het atoomnummer.

Nu, dertien jaar later, erkent de IUPAC dan eindelijk de ontdekking en heeft aan de ontdekkers gevraagd om een naam te geven aan het element. Dat laatste is geen triviale bedoening en het kan politieke problemen opleveren. Hofmann en zijn team kozen voor een minder controversiële naam en stelden ‘Copernicum‘ voor, naar waarschijnlijk de belangrijkste wetenschapper uit de 15e eeuw.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Het Peterprincipe

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Schets van een hiearchische organisatie (Bron: Flickr/suzgarten)

Iedereen die in een grotere organisatie werkt is bewust dan wel onbewust bekend met het Peterprincipe, zoals in 1969 geformuleerd door de organisatieonderzoeker Laurence Peter:

“In a hierarchy every employee tends to rise to his level of incompetence.”

Op het eerste gezicht lijkt het hier te gaan om een Dilbert-achtige kantoorgrap (*). Maar wie bekend is met het functioneren van hierarchische organisaties ziet snel in dat Peter het toch aardig zag: Een medewerker wordt immers naar een hoger niveau gepromoveerd als hij een aantal jaar goed functioneert in zijn huidige functie. Dit proces gaat door totdat de medewerker op een plek belandt waar hij niet goed genoeg functioneert voor verdere promotie en zo belandt iedereen op de plek die hij eigenlijk niet aankan. Hoewel er veel op de simplificaties van Peter valt af te dingen is het toch een populaire ‘wet’ die maar al te vaak wordt aangehaald om het hopeloze falen van organisaties te illustreren.

Om de validiteit van het principe aan te tonen besloot onderzoeker Alessandro Pluchino om het principe te testen door middel van een computersimulatie. Voor hun onderzoek simuleerden ze een pyramide-hierarchische organisatie als een multi-agent systeem. Er werd een tweetal regels voor promotie en competentie toegevoegd:

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

GC @ Cinedans 2009

Cinedans logo (Bron: Cinedans.nl)

Net zoals voorgaande jaren mocht een GC-redactieduo zich weer bij het pers-corps voegen voor de opening van Cinedans 2009. Was de invloed van de crisis bij een paar andere festivals duidelijk merkbaar: bij Cinedans gaat het nog steeds bergop want in alles is dit kleine festival groter opgezet dan vorige jaren: Het festival duurt nu elf dagen, heeft een centralere lokatie rond het Leidseplein in Amsterdam en heeft een nog veel nauwere samenwerking met het Julidans festival. Naast dansfilms en -documentaires zijn installaties, lezingen, debatten en workshops te bezoeken. Het volledige programma is te vinden op de Cinedans site.

Wij zagen een selectie van de dansfilms die in het shorts-programma vertoond worden. De films verschillen van elkaar in lengte (van slechts 1 tot 20 minuten), professionaliteit en kwaliteit. Hoogtepunt was absoluut de stop-motion videoclip Her Morning Elegance van Oren Lavie, maar ook de kunstzinnige langere dansfilm Tauperlen en de zeer ontroerende liefdesverklaringen in ‘Looking Forward – Man and Woman‘ waren erg mooi en boeiend. Een samenwerking tussen de geweldige Nederlandse band De Kift en Festina Lente Media resulteerde in de muziekvideo Beguine.

Er is al met al weer genoeg te zien en doen op dit sympathieke filmfestival en net zoals vorige jaren is er voor mensen die deze week geen tijd hebben of geen zin hebben in een dagje Amsterdam de mogelijkheid om een selectie ook elders in Nederland te zien van Groningen tot Breda. Er is dit jaar ook een internationale tour die langs China, Rusland en Zuid-Afrika trekt. Van een klein festival valt dus eigenlijk al niet meer te spreken.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

WW: Wormenklomp in het riool

De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.

Het onderstaande filmpje is gemaakt door een robotcamera in een Amerikaans riool en duikt vandaag overal op het Web op, daarbij zorgend voor veel hilariteit: Een alien in het riool! Nu kan de zeer ranzige, bewegende klomp inderdaad iets van buiten deze aarde lijken, maar zoals we al eerder lieten zien zijn er op deze aarde de vreemdste beesten te vinden. Zelf moest ik trouwens meteen denken aan de darmpoliep die kabouter Prikkeprak te lijf ging in Kreatief met Kurk. Maar waar hebben we hier nou echt mee te maken?


Het lijkt hier sowieso te gaan om een samenklontering van vele kleine diertjes. In eerste instantie werd er gedacht aan Mosdiertjes (Bryozoa), heel kleine kolonie-vormende diertjes die – net als koraal – fossiele structuren vormen.

Maar zoetwaterbioloog Timothy Wood kwam tot een andere conclusie. Volgens hem gaat het hier om ringwormen, meer specifiek Tubifex wormpjes:

“Normaal nestelen deze wormpjes zich in de grond bij vervuild water. Bij gebrek aan grond in de rioolpijp zijn ze maar aan elkaar gaan klonteren.”

“De contracties die je ziet is een contractie van een enkele worm, die de wormen eromheen stimuleert om ook samen te trekken. Hierdoor ziet het eruit als één samentrekking.”

Vorige Volgende