Ger, auteur op Sargasso

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wir haben es nicht verwoest

28 januari 2011 , 10:21 , door Ger

In de gelauwerde interviewserie Een Schitterend Ongeluk (1993) stelt journalist Wim Kayzer zijn gesprekspartners keer op keer dezelfde indringende vraag: waarom hebben de geallieerden op het moment dat ze hoorden van het bestaan van Duitse vernietigingskampen als Auschwitz, Majdanek, Chelmno, Sobibór en Treblinka niet alles op alles gezet om deze krankzinnige slachting een halt toe te roepen? Dat geldt a fortiori voor vernietigingskamp Auschwitz dat tot 27 januari 1945 volop in bedrijf was. Waar dag in dag uit duizenden de dood vonden in de gaskamers. In totaal meer dan een 1,2 miljoen mensen, veelal Joden.

Waarom werden de kwetsbare spoorverbindingen richting Auschwitz niet tot gort gebombardeerd, de gaskamers verwoest en de verbrandingsovens in een apocalyptische vuurstorm weggevaagd? Waarom kon de onbelemmerde aanvoer en slachting van honderdduizenden onschuldige mannen, vrouwen en kinderen in Auschwitz tot begin 1945 voort duren? Hoe kon het dat hoewel de Geallieerden elke Duitse stad bedekten onder hun verwoestende bommentapijten, men juist de concentratiekampen en hun moorddadige infrastructuur volledig ongemoeid liet?

Een dag nadat de wereld op Holocaust Memorial Day onder meer stilstaat bij de bevrijding door de Russen van Auschwitz, precies 66 jaar geleden, is dit ongetwijfeld een van de meest verontrustende vragen die een mens zich kan stellen. Verhalen over de vooral in Polen gesitueerde vernietigingskampen waren immers al vanaf maart 1941 bekend bij de Britse regering in Londen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De Provincie vs. Den Haag

25 januari 2011 , 10:53 , door Ger

Dit jaar is wederom een verkiezingsjaar. Op 2 maart vinden de verkiezingen voor de Provinciale Staten plaats. Zoals de laatste jaren gebruikelijk met om het even welke verkiezing, is ook deze Statenverkiezing goeddeels te beschouwen als een peiling hoe de kiezer denkt over de Haagse politiek. Ook nu zullen ongetwijfeld vooral de zwaargewichten uit de Tweede Kamer in februari de media domineren en wordt 2 maart in essentie een graadmeter van de populariteit van de zittende regeringscoalitie.

Je kan het spijtig vinden, maar normaal gesproken zijn de verkiezingen voor de Provinciale Staten niet iets waar de kiezer warm voor loopt. De laatste keren was het opkomstpercentage nog geen vijftig procent. Als de voortekenen niet bedriegen, is het animo om te gaan stemmen dit jaar beduidend groter. Dat komt niet per se omdat de kiezer zich ineens bovenmatig is gaan interesseren voor provinciale thema’s. De oorzaak moet zoals gezegd voornamelijk in het Haagse worden gezocht. We hebben immers te maken met getrapte verkiezingen, waarbij de zetelverdeling in de Provinciale Staten vrijwel één op één bepaalt welke senatoren plaats nemen in de bankjes van de Eerste Kamer: de Statenleden kiezen namelijk de Eerste Kamerleden.

Vleugellam
Overigens valt er evenmin een hernieuwde waardering van de kiezer voor de Eerste Kamer te noteren. Dit ‘Hogerhuis’ wordt toch vaak als een relict uit oude tijden weggezet. Vooral in PVV-kringen gingen geregeld stemmen op om de Eerste Kamer op te heffen of drastisch te verkleinen. Dat geluid wordt de laatste tijd echter nauwelijks meer vernomen in de entourage van de Grote Blonde Gedoger. Ook de Eerste Kamer is inmiddels een strijdterrein geworden voor de in 2010 in volle hevigheid opgelaaide politieke loopgravenoorlog tussen rechts en links. De PVV lijkt ondertussen ook in de Senaat hoge ogen te kunnen gaan gooien, vooral ten koste van het CDA.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kidnap op de Beagle: Jemmy Button

