Amerikaanse komiek organiseert demonstratie voor terugkeer van het gezonde verstand in de politiek. Hij krijgt navolging in andere delen van de wereld, naar het schijnt ook in Amsterdam (al kan ik daarvan nergens een bevestiging vinden).
De PVV wil korten op de uitgaven van de Europese Unie. ‘We’ betalen veel te veel aan Brussel en Nederland kan zijn eigen boontjes wel doppen. Wat dit standpunt in de praktijk betekent zien we aan het optreden van PVV-Europarlementslid Lucas Hartong in de Budgetcommissie. Voor de begroting van 2011 diende hij een waslijst aan amendementen (.pdf) in die allemaal neerkomen op het schrappen van uitgaven. Begrijpelijk vanuit de simpele invalshoek van de PVV, maar in veel gevallen allesbehalve in het belang van Nederland. Dat de PVV uitgaven van de EU wil schrappen voor discriminatiebestrijding en verscheidenheid of het Europees Vluchtelingenfonds ligt in de lijn der verwachting. Maar Hartongs rode potlood trof ook miljarden euro’s voor het Europees Sociaal Fonds, het Europese Fonds voor Regionale Ontwikkeling, het Bedrijfstoelagenfonds, het Visserijfonds (hallo, Volendam!), programma’s voor plattelandsontwikkeling, voedselzekerheid, Europol, het Hof van Justitie, de Europese Ombudsman en een lange rij onderzoeksfondsen…
Het wegvallen van deze uitgaven zou een gat in de begroting slaan van vele Nederlandse bedrijven, gemeenten, provincies en universiteiten. Het is niet ondenkbaar dat vele punten uit het nationale verkiezingsprogramma van de PVV volstrekt onuitvoerbaar zullen blijken te zijn als niet gerekend kan worden op geld uit Brussel. En helaas zal er dan ook geen beroep meer mogelijk zijn aangezien ook het Hof van Justitie en de Ombudsman door Hartong op water en brood zijn gezet. Het verkwanselen van nationale belangen is nog mild uitgedrukt als je de consequenties van Hartongs optreden in Brussel zou moeten kwalificeren. Voor de bühne van het Europese Parlement klaagt Hartong ‘geldverslindende projecten’ aan en een gebrek aan verantwoordelijkheid van zijn collega’s die geen acht slaan op het belang van de mensen in het land. In de praktijk misgunt hij Nederlanders met zijn bezuinigingsvoorstellen onmisbare inkomsten voor de economie, het sociaal beleid en de veiligheid.
Het OM wil er niet aan. Na het seponeren van aanklachten tegen Wilders in 2008 komt het nu, in deze door het hof afgedwongen rechtszaak, tot vrijspraak als eis. De kans dat Wilders veroordeeld wordt voor zijn beledigende, discriminerende en haatzaaiende uitspraken wordt nu wel erg klein. Een teleurstelling voor de velen die W. graag zien hangen . Maar de wending die het proces neemt was toch niet geheel onverwacht. Je kunt Wilders natuurlijk vrijspraak om allerlei redenen misgunnen. Ik kan me dat heel goed voorstellen (en anders dan de rechter mag ik dit in alle vrijheid zeggen). Maar anders dan Wilders zou ik niet willen beweren dat een uitspraak die niet overeenkomt met mijn gevoelens een onterechte uitspraak is waardoor ik het vertrouwen in de rechtspraak verlies. Bovendien is er veel te zeggen voor vrijspraak.
Eerder deze week had het OM al standpunten ingenomen ten gunste van de verdachte. Groepsbelediging (art. 137c) werd niet bewezen geacht omdat Wilders niet een bevolkingsgroep maar een religie heeft beledigd. En dat mag volgens het OM. Dit standpunt is conform een eerdere vrijspraak van een ‘islambasher’ door de Hoge Raad. Een te verwachten tegenslag voor gelovigen die zich in hun religieuze gevoelens beschermd meenden door dit artikel. De voorgenomen afschaffing van het verbod op godslastering zal vanuit gelovige hoek nu opnieuw met kracht bestreden worden. Vervolgens was er de tegenslag voor de aanklagers die zich als benadeelden in het proces hebben gemeld en die een schadevergoeding claimen wegens hen door Wilders aangedaan leed. Volgens het OM kunnen zij niet als benadeelden erkend worden en moet hun claim worden afgewezen. Officier van Justitie Birgit van Roessel wees er op dat er een oorzakelijk verband moet zijn tussen een strafbaar feit en de door benadeelden geclaimde schade.
De wraking van de rechtbank lijkt een onvoorzien obstakel in het proces tegen Geert Wilders. Maar was dit echt niet te voorzien? Was het beroep dat Wilders op zijn zwijgrecht deed niet voorzien? Waarom probeerde de voorzitter van de rechtbank Wilders uit te tent te lokken met een verwijzing naar zijn reputatie dat hij discussie uit de weg gaat?
