Marcel Hulspas, auteur op Sargasso

In de ban van goed en fout

28 december 2016 , 14:00 , door Marcel Hulspas

RECENSIE - Opstootjes? Bedreiging van een Kamerlid? Het kon het kabinet en de Tweede Kamer niet veel schelen. Eigenlijk vonden ze het wel prima dat gewelddadige krakers de vergaderingen van de Centrumdemocraten verstoorden.

Partijleider Hans Janmaat probeerde verschillende malen de aandacht te vestigen op het feit dat de democratische rechten van zijn partij in het geding waren, maar kreeg keer op keer nauwelijks bijval.

Na de bestorming van een partijvergadering in hotel Krasnapolsky in 1982 vroeg hij minister Rietkerk van Binnenlandse Zaken wat de regering daarvan vond. Rietkerk kwam niet verder dan dat Janmaat maar naar de rechter moest stappen.

Vergoelijking

Toen het twee jaar later nog meer uit de hand liep in het Brabantse Boekel, waren Kamerleden bereid om geweld te veroordelen maar vonden ze het toch vooral een geval van ‘eigen schild dikke bult’. Kamerlid Fred van der Spek van de PSP (de eerste P stond voor ‘pacifistisch’) liet weten dat er in Boekel “ernstige dingen” waren gebeurd, maar: “de ergste daarvan is naar mijn mening dat er een congres is gehouden van de Centrumpartij. Ruimer gesteld: dat er zo’n partij bestaat.” Het geweld was met andere woorden te billijken.

De houding van de politiek zal de krakers zeker gesteund hebben in hun ‘strijd’ tegen de CD. Weer twee jaar later vielen er bijna doden toen krakers uit Amsterdam een partijbijeenkomst in Kedichem overvielen. Dit keer hadden ze een brandbom bij zich. Het hotel ging in vlammen op; partijleden sloegen in paniek op de vlucht en Wil Schuurman, de partner van Janmaat, moest met zware verwondingen worden afgevoerd. Janmaat, inmiddels wijs geworden, heeft er geen debat over aangevraagd. Hij had genoeg krokodillentranen gezien.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | Goed voornemen? Stop met Facebook!

27 december 2016 , 15:30 , door Marcel Hulspas

COLUMN - Mocht u op zoek zijn naar een goed voornemen voor 2017, een daad vanjewelste die u (en vele anderen) het komend jaar absoluut gelukkiger zal maken, denk dan eens aan Facebook. Aan stoppen met Facebook, om precies te zijn. Dat zal niet meevallen, dat is zeker. Het gaat hier om een hardnekkige verslaving. Maar de voordelen van stoppen staan wetenschappelijk vast.

Facebook is verslavend. De gemiddelde gebruiker grijpt tientallen, soms wel honderden keren per dag naar deze levenslijn. Het is een niet onderdrukken automatisme geworden. Facebook bezit die ene essentiële eigenschap van alle drugs: het is altijd welkom. Op goed en slechte momenten. Net als de sigaret vergroot het de vreugde, en wordt het dus gebruikt als ‘beloning’ wanneer iemand zich ‘lekker’ voelt. En net als de sigaret verzacht het zien van Facebook-‘vrienden’ negatieve emoties, zoals verdriet of een sombere stemming.

Terwijl de sigaret onze geest manipuleert middels nicotine, doet Facebook dat door middel van onze behoefte aan contact. Het biedt een light vorm van sociaal contact, een illusie van sociaal verkeer, nét genoeg om onszelf te plezieren, zonder de angst afgewezen te worden.

Ten eerste omdat we zélf de totale controle hebben over wat de ander van ons, over ons leven, te zien krijgt. Sommigen gaan hier los mee om, maar de overgrote meerderheid selecteert zorgvuldig en presenteert op Facebook een keurig opgepoetste versie van zijn leven, gedrag en emoties. Dat stemt tevreden. Dat geeft ten eerste zekerheid over hoe anderen ons zien en vermindert dus het risico dat we afgewezen worden. En daarbij komt dat die opgepoetste ‘vriend’ die wij op onze beurt weer bekijken niet in de gaten heeft wanneer en door wie hij/zij via Facebook bekeken wordt. Ook op dat moment is afwijzing niet mogelijk.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | Hoe de man zijn botje verloor

20 december 2016 , 15:30 , door Marcel Hulspas

COLUMN - Het was de afgelopen week weer tijd voor de baculum, het penisbotje. Om de twee, drie jaar is er altijd weer even aandacht voor dit stukje anatomie van het zoogdier, en daarbij uiteraard ook voor de pijnlijke vraag waarom zo veel zoogdieren een dergelijk botje bezitten, en de mens nou juist niet. Waarom is de man dat kwijtgeraakt? Vele mannen voelen het gemis bijna dagelijks. Of denken dat te voelen. Met een complete pillenindustrie als gevolg.