15 januari 2011 , 10:04 , door Ger

Eind december 1831 monsterde de toen 22-jarige Charles Darwin aan op de HMS Beagle. Daarmee begon deze veelbelovende Engelse natuuronderzoeker aan een lange en veelbewogen wereldreis. De inzichten die Darwin tijdens deze reis opdeed, zouden ruim 20 jaar later resulteren in het (r)evolutionaire standaardwerk On the Origin of Species.

Voor Darwin waren de vier jaar, tien maanden en vijf dagen aan boord van de HMS Beagle zijn eerste en enige grote reis. Het was echter al de tweede lange expeditie voor de in 1820 gebouwde Beagle. Van 1826 tot 1830 was het zeilschip ook al richting Patagonië en Vuurland gevaren, vooral om daar de zee(bodem) in kaart te brengen. Het was een reis onder een weinig gelukkig gesternte. De depressieve kapitein Pringle Stokes pleegde in 1828 tijdens een delirium zelfmoord, waarna de jonge aristocraat Robert FitzRoy het bevel overnam.

Nadat één van zijn sloepen was gestolen door de lokale bevolking, nam kapitein FitzRoy de discutabele beslissing om enkele jonge Vuurlanders mee terug te nemen naar Engeland. Een van deze Yaghan indianen was de toen 14-jarige Jemmy Button. Zijn naam dankt Jemmy aan de parelmoeren knoop waarmee kapitein FitzRoy trachtte Jemmy’s moeder schadeloos stelde voor wat feitelijk de ontvoering van haar zoon was. Jemmy’s echte naam was Orundelico.

Waan van de dag

Bobby Farrell (Boney M.) overleden

30 december 2010 , 16:33 , door Ger

Bobby Farrell, het boegbeeld van de popgroep Boney M. is donderdagochtend overleden in zijn hotelkamer in de Russische stad Sint Petersburg. Hij was in de stad voor een optreden met zijn band.

Frappant genoeg is het precies 94 jaar en 1 dag geleden dat in die zelfde stad de hofintrigant en gebedsgenezer Grigori Rasputin om het leven werd gebracht. In de clip van een van hun allergrootste hits Rasputin werd de ‘mad monk’ door Farell – met opplakbaard – op onnavolgbare wijze vertolkt. Toeval?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Russia’s Greatest Love Machine

30 december 2010 , 10:19 , door Ger

Gister was het precies 94 jaar geleden dat de Russische monnik en gebedsgenezer Grigori Raspoetin de dood vond. Aan het hof van de laatste tsaar Nicholaas II stond Raspoetin (1869-1916) bekend als een gewiekste intrigant met een duistere reputatie, die een grote rol achter de schermen speelde. Door zijn heilzame invloed op de aan hemofilie leidende jonge tsjarevitsj Alexsej, wist Raspoetin als een Greet Hofmans avant la lettre vanaf 1907 allengs in de gratie te geraken van met name de vrouw van Nicolaas, Alexandra Fjodorovna.

De invloed van de ‘gekke monnik’ Raspoetin werd nog aanmerkelijk groter nadat Nicolaas vanaf 1915 naar het front vertrok om het hoofd te bieden aan het offensief van de Duitse en Oostenrijks-Hongaarse legers. De tsarina, die eigenlijk Alix von Hessen-Darmstadt heette en verwant was aan de Duitse keizer Wilhelm II ontmoette sowieso al veel wantrouwen aan het Russische hof in Sint Petersburg. Roddels over haar vermeende seksuele verhouding met de onvoorspelbare Raspoetin deden hun beider reputatie tot een dieptepunt dalen. Dit alles maakte Raspoetin een van de meest gehate en gevreesde personen. Zijn ondergang was slechts een kwestie van tijd.