Wilders heeft vanaf het moment dat het Gerechtshof hem alsnog liet vervolgen, na het aanvankelijke sepot van het OM, gezegd dat het hier om een politiek proces gaat. De uitvoerige toelichting van het hof heeft daar ongetwijfeld een rol in gespeeld. Als je die leest lijkt het alsof er maar één uitspraak mogelijk is: schuldig. Conclusie van de verdachte: er is verdeeldheid in justitiële sferen en de groep die mij wil zien hangen heeft de tolerante partij gecorrigeerd. Dit riekt naar een politieke beslissing.
In de korte inleiding die Wilders vanmorgen uitsprak heeft hij daar opnieuw op gewezen. Niet hij staat terecht, maar de vrijheid van meningsuiting. Hij zal het niet met zoveel woorden uitspreken dat hij de rechters in het verlengde ziet van van zijn politieke tegenstanders. Maar zodra hij daarvoor een aanwijzing vond heeft hij er uiteraard meteen gebruik van gemaakt (het is ook nog maar de vraag of die wraking een idee van zijn advocaat was; gezien het feit dat deze er niet direct op in ging en gezien zijn argumentatie later dat de schijn van partijdigheid moet worden aangetoond bij de verdachte lijkt het er op dat Geert zelf er mee gekomen is, maar dit terzijde).
Volgens het “gesundes volksempfinden” van Standpunt.nl betaalt Nederland te veel aan de Europese Unie. Maar liefst 86% onderschrijft deze stelling. In de Volkskrantpeiling over hetzelfde onderwerp is dat iets minder: 81% Nederland is nog steeds een van de grootste netto-betalers. Dat wil zeggen dat er meer contributie wordt betaald dan er aan subsidie terugkomt. Ondanks de tijdelijke korting die ex-minister van Financiën Zalm een aantal jaren geleden met succes bedong en ondanks het feit dat Rotterdamse douanetarieven niet als inkomsten worden meegeteld. In afwijking van de geldende contributieregeling. Nederland betaalt nu 2 miljard, dat is 0,36% van het totale inkomen. België betaalt 0,43% (maar die hebben alle voordelen van de EU-vestiging in Brussel).
Nederland en de EU blijft een onderwerp dat in de publieke discussie nog steeds niet kan rekenen op enige nuance. Een paar punten die ik hierin mis. De rekensom contributie minus subsidie uit structuurfondsen die Nederland een van de grootste netto-betalers maakt zegt in feite nog niets over het profijt dat Nederland heeft van de EU. Nederland is als handelsnatie voor een groot deel afhankelijk van het buitenland, op de eerste plaats van Duitsland. De welvaart die het lidmaatschap van de EU Nederland oplevert is vele malen groter dan de inkomsten die rechtstreeks voortvloeien uit EU-subsidies. De economen Vermeend en Van Gessel kwamen in hun berekeningen in een onlangs verschenen boek over de euro uit op een positieve bijdrage van 2000 euro per jaar per Nederlands gezin.
Meer dan twee jaar na de inval van de politie en de arrestatie van cartoonist Nekschot is hij nu ontslagen van rechtsvervolging. Het kostte de tekenaar ruim een etmaal in de cel en twee jaar onzekerheid. Zijn arrestatie veroorzaakte in mei 2008 flink wat rumoer. Minister Hirsch Ballin werd hierover in de Tweede Kamer ter verantwoording geroepen. Bijna de hele Tweede Kamer beoordeelde de huiszoeking bij Nekschot, zijn aanhouding en vervolgens zijn opsluiting van 30 uur als intimiderend en disproportioneel. Volgens de minister was de overval nodig omdat gevreesd werd voor het zoekraken van bewijsmateriaal. De politie wilde niet dat hij via via op de hoogte zou worden gebracht van het onderzoek dat inmiddels ook al weer drie jaar liep na een aanklacht van het Meldpunt Discriminatie. Voor veel Kamerleden was deze uitleg toen niet voldoende, maar Hirsch Ballin meende dat het OM het onderzoek moest voorzetten. Want: “het recht moet zijn loop hebben.”
De afloop van de affaire deze week is gelukkig voor Nekschot, maar verder hoogst onbevredigend. Ondanks dat zeven cartoons en twee teksten strafbaar zijn gevonden seponeert het OM de zaak. Belangrijke redenen zijn: de tijd die inmiddels is verstreken sinds de aanklacht, het feit dat de cartoons (al twee jaar) van de website verwijderd zijn, de mogelijke gevolgen van een rechtszaak voor de tot nu toe onder pseudoniem opererende tekenaar en – als verzachtende omstandigheid – zijn arrestatie en detentie twee jaar geleden. Nekschot is blij dat hij zijn identiteit niet in een rechtszaak prijs hoeft te geven. Maar daar houdt het positieve nieuws dan wel mee op. Doordat de zaak niet voor de rechter wordt uitgevochten, blijft volgens zijn advocaat Max Vermeij wel “een beetje boven de markt hangen wat er nou wel en niet mag op cartoongebied.” Hij hoopt dat ‘deze onduidelijkheid’ niet leidt tot ‘zelfcensuur’ bij columnisten, cabaretiers en collega-cartoonisten.