De nieuwste suggestie, het baculum-nieuws van 2016 zogezegd, kwam uit Los Angeles. De onderzoekers aldaar zagen dat er een verband bestaat tussen de lengte van de penetratie (de tijdsduur, bedoel ik dan) en het bezitten van een botje. Dat klinkt logisch. Een man wil ‘m er zo lang mogelijk inhangen, en een botje is dan uiteraard een extra steuntje. Dat verlangen hangt volgens de onderzoekers op zijn beurt weer samen met de ‘postcopulatoire’ competitie, dat wil zeggen de kans dat het vrouwtje daarna door een ander wordt gedekt. Zoiets moet uiteraard voorkomen worden, en volgens de onderzoekers is een langdurige copulatie (met botje!) een van de tactieken om dat te bereiken. Kort gezegd, hoe langer de man ‘m erin houdt, hoe kleiner de kans dat een ander mannetje een kans krijgt.

Foto: Israel Defense Forces (cc)

Een land op zichzelf

15 december 2016 , 14:00 , door Marcel Hulspas

RECENSIE - ‘Du bist ein Jude…’ De kleine Salomon Bouman wist niet hoe snel hij zich uit de voeten moest maken. Zijn ouders hadden hem op het hart gedrukt om nóóit te vertellen dat hij Joods was. En ineens, daar op de boerderij waar de oorlog zo ver leek, zag die Duitse soldaat dat hij een ‘Jude’ moest zijn. Gelukkig had de soldaat geen zin hem (en het boerengezin die hem had laten onderduiken) aan te geven. Om zijn goede wil te tonen, liet hij wat foto’s zien van zijn eigen kinderen.

Salomon Bouman was van 1965 tot 2003 correspondent in Israël, voor onder andere NRC Handelsblad. Daarmee was een droom in vervulling gegaan. Het Joodse jochie uit Amersfoort, die in de Tweede Wereldoorlog het grootste deel van zijn familie verloor, ontwikkelde na de bevrijding een innige band met de jonge Joodse staat.

Hij voelde zich vooral verwant met de socialistische, in wezen niet-religieuze variant op het zionisme van de ‘vader des vaderlands’: David Ben Goerion. De man die er (zo ontdekte de correspondent Bouman tot zijn ontsteltenis) geen enkel bezwaar tegen had om op de sabbat journalisten te ontvangen.

Socialisme en nationalisme

Het verpletterende succes van Ben Goerion zorgde ervoor dat die andere stroming binnen het zionisme, die van de veel mystiekere en fanatiekere van Ze’ev Jabotinsky, jarenlang in de schaduw van de Arbeiderspartij bleef staan.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | En de vrouw bleef thuis

13 december 2016 , 15:30 , door Marcel Hulspas

COLUMN - Nee, John Glenn was niet de eerste mens in de ruimte. Dat was Joeri Gagarin. En ook niet de tweede. Kort na Gagarin schoten de Russen ook nog Gherman Titov in een baan om de aarde. En nee, hij was ook niet de eerste Amerikaan in de ruimte. Voordat hij zijn ruimtereisje maakte, waren Alan Shepard en Virgil Grissom hem voorgegaan. En toch kreeg Glenn na terugkeer veel en veel meer ticker tape over zijn hoofd uitgestort dan die twee voorgangers. En ook nu hij is overleden, is de aandacht daarvoor vele malen groter dan bij het overlijden van zijn collega-astronauten. Glenns grote prestatie was niet van technische, of psychologische, maar van politieke aard. Hij had laten zien dat de Amerikanen in de ruimte net zo veel konden als de Russen.

Gagarin en Titov hadden beiden gelijk al een rondje rond de aarde gevlogen. Anders gezegd, de raket waarop ze zaten was krachtig genoeg om een zeer zware (bemande) satelliet in een baan om de aarde te brengen. De raket waarop Shepard en Grissom naar boven gingen, was daarvoor niet krachtig genoeg. Die twee werden gewoon omhoog geblazen, pakweg naar de rand van de atmosfeer, en vielen daarna gewoon weer naar beneden. Het waren testvluchtjes, eigenlijk niet meer. John Glenn echter zat op een gloednieuwe, opgevoerde Mercury raket zat die zó krachtig was dat ook hij wél een rondje rond de aarde kon maken. Daarmee was het 1 – 1. De Space Race kon beginnen. Maar het had natuurlijk een vrouw moeten zijn, daar in die krappe cabine, op die vliegende bom.

