Overzicht

Martin Broek

14 Artikelen
3 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Foto: AK Rockefeller (cc)

Terreur in Nigeria met wapens uit Libië

, door

ACHTERGROND - Slechts een paar maanden nadat de NAVO zich begon te mengen in de Libische burgeroorlog, luiden overheden uit noordwest Afrika de noodklok over de gevaren van de verspreiding van Libische wapens. Alle leden van het Permanent Interstate Committee for Drought Control in the Sahel (Burkina Faso, Kaapverdië, Gambia, Guinee-Bissau, Mali, Mauritanië, Niger, Senegal en Tsjaad) waren ‘in verhoogde staat van paraatheid vanwege de dreigende komst van vrijgekomen wapens naar hun grenzen.’

In Mali liep de situatie volledig uit de hand. Maar ook verder naar het zuiden, in Nigeria, is het flink misgegaan. Enkele recente voorbeelden illustreren hoe chaotisch en gevaarlijk het is in het noordoostelijke deel van het land. Regeringstroepen, burgerwachten en de Islamitische terreurgroep Boko Haram bestrijden elkaar op leven en dood. Op 8 september braken in het noordoosten van Nigeria gevechten uit tussen Boko Haram-militanten en de door de overheid gesteunde burgerwachten. Dertien leden van de burgerwacht en vijf Boko Haram-leden stierven tijdens het gevecht. Zes dagen later, bij een ander incident, werd een burgerwacht doodgeschoten door de politie. Volgens collega’s van het slachtoffer werd hun auto door de politie aangehouden wegens verkeerd rijden in een straat met eenrichtingsverkeer. Ze legden de politie uit dat ze net een Boko Haram-verdachte hadden gearresteerd en dat ze het niet aandurfden de juiste weg te gebruiken. Als reactie ‘opende de politieagent het vuur en doodde een van onze leden,’ aldus de burgerwacht. Boze jongeren reageerden vervolgens gewelddadig. Ze doden een politieagent en dreigden het politiebureau plat te branden.Het leger zegt dat het de burgerwachten op wil heffen. Een woordvoerder van de 7e Divisie van de Nigeriaanse krijgsmacht meldde dat zijn divisie, wanneer volledig gevormd, de burgerwachten zal vervangen in de strijd tegen Boko Haram.

Foto: t.saldanha (cc)

Dubieuze oliemaatschappij officieel Nederlands

, door

ACHTERGROND - Is de Nederlandse overheid verantwoordelijk als er hier ongure bedrijven gevestigd zijn vanwege het “fiscaal vriendelijke klimaat”?

‘De Indiase regering verleende vanwege de honger naar energiebronnen in september en november 2010 de exploratierechten voor twee olievelden in de Indiase provincie Manipur aan de Nederlandse oliemaatschappij Jubilant Energy. De voorraden in Manipur worden geschat op ongeveer 460 miljard kubieke meter. Nadere overeenkomsten worden in de toekomst verwacht,’ meldde het goed geïnformeerde Jane’s Intelligence Review deze maand.

Manipur is een provincie in het noordoosten van India, geteisterd door interne conflicten en met veel geweld van gewapende oppositie en regeringstroepen. Er is wijdverbreid verzet tegen olieboringen in de regio, onder meer omdat de exploitatie voorbij gaat aan beloften van de regering (pdf)om te zorgen voor basale economische ontwikkeling in de regio.

Tegen boren

De oliewinning houdt geen rekening met de lokale machts- en eigendomsstructuren in Manipur, schrijven de auteurs. ‘Dit brengt het risico mee dat concurrerende claims op grondgebied escaleren. Er zijn belangrijke maatschappelijke bewegingen tegen deze olie-exploratie-activiteiten, en ook een aantal niet-statelijke gewapende groepen De KNA [lokale gewapende groep: Kuki Nationaal Leger, MB] verklaarde op 28 januari jl. bijvoorbeeld dat dat ze zich zullen verzetten tegen olie-exploratie in de districten Tamenglong en Churachandpur, waarop zij aanspraak maken, en die zij zien als voorouderlijk land.’