Een van de Tien waarheden in de bedrijfsfilosofie van Google luidt: “Je kunt geld verdienen zonder slecht te zijn”. Sinds het bedrijf een knieval maakte voor de Chinese staatscensuur rijst de vraag of Google z’n eigen regels wel serieus neemt. Die vraag is ook om andere redenen door diverse critici gesteld. In een interview met BBC’s World Service maakt Nicholas Carr, schrijver van het binnenkort te verschijnen boek The Shallows, Google het verwijt mensen dom te maken. De zoekfunctionaliteit van Google wordt steeds verder geperfectioneerd en wel zo dat mensen die iets opzoeken nauwelijks meer hoeven na te denken over de kwaliteit van wat Google hen biedt. Het steeds verfijnder aanpassen van de zoekresultaten aan eerder zoekgedrag neemt de noodzaak weg je eigen hersens te gebruiken bij het selecteren van informatie. Dat schaadt op den duur je capaciteiten om problemen op te lossen en besluiten te nemen. Het deel van je hersenen waarmee je je kunt concentreren op taken raakt afgestompt. “The key to making us concentrate, Mr Carr suggests, is perhaps to make tasks difficult – a theory which flies in the face of software designers the world over who constantly strive to make their programs easier to use than the competition.” Om de grootste te blijven deinst Google er niet voor terug onze hersencapaciteit aan te tasten. Ook als Carr overdrijft kun je je afvragen of het goed is dat mensen informatie krijgen voorgeschoteld binnen een steeds verfijnder afgebakend profiel. Zo raak je opgesloten in een heel beperkte denkwereld en mis je de kans op ontwikkeling door confrontatie met andere werelden. Dat lijkt me zeker zo schadelijk als een afname van het vermogen om je te concentreren.
De Google technologie roept nog meer morele vragen op. Om de klant zo veel mogelijk te helpen bij het vinden van passende informatie moet Google van iedereen alle zoekgegevens opslaan en bewaren. Wall Street Journal kreeg onlangs een visie-document van Google in handen uit 2008 waarin het plan staat om zoekgegevens van gebruikers te gaan verkopen. Het is niet duidelijk of en in hoeverre dit plan doorgang vindt, wel duidelijk is dat Google naar wegen zoekt om zoveel mogelijk te kunnen profiteren van de gegevens die men met de meest gebruikte zoekmachine ter wereld binnenhaalt.
C 1000 Veenendaal weigert ‘duivelse’ flippo’s
Is dit wijken voor fundamentalisme?
Terwijl Nederland in spannende afwachting was van een toespraak van de leider van de Partij voor de Vrijheid aan de andere kant van de oceaan demonstreerden duizenden Europeanen onder het motto “Freedom not fear” tegen de controle-staat en voor privacy. “Stop the surveillance mania” stond in vele talen op spandoeken in Berlijn, Stockholm, Helsinki, Warschau, Luxemburg, Parijs, Venetië, Wenen en Ljubljana.
In 2006 was de eerste demonstratie onder deze leus in Berlijn. Zaterdag liepen 7.500 mensen mee, minder dan voorgaande jaren. Maar wel vanuit alle hoeken van de samenleving. Er waren dokters die protesteerden tegen een elektronisch patiëntendossier (EPD), computergebruikers tegen het langdurig opslaan van digitale gegevens. De voorzitter van de vakbondsfederatie Verdi hield een toespraak. Deelnemers kwamen uit verschillende partijen, van Groenen tot Liberalen. De beweging tegen Big Brother groeit in de breedte en is gebaseerd op nieuwe coalities. Terwijl de politie in voorgaande jaren nog wel eens hardhandig optrad tegen radicalen, werden de demonstranten nu voorbeeldig behandeld. Er waren zelfs geen video-camera’s. En er waren dit keer ook geen relletjes.
Die brede coalitie van partijen en groepen zal het nu moeilijk maken in Duitsland de privacy vergaand aan te tasten. De steun uit vele andere Europese hoofdsteden is niet onbelangrijk omdat Europa op dit gebied een belangrijke rol speelt. Het Europees parlement heeft zich meermalen waakzaam getoond als het om privacy gaat. Dat geldt bijvoorbeeld het INDECT project, een onderzoeksprogramma, geleid door Polen gericht op een “Intelligent information system supporting observation, searching and detection for security of citizens in urban environment”. Meerdere leden van het EP hebben zich sinds de start van het project vorig jaar bezorgd getoond over de uitkomsten van dit onderzoeksprogramma waar vooralsnog alleen door techneuten en politie-agenten op wordt toegezien. De onderzoekers zullen naar verluid in 2012 bij het Europese kampioenschap Voetbal in Polen en Oekraïne hun informatiesysteem gaan testen. Over het ‘informed consent’ van de voetballiefhebbers als testobjecten bestaat nog geen zekerheid.