Foto: Mike Licht (cc)

De boze blanke man laat zich niet bezweren

8 december 2016 , 14:00 , door Marcel Hulspas

Drie manieren om de boze blanke man te bezweren; en waarom ze stuk voor stuk zullen falen.

ANALYSE – Ineens was hij er: de boze blanke man. En ineens wil iedereen hem spreken. Gelukkig is hij overal te vinden. Het begrip reikt van de anonieme reaguurder op internet, via de Trump-stemmer in de VS, tot aan die krasse knar in Overijssel die voor de camera in drie woorden uitlegt wat hij vindt van al het gedoe rond Zwarte Piet.

Het blijkt te gaan om een mondiaal probleem dat door de media jarenlang genegeerd is. Gelukkig komt daar in rap tempo een eind aan. Overal weerklinkt een welgemeend mea culpa, en journalisten stromen de laatste tijd massaal uit over stad en land, om het authentieke geluid van de boze blanke man te registreren.

Dat schuldgevoel heeft zelfs geleid tot een nieuwe vorm van journalistiek. De boze blanke man moet niet alleen gehoord worden, hij moet ook geholpen. ‘Constructieve journalistiek‘ heet dat. En de journalist moet daarbij niet alleen schrijven wat er mis is en hoe hard er gekankerd wordt – daar wordt de blanke man alleen maar nóg bozer van – maar moet ook oplossingen opzoeken en aandragen, voor de boze blanke man.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | XTC – straks voor iedereen

6 december 2016 , 15:30 , door Marcel Hulspas

COLUMN - Alle tieners zeggen ja tegen MDMA, zo rapten Lil’ Kleine en Ronnie Flex een jaar geleden, tot grote verontwaardiging van de mainstream media (zoals dat tegenwoordig heet). Maar terwijl de meeste rapteksten over het algemeen zwaar overdreven zijn (geld, drank, geile bitches) was deze dichterlijke regel zeer accuraat. XTC (met daarin MDMA, methyleendioxymetamfetamine) is al vele jaren een heel populaire partydrug met een opmerkelijk euforisch effect en, bij matig gebruik, betrekkelijk milde bijwerkingen. En niet alleen de jeugd heeft XTC ontdekt – de wetenschap is eindelijk ook op het goede spoor.

Je zou het niet zeggen, maar XTC is een van de oudste psychedelica. Het werd al in 1912 ontdekt en gepatenteerd door medewerkers van het chemische concern Merck. Maar een directe toepassing werd toen niet gevonden. Wikipedia vermeldt dat de stof een halve eeuw later ‘herontdekt’ zou zijn door de farmacoloog Alexander Shulgin, maar dat is een beetje vals. De stof is nooit echt weggeweest.

Onderzoekers werkten al die tijd aan varianten op de gepatenteerde stof en vonden daarbij vaak verrassende toepassingen. Een zusje van XTC, benzedrine, was een veelgebruikt dopingmiddel tijdens de Olympische Spelen in Berlijn in 1936. Dat zette de Duitse arts Fritz Hauschild aan het denken. Hij ontwikkelde een variant die hij ‘pervitine’ doopte en die daarna zeer populair werd in het Derde Rijk. De stof onderdrukte vermoeidheid, slaap en honger en was dus, zo vertelde Hauschild, bij uitstrek geschikt voor vermoeide arbeiders, frontsoldaten én de Arische huisvrouw.

Foto: Alice Popkorn (cc)

Van hologram naar stopverf

2 december 2016 , 14:00 , door Marcel Hulspas

RECENSIE - Dat de moderne natuurkunde woorden tekort komt om zijn eigen theorieën te beschrijven, is maar al te goed bekend. Het probleem is ongeveer een eeuw oud, zo oud als de kwantummechanica, en begon waarschijnlijk met het beeld van het ‘ineenstorten van de golffunctie’, een virtuele catastrofe die zich elke keer voltrekt wanneer we de wereld observeren.

Want zonder waarneming, zonder meting, is het heelal een zee van mogelijkheden, een golf van waarschijnlijkheden. Alles en niks tegelijk.

