Schrijft over Europa en over het vrije verkeer van informatie.
Publiceerde in 2007 "Dit kan niet en dit mag niet; een kroniek van belemmering van de uitingsvrijheid in Nederland." Voortgezet op de website: http://freeflowofinformation.blogspot.com/
Publiceerde in 2016 "Ondanks hun dappere rol in het verzet. Het isolement van Nederlandse communisten in de Koude Oorlog" voortgezet op de website http://nederlandsecommunisten.nl/#site-header
Orbán stimuleert Europees debat
Het bezoek van de Hongaarse premier Viktor Orbán aan het Europese Parlement in Straatsburg was in meer dan een opzicht uniek. Orbán kwam onaangekondigd de nieuwe Hongaarse grondwet verdedigen nadat de Europese Commissie een onderzoek had aangekondigd vanwege mogelijke schendingen van Europese verdragen. Dat de Commissie hiertoe overging was al tamelijk bijzonder. Sinds de spontane tijdelijke boycot van Oostenrijk in 2000 vanwege de deelname van Jörg Hayder aan de regering hebben we geen dergelijke gezamenlijke Europese actie tegen een lidstaat meer gezien. Dat een premier zelf onuitgenodigd zijn zaak kwam bepleiten is nog nooit vertoond. Zijn bezoek leidde tot een heftig en principieel debat (zie hier en hier) over Europese waarden en dat zien we ook veel te weinig.
Of Orbán naar Straatsburg was gekomen vanwege de Europese waarden is nog maar de vraag. Een belangrijk probleem voor hem is de weigering van EU en IMF om financiële hulp te bieden zo lang hij niet kan garanderen dat de centrale bank onafhankelijk kan opereren. En Orbán heeft die hulp dringend nodig. Ondanks grote woorden van Orbán na zijn verkiezing dat hij het allemaal beter zou doen dan de socialisten is de staatsschuld alleen maar gestegen en inmiddels hoger dan onder de vorige regering.
Wie leverde de wapens in de Balkanoorlog?
Twee Sloveense journalisten publiceren na jarenlang onderzoek een onthullend boek in drie delen over de wapenhandel tijdens de Balkanoorlog (1991-1995). Twee delen van “In de naam van de staat” zijn gepubliceerd, het derde deel verschijnt dit voorjaar. Intussen is een van de auteurs met de dood bedreigd.
Een (Engelstalige) presentatie van het onderzoeksproject laat zien wie er geprofiteerd hebben van de slachtingen in voormalig Joegoslavië. Met hulp van collega’s in Kroatië, Bosnië en Herzegovina, Polen, Oekraïne en Zwitserland en het Europese Fonds voor Onderzoeksjournalistiek tonen Matej Šurc en Blaž Zgaga de internationale betrokkenheid bij de burgeroorlog aan. Hun speurtocht brengt hen uiteindelijk in het Kremlin.
Meer dan 6000 geclassificeerde documenten kregen Šurc en Zgaga boven water via een WOB-procedure. Ze ordenden al het materiaal in een database en lazen alles wat ze konden vinden in relatie tot namen, plaatsen en gebeurtenissen die in de documenten werden genoemd. Ze interviewden vele betrokkenen en schakelden buitenlandse collega’s in voor nader onderzoek. Ze besloten al het materiaal te publiceren in een trilogie, een spannend, journalistiek verhaal waarin de noten naar de oorspronkelijke bronnen niet zijn vergeten.
Het eerste deel gaat over de verkoop vanuit Slovenië van wapens van het oude Joegoslavische leger aan strijdende partijen in andere delen van Joegoslavië, met name Kroatië. De winst van deze handel (40 miljoen dollar) is teruggevonden op een Zwitserse bankrekening. Hoofdrolspelers zijn twee Sloveense ministers.