Foto: Johan Wieland (cc)

Wapenlevering aan Indonesië geen probleem?

, door

ACHTERGROND - Nederland gaat voor 345 miljoen euro onderdelen voor Indonesische marineschepen leveren, meldde de regering deze week in een brief aan de Kamer. Is dat geen probleem?

Dinsdag stuurde de regering de brief waarin melding werd gemaakt van de levering van onderdelen ter waarde van 345 miljoen euro aan Indonesië. Die schepen worden uitgerust met scheepskanonnen waarvoor het Italiaanse bedrijf Oto Melara met Nederlandse financiële steun nieuwe munitie ontwikkelde die geschikt is voor gebruik tegen landdoelen. De schepen kunnen daardoor ingezet worden bij de strijd tegen rebellen.

Wapenleveranties worden getoetst aan de hand van verschillende criteria. In dit geval zijn de volgende ijkpunten relevant: mensenrechten (criterium 2), interne conflicten (criterium 3) en regionale stabiliteit (criterium 4). De regering meent in haar Kamerbrief dat de levering op al deze punten geen enkel risico oplevert, maar dat is zeer twijfelachtig. De informatie van de regering lijkt vooral bedoeld om kritiek voor te zijn.

Mensenrechten

De situatie in Indonesië is sterk verbeterd in de afgelopen twintig jaar, daar zullen vriend en vijand het over eens zijn. Overigens was Nederland ook niet te beroerd om wapens te leveren toen Indonesië binnenslands nog wel zeer bloedig huis hield. Maar Oost-Timor is inmiddels onafhankelijk, de spanningen in de Molukken zijn geluwd, in Aceh is de vrede weergekeerd en het militair regime van Soeharto sneuvelde en maakte plaats voor een meerpartijenstelsel. De regering draaft echter wat door als ze zegt dat ‘Indonesië een stabiele democratie is met een vrije pers, een actief maatschappelijk middenveld en een hoge mate van tolerantie. De bescherming van mensenrechten is (grond-)wettelijk vastgelegd, naleving is een incidenteel punt van zorg.’ Die schendingen zijn meer dan incidenteel. Human Rights Watch vat het als volgt samen:

Foto: UK Ministry of Defence (cc)

Versoepelen wapenembargo Syrië rampzalig

, door

OPINIE - Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk willen het wapenembargo op Syrië versoepelen, maar tot nu toe lag Duitsland dwars. Terecht: versoepeling zou rampzalig zijn.

Het Europees wapenembargo voor Syrië staat onder druk. Aanstaande donderdag zal de Britse minister van Buitenlandse Zaken Hague zijn Europese collega’s proberen te overtuigen van de noodzaak van een derestrictie op het leveren van militaire goederen. Londen wil zo snel mogelijk radar en afluistertechnologie, nachtzichtapparatuur, kogelwerende vesten en helmen leveren aan Syrische oppositiegroepen. Dit is een zeer onverstandige stap die alleen maar zal leiden tot verdere escalatie en verlenging van de burgeroorlog.

Reeds in november 2012 pleitte het Verenigd Koninkrijk, samen met Frankrijk, voor opheffing van het embargo. Duitsland gaf een veto aan dit voornemen, maar ook een aantal kleinere EU-landen waren het er niet eens. Daarop werd besloten het embargo in te stellen voor slechts drie maanden, zodat een nieuwe overweging nieuwe kansen voor wapenleveranties kon geven. Het Verenigd Koninkrijk hoopt dit keer wel gesteund te worden door Duitsland.