Een andere taalkundige vondst die bij nadere beschouwing als een worm in het brein blijft steken, is het zwarte gat. Een oneindig klein onzichtbaar object waarin alles dat door zijn zwaartekracht gevangen wordt, in hetzelfde niets verdwijnt. Ook hier doet de natuurkunde een dringend beroep op het menselijk vermogen om na verloop van tijd waanzinnige ideeën normaal te gaan vinden.

Maar we zijn er nog niet. Grotere waanzin staan voor de deur. We mogen dus van geluk spreken dat natuurkundige Erik Verlinde een heel eenvoudige metafoor heeft bedacht voor zijn visie op de kosmos. Stopverf. Zo komt de lezer van ‘Elastisch universum’ toch op zijn pootjes terecht. Nou ja, een beetje.

Contra Stephen Hawking

Dat het nog veel gekker kon lopen, bleek een aantal jaren geleden, toen een aantal fysici, waaronder landgenoot Gerard ’t Hooft, een ‘overwinning’ behaalde op de grote Stephen Hawking. Die laatste had altijd volgehouden dat wanneer een ster (of planeet, of astronaut) in een zwart gat verdwijnt, werkelijk ALLES voorgoed verdwijnt.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Hulspas weet het | Geld is het ideale cadeau

29 november 2016 , 15:30 , door Marcel Hulspas

COLUMN - Het geheim van de Sint is dat hij kan luisteren. Of beter, lezen. Hij verzint niks, knutselt niks, probeert niet origineel te zijn, maar koopt vrijwel altijd gewoon wat er op het verlanglijstje staat. En de kinderen zijn hem daar innig dankbaar voor. Geen gekke verrassingen, geen teleurstellingen. Je krijgt waar je om hebt gevraagd.

Volwassenen vinden dat meestal niks. Vragen wat iemand wil hebben, geldt als een zwaktebod. De gever wil helemaal niet horen wat het feestvarken wil hebben. Veel liever gaat hij of zij er prat op dat ze die persoon heel goed kennen, weten wat zijn of haar smaak is, en dat ze in staat zijn om spontaan iets kiezen dat de ander hart-stik-ke leuk vindt. Het is een betreurenswaardige illusie. Jaarlijks worden naar schatting (van American Express) de helft tot een derde van de cadeautjes weer ingeruild.

Psychologen hebben die illusie inmiddels van vele kanten onderzocht. Daarbij is gebleken dat we veel te gemakkelijk denken dat we ‘weten’ wat een ander denkt (en dus wenst). We zijn ook slecht in het inschatten van andermans voor- en afkeuren; we overschatten de mate waarin anderen dergelijke non-verbale signalen geven en we zijn bovendien weten we volstrekt niet hoe verschillende vormen van geven door de ander worden gewaardeerd. Zo denken we vrijwel allemaal dat een ontvanger een spontaan uitgezocht cadeau leuker zal vinden dan een cadeau dat de ontvanger had gesuggereerd. Maar dat is niet waar (zoals Sinterklaas wel weet). Een eerder gesuggereerd cadeau wordt net zo goed, zo niet méér gewaardeerd dan een onverwacht ‘spontaan’ cadeau.

Foto: Egisto Sani (cc)

Schandknapen in het Paradijs (en in Mekka)

25 november 2016 , 14:00 , door Marcel Hulspas

Afgelopen dinsdag verscheen mijn Wie is er bang voor Mohammed? Een boek voor iedereen die wil weten hoe de islam nu precies ‘werkt’.

In dit boek zet ik nader uiteen wat de Koran en de traditie voorschrijven, zoals over de omgang met vrouwen, lijfstraffen en de jihad, en hoe islamitische stromingen (van ‘verlicht’ tot ultraconservatief) met die voorschriften omgaan.

Naast meer algemene uiteenzettingen, ga ik ook in op detailexegese: bijvoorbeeld over de beruchte verzen in de Koran waaruit zou blijken dat er in het Paradijs verleidelijke schandknapen rondlopen.

***

Dat de (mannelijke) gelovige in de islamitische hemel opgewacht wordt door mooie vrouwen, dat weet iedereen Maar in de volgende passages is niet alleen sprake van vrouwen maar ook van ‘jonge mensen’:

En Wij geven aan hen partners met grote ogen. […] En er gaan bij hen jonge mensen

rond die net zo goed als parels verzorgd zijn.

(52:20-24)

En er gaan bij hen jonge mensen rond die onsterfelijk zijn. Als u hen ziet, denkt u dat

zij parels zijn die rondgestrooid zijn.