Aardige Amerikanen en de moraal op zee
Het Amerikaanse vliegdekschip John C. Stennis heeft 13 Iraanse zeelieden bevrijd die op hun eigen vissersboot gevangen werden gehouden door Somalische piraten. De Iraanse vissersboot werd door de piraten gebruikt als “moederschip” voor hun acties. De Amerikanen reageerden op een noodoproep van de vissers, arresteerden de piraten en gaven de boot terug aan de Iraniërs. Vanuit Iran is verheugd gereageerd op deze Amerikaanse actie. De Amerikaanse marine verklaarde in dit soort gevallen zonder onderscheid hulp te bieden.
De NOS maakt er, geïnspireerd door een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, een “pikant” verhaal van omdat uitgerekend de John C. Stennis (nomen est omen) onderwerp was van een escalatie van het conflict tussen Iran en de VS. Het vliegdekschip keerde volgens de VS terug naar zijn standplaats in Bahrain, terwijl Iran de VS had gewaarschuwd “uit de buurt te blijven”. Maar wat is er pikant aan onderlinge hulp in noodgevallen? Het is een ongeschreven wet op zee dat je elkaar te hulp schiet als er een schip in nood is. Bij noodsignalen zet je koers naar het schip dat hulp nodig heeft. Dat is een regel die iedereen op zee ten goede komt. Bij alle gevaren die zeelieden lopen kunnen zij hieraan een beetje zekerheid ontlenen dat ze niet in de steek gelaten worden als de nood aan de man komt. Wie je bent, of je nu groot of klein bent, wat je op zee doet, waar je vandaan komt, dat doet er niet toe. Dat kan er ook niet toe doen, want anders werkt de regel niet. De hulp wordt zonder onderscheid geboden zoals de Amerikaanse marine vertelde. En dat is uiteindelijk in ieders belang.
Vrijheid van meningsuiting anno 2011
Het is de week van de lijstjes en de jaaroverzichten. Wat kunnen we uit 2011 melden over de vrijheid van meningsuiting in Nederland? Ik noem vier onderwerpen die er dit jaar wat mij betreft uitsprongen.
1. De vrijspraak in het proces Wilders was zoals verwacht. Het proces-dat-beter-niet gehouden-had-kunnen-worden ontaardde in een nachtmerrie voor de rechterlijke macht. Wilders en zijn advocaat kregen volop de gelegenheid de onafhankelijkheid van ons rechtssysteem in twijfel te trekken. Dieptepunt was ongetwijfeld Wilders’ chanterende opmerking dat hij het vertrouwen in de rechterlijke macht zou opzeggen als hij niet zou worden vrijgesproken. Dat zijn vrijspraak tenslotte het vertrouwen in de rechterlijke macht heeft doen toenemen , met name bij PVV-stemmers, is verontrustend. Het suggereert dat men geen boodschap heeft aan de onafhankelijkheid van de rechter bij uitingsdelicten.
Voor iedereen die nog wel gelooft in de scheiding der machten laat de vrijspraak van Wilders veel vragen open. Sommige van zijn uitlatingen waren op de grens maar niet over de grens, zei de rechter. Maar over waar we nu precies de grens moeten leggen zijn we helaas niet veel wijzer geworden. Welke uitingen zouden in de ogen van de rechter wel strafbaar geweest zijn? Hier raken we aan de problemen die de strafwetsartikelen 137 c en d met zich meebrengen. De toepassing van deze artikelen (belediging en haat zaaien) blijft lastig als je een vrij maatschappelijk debat over tal van actuele punten niet wil frustreren. Deze artikelen zouden beter kunnen worden afgeschaft of zodanig aangepast dat alleen daadwerkelijke bedreiging met geweld overblijft als grond om iemand in zijn uitingsvrijheid te straffen. In dit verband mag ook nog wel eens opgemerkt worden dat het een schande is dat een politicus in Nederland vanwege zijn uitspraken nog steeds beveiligd moet worden.
Is Bradley Manning een held?
