In Utrecht staren ze je al langer toe, maar nu duiden ook in andere steden vreemde vogels op. In plaats van een kop met snavel en ogen kijkt een videocamera neer op het publiek. Het blijken vogels te zijn van het kunstproject PanoptICONS: Urban Evolutions. Sargasso sprak met de bedenkers Thomas voor ’t Hekke en Bas van Oerle, die met hun bedrijfje Helden interactieve kunstinstallaties maken.
,,We hadden het idee dat je tegenwoordig in de binnenstad van Utrecht door veel surveillancecamera’s in de gaten gehouden wordt. Toen we gingen kijken of dit idee wel klopte, bleek dat er nog veel meer camera’s hingen dan we hadden verwacht. De meeste mensen, waaronder wij, hebben dat helemaal niet door. Dit komt doordat de camera’s van boven het straatniveau naar beneden kijken, in onopvallende behuizingen. Het viel ons op dat de surveillancecamera’s in de binnenstad hun ruimte delen met stadsvogels; ze zitten allebei vaak in groepen boven straatniveau neer te kijken op drukke pleinen en winkelstraten. Zoals de stadsvogels zich voeden door onze aanwezigheid en het voedsel dat we achterlaten, zo voeden de surveillancecamera’s zich met onze privacy en onze aanwezigheid in de binnenstad.
We hebben cameravogels in de stad verspreid om mensen op straat meer omhoog te laten kijken. We hopen dat mensen nadat ze een cameravogel zien vaker omhoog kijken om te zien of ze nog meer vogels kunnen spotten, maar als je in de binnenstad omhoog kijkt zie je opeens overal de echte surveillancecamera’s hangen. Wij vinden het belangrijk dat mensen zich er bewust van zijn hoeveel ze in de gaten worden gehouden in de binnenstad, of ze nou voor of tegen cameratoezicht zijn.
De eerste volgens zijn in februari geplaatst. Ondertussen staan er ook al cameravogels in Den Haag en we willen dit steeds verder uitbreiden naar meer steden en meer landen, omdat deze overvloed aan surveillancecamera’s natuurlijk niet alleen een Utrechts of Nederlands probleem is. Ondertussen zijn we ook bezig om ons eigen bedrijf, Helden, op te starten, waarmee we binnenkort meer van dit soort kunstprojecten gaan maken.
De reacties waren erg uiteenlopend. Veel mensen moeten lachen om de vogels of vinden het goed dat we de aandacht vestigen op de surveillancecamera’s, maar we hebben ook boze reacties gehad van mensen. Zo zijn er posters van aanplakborden gescheurd en vogels gestolen. Ook zijn we aangesproken door een boze dierenactivist die dacht dat we echte vogels hadden onthoofd.We hebben een leverancier gevonden voor nepvogels die we daarna onthoofden en een camerahoofd aanmeten.”
panoptICONS Utrecht 2010 from Helden on Vimeo.
De kwaliteit van de Nederlandse kinderopvang is door privatisering in het slop geraakt. NRC Handelsblad had afgelopen zaterdag een fraai verhaal waaruit duidelijk werd dat de verzelfstandiging van de crèches niet de gedroomde vruchten heeft afgeworpen. Ik kreeg de vraag van enkele lezers hoe dat in New York zit.
Eerst nog even Nederland. De droom was dat het makkelijker moest worden om een kinderdagverblijf te beginnen. Daarnaast zouden de zorg verbeteren en de kosten dalen. De praktijk is dat sprake is van marktconcentratie. Het bedrijf Catalpa, in handen van een Amerikaanse investeringmaatschappij, bestiert al meer dan 400 kinderdagverblijven. Negentig procent van de markt is in handen van vier partijen. De kwaliteit neemt ondertussen af (steeds minder leidsters op een groep), terwijl de kosten voor ouders flink toenemen.
Dat dit scenario nogal voorspelbaar was, hoef ik eigenlijk niet meer te zeggen. Het hele idee van privatisering is dat je de markt in beweging zet door kapitaal vrij te maken. Het is alleen altijd jammer dat dat kapitaal steevast uit de betreffende sector lekt naar buitenstaanders, investeerders in binnen- en veelal in het buitenland.
De toenmalige ambtelijke werkgroepen hadden ook een paar tripjes naar de VS kunnen maken. Hier is marktwerking in de kinderopvang al jaren heel normaal. Marktwerking betekent niet het einde van kinderopvang. Wel dat het schaarser en duurder wordt en voor veel mensen onbereikbaar. Het is ook jammer dat de beste les in de VS niet is geleerd, maar daarover zo meer.
Het kabinet-Rutte wil preventief fouilleren uitbreiden naar heel Nederland. De Amsterdamse gemeenteraad besloot onlangs om het fouilleren in heel Amsterdam-West toe te staan, dit tegen het zere been van de stadsdeelraad. En in Rotterdam is inmiddels zo ongeveer in zijn geheel een ‘veiligheidsrisicogebied.’
De discussie rondom preventief fouilleren lijkt op die over cameratoezicht. Beide zijn duur, beide leveren aantoonbaar weinig op, maar dat weerhoudt zelfverklaarde crime fighters als Fred Teeven er niet van om dit soort gribusmaatregelen te blijven voorstellen.
Voor de paar liberalen die nog in de VVD rondlopen (Jeanine Hennis, leest u mee), hier nog wat recente ervaringen in het buitenland.
Het is nog onduidelijk hoe het fouilleerbeleid eruit gaat zien, maar te verwachten is dat niet overal continu een heel politiecircus wordt opgetuigd en dat de politie gerichter mensen gaat fouilleren.
In de VS en zeker in New York is dat al jaren schering en inslag. Vorige week verscheen een nieuw onderzoek naar het zogenoemde Stop, Question and Frisk beleid. Dit in het kader van een class action lawsuit van enkele New Yorkers die zich onheus bejegend voelde.
De conclusies zijn duidelijk:
Nog niet eens zo heel lang geleden heeft de Nederlandse regering, na veel druk vanuit de samenleving, besloten om van haatzaaien via internet geen apart strafbaar feit te maken. Inmiddels ligt er een voorstel van de Europese Commissie waarin dit toch weer aan de orde is. Dat hebben we ondermeer te danken aan een schimmige Europese inlichtingendienst, het EU Joint Situation Centre (SitCen). Aan wie deze inlichtingendienst verantwoording aflegt, hoe zij opereert en welke invloed zij heeft op de vorming van het Europese, en dus ons veiligheidsbeleid, is in nevelen gehuld.
De Nederlandse onderzoeker Jelle van Buuren (Buro Jansen & Janssen en Eurowatch) schreef vorig jaar een onthullend essay over het SitCen. Zo dadelijk een gesprek over de schimmige constructie van een deze inlichtingendienst en de risico’s die SitCen in zich draagt, maar eerst wat achtergrond (met onderaan nog een vraag aan de lezers).
In zijn essay beschrijft Van Buuren het ontstaan van het SitCen en de geleidelijke uitbreiding van zijn taken. Dat is een geen fraaie geschiedenis. SitCen werd in 1998 opgericht om uit open bronnen inlichtingen te vergaren over buiten-Europese dreigingen. Toen Javier Solana als Hoge Vertegenwoordiger het buitenlands beleid van de lidstaten ging coördineren, plaatste hij SitCen onder zijn gezag. Daar lag geen formeel besluit aan ten grondslag.