Over Raspoetin doen allerlei buitenissige anekdotes de ronde, met name omtrent zijn ongekende libido en seksuele uitspattingen. Laten we het er maar op houden dat de monnik Raspoetin er niet bepaald een celibataire levensstijl op na hield. Het hardnekkige verhaal dat zijn naam ???????? in het Russische ‘de losbandige‘ zou betekenen, is helaas net iets te mooi om waar te zijn, hoewel het inderdaad erg lijkt op het woord ?????????? = liederlijk, zedenloos. Dit is in ieder geval wel de insteek van het stampende nummer ‘Rasputin‘ (Russia’s Greatest Love Machine) van discolegendes Boney M, met zanger Bobby Farrell in de rol van Raspoetin:

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Kerst? Mis!

25 december 2010 , 10:35 , door Ger

In Rekenkunst uit het Jaar Nul ging ik eerder in op het fenomeen dat elke gebeurtenis nog steeds wordt gedateerd in verstreken jaren sinds het geboortejaar van Jezus van Nazareth. Dit ondanks de concurrentie van allerlei andere vormen van tijdrekening. De boude christelijke claims terzijde schuivend dat deze Jezus de zoon van God was, zijn historici het er inmiddels wel over eens dat Jezus daadwerkelijk heeft bestaan. Door diepgravend historisch en filologisch onderzoek wijkt de contemporaine kijk op Jezus echter behoorlijk af van het beeld dat zo bekend is uit het Nieuwe Testament.

Aangezien met kerst wordt gevierd dat Jezus werd geboren (in het jaar 1 AD), zou je kunnen denken dat zijn geboorte op de kop af 2009 jaar geleden heeft plaatsgevonden. Niet dus.

Ten eerste is Jezus niet geboren in het jaar 1 (het jaar 0 bestaat niet in deze chronologie; op 31 december -1 volgt 1 januari 1), maar ofwel in het jaar 4 voor Christus of, volgens andere bronnen, in het jaar -6. Een forse schoonheidsfout, maar wellicht begrijpelijk: de christelijke tijdrekening werd pas in de 6e eeuw opgesteld door de monnik Dionysius Exiguus.

Maar ook met betrekking tot de geboortedag van Jezus is veel onduidelijk. Het staat echter vrijwel vast dat het niet op 25 (of 26) december was. Volgens sommigen vonden de gebeurtenissen in de bijbel in een heel ander seizoen plaats. Zo zou midwinter in Judea veel te koud zijn voor kleumende ‘herdertjes die lagen bij nachte‘, maar dit is natuurlijk allemaal weinig wetenschappelijk. Degelijker alternatieve berekeningen van vroege kerkvaders komen uit op een geboorte in het voorjaar, bijv. op 20 mei, zoals Clemens van Alexandrië (c.150-c.215), of op 19 april. Hippolytus van Rome (c.170-c.236) ging uit van 2 januari. Verder waren er ook schriftgeleerden die pleitten voor 25 maart, 6 januari (Driekoningen), 17 november of 20 november. De wellicht meest voor de hand liggende datum, 1 januari van het jaar 1, vind je gek genoeg dan weer niet terug.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Koken met Godwin: de Reductio Ad Hitlerum

19 december 2010 , 15:24 , door Ger

Zoals we de laatste weken geregeld op het Open Podium van Geen Commentaar kunnen meebeleven, lopen veel internetdiscussies na verloop van tijd uit de hand. Na het uitwisselen van een rits aan zowel steekhoudende als onzinnige argumenten, komt er gegarandeerd een moment waarop een balorige of gefrustreerde reaguurder als eerste Hitler en de nazi’s erbij sleept.

Of zoals advocaat en deskundige op het terrein van internetrecht Mike Godwin het in 1990 snedig formuleerde:

Naarmate online discussies langer worden, nadert de waarschijnlijkheid van een vergelijking met de nazi’s of Hitler één.