Vandaag staat Bradley Manning, de Amerikaanse militair die vorig jaar Wikileaks vele duizenden geclassificeerde documenten toespeelde, voor het eerst voor de rechter. Anderhalf jaar lang zat hij vast, waarvan tien maanden in eenzame opsluiting. Amnesty International maakte er een zaak van en een woordvoerder van minister Clinton, Crowley, nam zijn ontslag nadat hij de behandeling van Manning, die onder andere gedwongen werd naakt te slapen, tegenover de pers had bekritiseerd.
Hoe zal Manning er nu aan toe zijn? Hij wordt morgen 24. Ten tijde van het lekken zat hij niet lekker in zijn vel en was hij een risico voor zichzelf, zo zal een als getuige opgeroepen psycholoog verklaren. Daniel Ellsberg (1931), de onthuller van de Pentagon Papers, is ook opgeroepen als getuige door advocaat Daniel Coombs. Ellsberg ziet in Manning zijn jongere maatje. Hij noemt hem een held. En hij neemt een leger demonstranten mee om hem in dit proces te steunen.
Bradley Manning verdient een medaille, schrijft Glenn Greenwald in de Guardian. Volgens deze criticus van het Amerikaanse beleid is hier geen sprake van een rechtvaardig proces. Het is meer een oefening in intimidatie. Net als Ellsberg wijst Greenwald op de historische betekenis van de onthullingen waar Manning aan bijgedragen heeft. Over de oorlog in Irak bijvoorbeeld. Maar ook over de wandaden van Arabische leiders. Zou er een Arabische lente zijn geweest als Wikileaks hier niet over had gepubliceerd, vraagt Ellsberg?
Liberale en radicale islam onder vuur
Belgische moslims onder de naam Sharia4Holland verstoorden woensdagavond een debat in de Balie met de liberale Canadese moslima en feministe Irshad Manji en GroenLinks kamerlid Tofik Dibi. De demonstranten vonden dat de debaters niet over hun geloof mochten praten. Ze gooiden met eieren en riepen “Allah is groot”. De politie moest een einde maken aan de de demonstratie waarna het debat kon worden voortgezet. Twee demonstranten zijn aangehouden en inmiddels verhoord. Tofik Dibi was blij met de steun die de debaters op het podium kregen van het publiek. “De hele zaal ging voor ons staan.” Hij vond de groep “ook iets tragisch” hebben. “Het leek een soort laatste poging om hun islam in leven te houden”
Een dag eerder was Dibi’s collega Arib (PvdA) in het nieuws toen zij de regering opriep een visum te weigeren voor de Marokkaanse imam Al-Maghraoui die volgens haar aanzet tot pedofilie.
De imam had in Marokko met verwijzing naar de profeet Mohammed en zijn 9-jarige echtgenote goedkeurend gesproken over een huwelijk met minderjarige meisjes. In Marokko leidde dat tot veel verontwaardiging en en veroordeling van een hoge islamitische raad. Deze imam is nu uitgenodigd om te spreken bij de opening van een nieuwe moskee in Den Haag. Arib vindt dat hij op voorhand niet toegelaten moet worden tot het land, ook al is er nog geen strafbaar feit geconstateerd. Daarvoor heeft ze in de Tweede Kamer een meerderheid. Minister Opstelten wil een weigering overwegen, heeft hij in antwoord op de vragen van Arib gezegd, als de imam een visum zou aanvragen. Maar dat is wellicht niet aan de orde omdat hij al toegang tot een Schengen-land zou hebben. Opstelten vindt de opvattingen van Al-Maghraoui verwerpelijk en in strijd met internationale verdragen om kinderen te beschermen. Volgens de voorzitter van de Haagse moskee gaat het niet om echte huwelijken, maar om contracten. Hij denkt dat de PvdA voor de actie van Arib bij de verkiezingen wel een prijs gaat betalen. Een bekend “tendentieus, ongefundeerd en nodeloos kwetsend” nieuwsmedium vertaalde dit onmiddellijk naar “het opblazen van de PvdA”.