Vermoed wordt dat Londen de Turkse grensovergangen wil gebruiken voor de leveringen. Het wordt daar druk. Het is een publiek geheim dat wapens uit Qatar en Saoedi-Arabië over die grenzen naar Syrië gaan. En in juni meldde The New York Times dat ook de CIA de grensposten gebruikt voor geheime wapenleveringen. Wie precies de rebellen zijn die worden bewapend, en wat ze willen met Syrië, is volstrekt onduidelijk. Er worden wapens geleverd tegen Assad, maar wat gebeurt er met die wapens als Assad van het toneel verdwijnt?

Foto: Freedom House (cc)

Waar komen de wapens in Syrië vandaan?

, door

ANALYSE - Waar komen de wapens in Syrië vandaan? Als het gaat om hard wapentuig dan doen Rusland, Wit-Rusland, Iran en Noord-Korea goede zaken. Maar de Westerse landen laten zich ook niet onbetuigd, constateert wapendeskundige Martin Broek.

De financiële waarde van de wapenhandel naar het Syrië van Assad ligt de afgelopen jaren tussen de 150 en 230 miljoen euro. De jaren daarvoor waren de leveringen veel kleiner. Het land heeft maar een beperkt aantal leveranciers: met stip op 1 is dat Rusland. Het land zal daar mee door gaan. Het wordt gevolgd door het fraaie span Wit-Rusland, Iran en Noord-Korea. (zie tabel 1). Er was ook sprake van dat Zuid-Afrika wapens leverde, vooralsnog lijkt het erop alsof het alleen gaat om verstrekte exportvergunningen en verkoop pogingen.

Het gaat bij die wapenleveranties  onder andere om een keur aan raketten. Daarbij vallen de Scuds uit Noord-Korea op. Rusland wilde draagbare afvuursystemen leveren voor luchtdoelraketten van het type SA-18-grouseen. De VS en Israël konden dat voorkomen. Verder zijn de afgelopen tien jaar gevechtsvliegtuigen van de types MIG en Yakolev geleverd en kleine marineschepen (zie bijlage 1).

Dashboard 1

Spioneren en hacken*

Niet alleen de wapens bepalen het verloop van een moderne binnenlandse oorlog.  Ook door het controleren van communicatiemiddelen (zoals telefoons en internetactiviteiten) van zijn burgers krijgt een staat grip op zijn bevolking. En die middelen komen uit de Westerse landen. Persbureau Bloomberg meldde vorig jaar dat Blue Coat Systems Inc. (BCSI) en NetApp Inc uit de VS, Qosmos SA uit Frankrijk, Sohos uit Engeland en het Duitse bedrijf UtimacoSafeware AG software voor repressieve doeleinden leverden aan Syrië.

Nederlandse soldaten helpen VS grip op West-Afrika te krijgen

, door

Nederlandse soldaten vertrekken morgen naar Kameroen voor een internationale oefening. Vooral de VS profiteren hiervan.

Op dit moment maken militairen van het Nederlandse 101ste Communicatie- en Informatiesystemen (CIS) bataljon zich klaar voor deelname aan de oefening Africa Endeavour in Kameroen. Nederland neemt voor de tweede keer deel aan de sinds 2006 jaarlijks terugkerende communicatie oefening. Er zullen in totaal tweehonderd deelnemers zijn uit vijfendertig Afrikaanse landen, de VS, Canada, Nederland en van internationale organisaties zoals de NAVO, Afrikaanse Unie, Europese Unie en West-Afrikaanse Economische Gemeenschap.

Uit Nederland gaan vier officieren en negen onderofficieren naar Kameroen, waaronder een mediatrainer, een sergeant van de medische dienst en een commandant. Het team zal Afrikaanse trainers opleiden en begeleiden. De bedoeling is dat deelnemende landen uiteindelijk met eigen materieel communicatienetwerken opzetten en gebruiken. De netwerken zijn bedoeld voor samenwerking tijdens militaire operaties. Op de website van het CIS staat dat deze netwerken de basis vormen voor toekomstige samenwerking bij natuurrampen of humanitaire hulp. De site van Modern Ghana voegt hier fijntjes aan toe dat het ook om peace keeping en contra-terrorisme kan gaan; dat zijn gewapende militaire operaties. De oefening is ook onderdeel van het Amerikaanse militaire goodwill offensief in Afrika om meer landen op het continent op zijn hand te krijgen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 24-10-2022