(76:19)

De term woeldanoen moekhaladoen wordt vrijwel altijd vertaald als ‘onsterfelijke jongens’ maar ze is in feite genderneutraal. (Vandaar dat Eduard Verhoef vertaalt met ‘jonge mensen’.) Het zou dus in principe om (eeuwig jong blijvende) jongens en/of meisjes kunnen gaan. Islamcritici denken dat het ‘natuurlijk’ om jongens gaat die beschikbaar zijn voor seks, maar de Koran gebruikt hier niet voor niets een ‘sekseneutrale’ term. Waarschijnlijk worden wel jongens bedoeld, maar dan knapen die nog niet in de puberteit zijn, en die de paradijsbewoners zullen behagen met hun schoonheid. Dat vraagt wellicht enige uitleg.

Hulspas weet het | Alzheimer: wachten op nieuwe breinen

22 november 2016 , 15:29 , door Marcel Hulspas

COLUMN - Krasse knarren, heten ze. (Met dank aan Koot en Bie.) Van die oudjes die tot op heel hoge leeftijd nog bij de pinken zijn. Prima brein, denk je dan. Niks mis daarboven. Maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn. Een recente Amerikaanse studie (van Rezvanian et.al.) laat zien dat dergelijke hersenen afgeladen kunnen zijn met de vettige ‘plaques’ waarvan een patholoog onmiddellijk zou zeggen: Alzheimer, en flink ook! Maar aan de eigenaar van dat plakkende brein valt dan dus niks te merken.

De onderzoekers bekeken het brein van acht 90-plussers die nog opmerkelijk goed scoorden op cognitieve tests, vergelijkbaar met de resultaten tussen de 50 en de 60 jaar. Daarvan zijn er niet veel. En bij een aantal van hen was er inderdaad (zoals je zou verwachten) sprake van weinig tot geen plaques en eiwitdraden, twee zaken die vaak optreden op hoge leeftijd en altijd geassocieerd worden met Alzheimer. Maar zijn zij ook de oorzaak? Onder die acht excellente bejaarde breinen waren er namelijk ook een paar die juist fikse hoeveelheden van dergelijke vervuiling in het brein hadden – maar aan hun cognitieve vermogens viel dus niks te merken. Blijkbaar zegt dat soort aanslag niet alles over Alzheimer. Of helemaal niks. Kortom, laat de discussie maar beginnen. Of beter: opnieuw beginnen en waarschijnlijk weer verdwijnen. Want deze resultaten zijn allesbehalve nieuw.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wie is er bang voor Mohammed?

21 november 2016 , 08:00 , door Marcel Hulspas

Is de islam gevaarlijk? Wil ze echt de wereld veroveren? Kunnen terroristen hun gruwelijke daden écht recht-vaardigen met een beroep op de Koran?

En hoe zit het met zaken als eerwraak, kledingvoorschriften, uithuwelijken, lijfstraffen, jihadisme? Is dat allemaal islam? Of is de islam een religie van vrede? En hoeveel vrouwen mag een moslim eigenlijk hebben?

In mijn nieuwe boek Wie is er bang voor Mohammed?, dat morgen verschijnt, ga ik in op deze vragen én op actuele ontwikkelingen.

Ik probeer in dit boek vooral uit te leggen hoe de islam ‘werkt’: hoe imams omgaan met de bronnen van de islam, en zo tot controversiële uitspraken kunnen komen. Maar ook hoe islamitische intellectuelen in de negentiende eeuw de strijd aanbonden met het ongelovige Westen, en hoe hun oproep tot verzet uiteindelijk leidde tot het jihadisme. Ik behandel salafisten én moslimgeleerden die de islam juist willen vernieuwen.

Het is een boek, kortom, dat een hard maar (naar mijn eigen bescheiden mening) desondanks eerlijk oordeel velt over een religie die na eeuwen van successen in een diepe crisis is terechtgekomen.

Hieronder treft u een voorproefje aan.

***

In het Westen wordt de islam vaak beschouwd als een monolithisch geloof dat ‘onze’ waarden en cultuur bedreigt. Maar ondertussen beschouwen moslims juist ‘het Westen’ als een bedreiging. Zij zien een monsterverbond, een soort van Grote Samenzwering, bestaande uit de westerse regeringen, westerse organisaties, de westerse media en Israël, die wordt gesteund door corrupte Arabische leiders. Doel van dit monsterverbond is de verzwakking van de islam. Die overtuiging is diep verankerd.

Vorige Volgende