Zelfs al betrof het oorspronkelijk een volstrekt onschuldige discussie over kinderpostzegels of de merites van handgebreide wollen sokken.

Vergelijkingen met het nazisme of Adolf Hitler slaan vrijwel standaard elke discussie dood. Op usenetfora, in de begintijd van internet, werden dergelijke vormen van drogredenatie door moderatoren niet zelden bestraft met het rücksichtslos beëindigen van het betreffende topic. De Wet van Godwin stipuleert overigens niet veel meer dan dat op het moment dat voor het eerst het H-woord valt, de discussie blijkbaar zijn uiterste houdbaarheidsdatum heeft bereikt.

Een speciaal geval van zo’n drogredenering is de Reductio ad Hitlerum, een term van de naar de VS geëmigreerde Joods-Duitse filosoof Leo Strauss (1899-1973). Kort gezegd komt het erop neer dat wanneer je in staat bent je tegenstander met een of ander polemische kunstgreep te manoeuvreren in het kamp van Hitler’s Derde Rijk, je automatisch de ander hebt gediskwalificeerd. Dit volgens de logica: “Adolf Hitler (of het nazibewind) was X, dus X is slecht.”

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Broodje (water)aap

5 december 2010 , 15:26 , door Ger

Toen Darwin in 1859 zijn standaardwerk The Origin of Species publiceerde, was het met name de stelling dat de mens van de aap afstamde die bij zijn vele critici de grootste weerzin wekte: “Is het langs grootmoeders- of grootvaderskant dat u beweert van apen af te stammen?” luidde dan ook de vileine spitsvondigheid van bisschop Samuel Wilberforce in zijn legendarische debat in 1860 met Thomas Huxley, bijgenaamd Darwin’s Bulldog.

Vandaag de dag is het aanmerkelijk minder omstreden dat mens en aap een gemeenschappelijke voorouder hebben. Daarbij wordt vrijwel altijd het argument in stelling gebracht dat het DNA van mensen en zijn nauwste verwant de chimpansee voor meer dan 98,5% identiek zijn. Door onderzoek uit 2002 van de Amerikaanse moleculair bioloog Roy J Britten is echter aan het licht gekomen dat dit percentage veel dichter in de buurt ligt van de 95%. Vooral in kringen van creationisten werd dit bericht onthaald als een godsgeschenk. Desondanks gaan wetenschappers er nog steeds vanuit dat mens en mensaap nauw verwant zijn. Omdat de fysieke verschillen tussen ons en mensapen echter nogal in het oog springen, is er in de loop der tijd kritiek gekomen op het meest gangbare evolutiemodel voor hominiden, het zogenaamde Savannemodel.

In het kort komt dit Savannemodel erop neer dat (een door klimaatverandering veroorzaakte?) verandering van habitat onze voorouders uit de boomkruinen deed neerdalen. Op de Afrikaanse savannes gingen zij, gedwongen door het hoge gras – ‘het kietelde te veel’ – rechtop lopen. Zo kregen zij allengs hun handen vrij voor werktuigen en ontwikkelden zij wapens voor de jacht.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zie Ginds Komt Sint Wodan…

5 december 2010 , 09:53 , door Ger

Bij de presentatie van haar partij TON in april 2008 gaf Rita ‘Wie kent haar nog?‘ Verdonk een onvervalst staaltje pepernotennationalisme ten beste. Ze luidde de noodklok over ons prachtige cultuurgoed, dat dezer dagen, gelijk strooigoed, te grabbel wordt gegooid.

Er is een sterke ‘weg-met-ons’ stroming die ons al jaren wil doen geloven dat onze cultuur niet bestaat en die onze waarden en normen zelfs minderwaardig vindt ten opzichte van andere culturen. Ze stellen zelfs het sinterklaasfeest ter discussie. En willen overal slavernijmonumenten om ons als slecht af te schilderen.