Marokko koopt Nederlandse wapens met Saoedisch geld

, door

De nieuwste Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) gegevens over de wapenexporten zijn belangrijk nieuws vandaag. Vooral het gegeven dat er 2010 en 2011 een groei is van 24 procent trekt de aandacht. Ook de Nederlandse wapenexporten komen in de berichten stroom voorbij. De Volkskrant schrijft: ‘De Nederlandse wapenexport groeide met 22 procent naar 538 miljoen dollar (408 miljoen euro).’ Op de radio 1 vertelt Pieter Wezeman, onderzoeker bij het Zweedse instituut, dat het gaat om marineschepen, radartechnologie en afgestoten wapens van de Nederlandse overheid.

De snelle groei van de Nederlandse wapenexporten komt vooral door de toenemende verkoop van grote marineschepen naar landen in het Zuiden. In 1998 deed ik voor het schrijven van het boek Nederlandse wapenhandel in de jaren ’90 onderzoek naar de export van marineschepen in de periode 1963-1998. Het ging toen in een periode van vijfendertig jaar om acht schepen (Nigeria 1, Indonesië 3, Griekenland 2 en Taiwan 2). In 2001 werd de verlieslijdende werf De Schelde voor een halve euro overgenomen door scheepswerf Damen. Sinds die tijd, elf jaar geleden, zitten we al op vrijwel evenveel marine exporten (Indonesië 4 en Marokko 3). Een nieuwe export naar Vietnam wordt verwacht. De overname heeft vruchten afgeworpen.

Die exportsuccessen heeft Damen niet zonder hulp bereikt. De overheid beloofde Damen in 2001 te helpen bij het zoeken naar klanten. Tevens kan het bedrijf gebruik maken van de exportkredietfaciliteit van de overheid, hetgeen de dure marineschepen ook binnen het bereik van minder kapitaalkrachtige klanten brengt. Volgens werfdirecteur Kommer Damen was ook de marine ‘aan alle kanten bereid medewerking aan export te verlenen.’ Bij het schrijven van het boek Explosieve Materie voorzag ik al een toename van export naar dubieuze bestemmingen: ‘Een restrictief beleid is overigens nauwelijks te verwachten. Export van wapens voor marines liggen in Nederland niet problematisch, specifieke uitzonderingen daargelaten.’

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-11-2022

Nederlands geld voor kernwapens

, door

In het onlangs verschenen rapport ‘Don’t bank on the bomb‘ wordt onder het kopje Nederland één Nederlandse producent van kernwapens genoemd: the European Aeronautic Defence and Space Company (EADS). EADS is de producent van het civiele Airbus passagiersvliegtuig, maar ook – via het bedrijf MBDA, waarin het één van de drie aandeelhouders is – van een nieuw type kernraketten. Daarnaast produceert en onderhoudt EADS de Franse kernraket M45. De EADS productie vindt grotendeels plaats in het buitenland, het hoofdkantoor van het bedrijf is om belastingtechnische redenen in Nederland gevestigd: internationaal opererende bedrijven krijgen in Nederland forse belastingvoordelen.

De grote betrokkenheid van Nederland bij kernwapenproductie blijkt vooral in de financiële sector. Nederland heeft grote banken. In de Fortune top-500 komen ING, Aegon en Rabobank voor. De drie behoren tot de grootste zes bedrijven van ons land. Het rapport ‘Don’t bank on …’ vermeldt ING en Aegon. Aegon investeert via Transamerica en Kames Capital in Alliant Techsystems, Babcock International, BAE Systems, Boeing, Finmeccanica, Honeywell International, Rolls-Royce and de Serco Group. ING investeert in Boeing, EADS, Honeywell International en Safran. Al die bedrijven zijn betrokken bij kernwapenproductie. (Voor een korte beschrijving van de activiteiten van de bedrijven zie, pag 7 van ‘Don’t bank …’)

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Noors-Russische raketschildruzie raakt ook Nederland

, door

De relaties tussen Noorwegen en Rusland zijn sinds 2010 steeds beter geworden. Op één punt dreigt het nu toch mis te gaan. De Russische generaal Nikolai Makarov, bevelhebber van de generale staf van de Russische krijgsmacht, waarschuwde Oslo op 16 februari dat een conflict dreigt als het zijn schepen gaat uitrusten met het het Amerikaanse radar- en volgsysteem Aegis, aldus Defense News.

Eerder waarschuwde Rusland de VS al niet met dit systeem te opereren in de Noordelijke wateren bij Rusland en de Zwarte Zee. Als dat toch gebeurt zal Moskou tegenmaatregelen nemen. Voorlopig onthoudt Rusland zich van daadwerkelijke stappen, gezien de hoge kosten daarvan. Maar de dreiging van een nieuwe wapenwedloop wordt steeds zichtbaarder. Zo maakt een raketschild de wereld niet veiliger, maar zorgt juist voor meer sabelgekletter.

Noorwegen ziet de macht van de VS afnemen. Nieuwe machten in de wereld komen op en daarom kiest Oslo voor een tweesporen defensie-beleid. Dat betekent actief zijn in de NAVO, maar ook vanuit de positie als lid van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie goede relaties ontwikkelen met Rusland. Op de Leangkollen Security Conference die op 6 februari in Oslo plaatsvond, stelde de Noorse minister van Defensie, Espen Barth Eide, dat activiteiten die deze Noors-Russische samenwerking in gevaar kan brengen, vermeden moeten worden. Rusland probeerde een paar dagen later of op basis van deze uitspraak ook het Aegis-syteem voor de Noorse marine onder druk kon zetten. Dat zal vermoedelijk niet lukken, omdat dit de relaties met Washington in gevaar zullen brengen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nederland levert aan Venezolaanse marine

, door

Een wapenproducent, in een klein landje (bondgenoot van de Verenigde Staten), levert via het Cuba van Fidel Castro tanklandingschepen aan het regime van Hugo Chavez in Venezuela. Het zou een slechte openingszin kunnen zijn van een weinig geloofwaardige spionage thriller. Geloofwaardigheid en realiteit lopen wel vaker uit elkaar. Dit is echt.

DAMEX Shipbuilding & Engineering bouwt tanklandingschepen voor de Bolivariaanse marine van Venezuela. De werf is een samenwerkingsverband tussen Cuba en de Nederlandse scheepsbouwer Damen en al in 1995 opgezet. Er kunnen schepen gebouwd worden tot een lengte van 100 meter. Damex kwam vorig jaar in het nieuws toen bij een vliegtuigongeluk drie van de Nederlandse medewerkers jammerlijk omkwamen. Verder is het stil rond de activiteiten van Damen op Cuba.

Damex zal tot 2013 in totaal vier tanklandingschepen voor Venezuela bouwen. Het gaat om de zogenaamde Stan Lander 5612. Het zijn niet de eerste schepen die Damen voor de Venezolaanse marine bouwt. Eerder zijn al patrouilleschepen en sleepboten aan diezelfde marine geleverd. Militair zijn deze schepen de belangrijkste.