Ach ja, die Rita… Wat had ze destijds toch feilloos de vinger aan de pols van het gesundes volksempfinden. Anno 2010, terwijl de slavernijmonumenten als gifzwammen de grond uit schieten, gaat immers niet ook het oerhollandsche feest van de Goedheiligman naar de gallemiezen?!? Op sterven na dood dit prachtige volksfeest, uiteraard door een onzalige kongsie van linksige cultuurrelativisten en verzuurstokte suikerfeestvierders, hoewel die laatste groep inmiddels andere problemen lijkt te kennen. Maar hoe hollands is Sinterklaas eigenlijk? Hier de feiten in een notendop.

De historische Sint Nicolaas was bisschop in Myra, de hoofdstad van de streek Lycië in Klein Azië, het huidige Turkije. Het is echter een misvatting om hem als Turk te betitelen, zoals vaak gebeurt, want Nicolaas was feitelijk een Griek, stevig ingebed in de hellenistische cultuur. Turkse stammen drongen bovendien niet eerder dan tussen de zesde en tiende eeuw in Klein-Azië door en pas met de komst van de Seltsjoeken in de elfde eeuw werd er een krachtige etnisch Turkse staat gevestigd in dit gebied.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Helter Skelter Holocaust

27 november 2010 , 10:19 , door Ger

Cover van de White Album

Eind november 1968 brengen de Beatles hun negende studioalbum uit. Vanwege de smetteloos witte hoes staat de dubbel-LP (die officieel de naam ‘The Beatles’ draagt) al gauw bekend als The White Album. Hoewel de verkopen in het Verenigd Koninkrijk achter blijven bij Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band uit 1967, is The White Album in de VS een doorslaand succes en staat daar tot op de dag van vandaag in de top 10 van best verkopende albums ooit.

De nieuwe Beatles-LP slaat helemaal in als een bom in een kleine, merendeels uit jonge vrouwen bestaande woongemeenschap die is neergestreken op Spahn Ranch, aan de noordwestelijke rand van Los Angeles. De onbetwiste leider van de groep, een 34-jarige man die meer dan de helft van zijn leven in kostscholen en gevangenissen heeft doorgebracht, raakt er al gauw van overtuigd dat The White Album tal van speciaal voor hem bestemde gecodeerde boodschappen bevat. De boodschappen zouden stuk voor stuk verwijzen naar een op handen zijnde grootschalige rassenoorlog in de VS, door de groep Helter Skelter genoemd, naar een nummer op de dubbel-LP.

Het door overmatig LSD-gebruik gekleurde gedachtegoed van de sekteleden radicaliseert zienderogen en in de zomer van 1969 doet men van zich spreken door een reeks afschuwelijke moorden, bekend geworden als de Tate-LaBianca murders. Het is voor Amerika de schokkende eerste kennismaking met Charles Manson & The Family.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De blinde horlogemaker

6 november 2010 , 15:03 , door Ger

In eindeloos typende apen, de onmisbare inleiding voor dit tweede deel, kon je gister lezen dat critici van de evolutieleer vaak denken de macht van de grote getallen aan hun zijde te weten. Maar inmiddels weten we dat de metafoor van evolutie als blind toeval, als eindeloos typende apen die Shakespeares Hamlet produceren van geen kant deugt. Aanhangers van creationisme of Intelligent Design stellen dat het simpelweg onmogelijk is dat het genoom van bijvoorbeeld een amoebe zich ontwikkelt tot iets als een lintworm, dat zich op zijn beurt verder ontwikkelt tot een weer hogere levensvorm.

Iemand die het tot zijn levenswerk heeft gemaakt om tegenwerpingen vanuit creationistische hoek te ontzenuwen, is de Britse evolutiebioloog Richard Dawkins. Volgens hem is het postuleren van een almachtige god die alles heeft geschapen bovendien een filosofisch zwaktebod en slechts het verplaatsen van het probleem: hoe minimaal is immers de kans wel niet dat zo’n almachtige schepper spontaan is ontstaan?