Als ik op de site van Damex in Cuba wil kijken, krijg ik een waarschuwing: “Gerapporteerde aanvalpagina! De pagina op www.damex.biz is gerapporteerd als een aanvalpagina en is geblokkeerd op basis van uw beveiligingsinstellingen.” Ook dit kan weer een onderdeel zijn van hetzelfde slechte boek. Het gaat mogelijk om programma’s die privé informatie willen stelen, de geïnfecteerde computer gebruiken om anderen aan te vallen of mijn systeem te beschadigen. Hierbij kan je heel wat leuke plots fantaseren. Op de site is verder geen nieuws te vinden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Defensie kiest voor dure wapens

, door

Dat CDA, VVD en PVV er voor zorgen dat het Nederlandse leger mee moet doen aan de bezuinigingen kan niemand verbazen. De VVD heeft de plannen van beide partners moeten slikken. Het CDA stelde voor de verkiezingen een structurele bezuiniging van 500 miljoen. De PVV ging voor 1,1 miljard aan structurele bezuinigingen en ruim honderd miljoen aan incidentele. De VVD voor de nul. Het is ergens tussen de drie komen te liggen met bezuinigingen ter waarde van 650 miljoen euro.

In de pers wordt veelal lekker makkelijk een miljard aan bezuinigingen genoemd, maar een groot deel daarvan is bedoeld om de wanorde binnen Defensie op te ruimen. De kas moet weer kloppend gemaakt worden. De voorraadkasten zijn leeg en moeten aangevuld worden. Defensie is een uitgeleefd huis. De puinhoop was geen geheim, maar een Kamermeerderheid wilde jarenlang niet al te drastisch ingrijpen. Dat het oplappen van een woning – waarde 8 miljard euro – kosten met zich meebrengt kan niemand echt verbazen. Het is eerder opmerkelijk dat Defensie er zo lang mee wegkwam. De 175 miljoen euro die dit kost kan je moeilijk zien als bezuiniging. Het is de premie die betaald moet worden voor wanorde.

Ook zijn er nog twee nieuwe loketten geopend: een voor cyber oorlog en het andere voor onbemande vliegtuigen. Wat cyber oorlog betreft houdt Nederland het het niet bij verdediging tegen aanvallen, maar Defensie gaat zelf ook een cyber warrior worden. Het leger wordt uitgebreid met mensen die de IT-technologie van anderen aan kunnen vallen. Ook voor dat nieuwe wapenwedloopje, inclusief onbemande MALE vliegtuigjes, is een potje gereserveerd van 150 miljoen euro. Logisch dat dat geld elders weggehaald wordt, anders klopt de begroting niet meer en de tijd lijkt voorbij dat daar dan wel weer een mouw aan wordt gepast.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Lockheed Martin frustreert controle en aankoopbeleid

, door

Eind maart is in het Verenigd Koninkrijk de tienjaarlijkse volkstelling gehouden. De organisatie ‘Count me Out’ heeft protesten tegen de telling georganiseerd, omdat Lockheed Martin (LM) € 170 miljoen verdiende aan de begeleiding ervan. LM is ook de de grootste wapenfabrikant in de wereld, vandaar. Het bedrijf had al ervaring in de Verenigde Staten en Canada.

Informatie daarover kom ik tegen in Prophets of War van William Hartung. Een boek waarvan de centrale stelling is dat Lockheed veel te veel macht verzamelt op veel te veel terreinen. Het bedrijf produceert wapensystemen voor de ruimte, de lucht, op zee en land. Het is daarnaast actief op het tal van andere gebieden tot aan sociale zaken toe. Voor Nederland is vooral van belang dat de firma hoofdaannemer bij de productie van de JSF is.

Als ik een boek met index in handen krijg, ga meteen naar de lemma’s. In dit boek kijk ik naar: Nederland, Bernhard en JSF. (Census komt niet voor.) Over de JSF is niet opvallend veel geschreven. In the Star-Telegram – de krant uit Fort Worth waar Lockheed gevestigd is – vind je minstens zoveel informatie. Toch zou het boek standaard literatuur moeten zijn voor iedereen die zich professioneel met de Nederlandse aanschaf van de straaljagers bezig houdt, zoals journalisten, politici, wetenschappelijke bureaus van de politieke partijen, activisten en wetenschappers.

Volgende