Met name in zijn boek The Blind Watchmaker (1986), een doorwrocht vervolg op The Selfish Gene uit 1976 voert Dawkins tal van argumenten aan voor evolutie die wordt gestuurd door natuurlijke selectie. De titel is een verwijzing naar het werk van de 18e eeuwse filosoof William Paley. Palley betoogde in zijn boek Natural Theology dat de complexiteit van organismen bewijs is voor het bestaan van een goddelijke schepper, net zoals het complexe raderwerk van een horloge bewijs is voor een vernuftige horlogemaker. Volgens Dawkins is er echter helemaal geen horlogemaker, het ordenende principe is uiteindelijk blind. Natuurlijke selectie, primair een hybride van ecologische en seksuele selectie beschouwt Dawkins als de drijvende kracht achter de evolutie. Met toeval heeft het niets van doen:

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Eindeloos typende apen

5 november 2010 , 14:02 , door Ger

Typende chimpansee (Foto: Wikimedia Commons)

Wanneer je een oneindig aantal apen eindeloos laat typen, komt er ooit een dag dat ze Shakespeares Hamlet hebben getypt. Foutloos. Zo luidt de prikkelende gedachtengang die vooral bekend werd onder de Engelse naam Infinite Monkey Theorem. De typemachine is uiteraard een 20e eeuwse toevoeging, maar het is een eeuwenoude klassieker. Je vind het idee onder meer terug in het werk van Aristoteles en in Cicero’s De Natura Deorum. Het Theorema van de Eindeloos Typende Apen appelleert aan de intuïtieve overtuiging van velen dat eindeloze reeksen van intrinsiek toevallige handelingen of mutaties onvermijdelijk leiden tot betekenisvolle uitkomsten.

Je eerste gevoel is in dit geval misschien toch tamelijk misleidend: de statistiek is onverbiddelijk. Wanneer je voor het gemak spaties, interpunctie en hoofdletters negeert, blijven er nog altijd 26 letters over. Een aap die op een speciaal geprepareerde typemachine elke keer een willekeurige toets aanslaat, heeft een kans van 1 op 26 om de eerste letter van Hamlet – de tekst begint met Barnardo die zegt “Who’s there?” (Oh no, it’s Typo Monkey!) – te typen. De kans dat onze chimpansee na de eerste letter W een H typt is 1/26 x 1/26 = 1 op 676. De kans om de eerste 20 letters foutloos te typen vrijwel verwaarloosbaar, namelijk 1 op 2620 , wat neer komt op 1 op 19.928.148.895.209.409.152.340.197.376 ofwel bijna 1 op 20 quadriljard.

Uitgaande van een tekst met ruim 130.000 letters die allemaal foutloos achter elkaar moeten worden getypt, kom je uit op een kansberekening die elk voorstellingsvermogen te boven gaat. De waarschijnlijkheid dat een aap heel Hamlet foutloos achterelkaar intypt, bedraagt namelijk 1 op 3.4 × 10183.946. Ook al zet je een miljard apen miljard jaar lang aan het werk, met een maniakale 1000 aanslagen per minuut, dan kom je nog niet verder dan 109 x 109 x 525.960.000 = zo’n 5,26 x 1026. Zelfs vergeken met het aantal atomen in het zichtbare universum dat conservatief geschat wordt op 3 ×1079 is de kans op een perfecte kopie van Shakespeares meesterwerk een getal van een totaal andere orde. Geheel terzijde: het aantal atomen in het universum is op zijn beurt trouwens significant lager dan het aantal unieke bordstellingen dat mogelijk is tijdens een schaakpartij van gemiddeld 80 zetten. De Amerikaanse wiskundige Claude Shannon berekende daarvoor tot wel 10123 variaties.