Meer bij de Rustende Jager.
In sommige kringen lijkt de hoop te bestaan dat, als Geert Wilders in de regering komt, al is het maar in een gedoogrol, hij een deel van zijn glans verliest: dat hij zowel minder radicaal, als minder populair wordt. Er zijn zelfs stemmen die beweren dat het om deze reden noodzakelijk is dat de PVV vroeger of later aan de macht komt. Volgens deze denkwijze wordt het gedachtegoed van de PVV juist onhanteerbaar wanneer het in de oppositie door mag woekeren.
Er is iets te zeggen voor deze gedachtegang. Wilders zal zijn kiezers wanneer hij regeert teleur moeten stellen. Het utopische sociaal-economische programma, waar op geen van de voorzieningen die voor de meerderheid van de mensen van direct belang zijn gekort zal hoeven worden, is niet realiseerbaar. Een deel van de door deze aspecten aangetrokken kiezers zal de PVV in de steek laten, wellicht ten bate van de SP van Emile Roemer.
Op het punt van het anti-islambeleid zal de partij van Wilders ook teleurstellen. De doelstellingen van de PVV zijn het verminderen van het totale aantal moslims (d.w.z. het totale aantal mensen afkomstig uit of met voorouders afkomstig uit moslim-landen) in Nederland, alsmede het onder druk zetten van de overgebleven moslims om hun islamitische identiteit op te geven. Veel van de maatregelen die de PVV voorstelt zijn, geredeneerd vanuit deze doelstellingen, nauwelijks meer dan pesterijen. De toestroom van mensen uit moslim-landen is betrekkelijk gering, en sommige van de nieuwe maatregelen zullen simpelweg worden afgeschoten door de rechterlijke macht. Het onder druk zetten van moslims om hun identiteit op te geven kan net zo makkelijk leiden tot een averechts resultaat. Veel moslims zullen, geconfronteerd met een openlijk anti-islamitisch beleid van de overheid, er juist toe neigen om hun moslim-identiteit op een meer provocerende manier te uiten. Islamitische vrouwen die dit anders niet zouden doen, zullen er misschien met opzet voor kiezen om wel een hoofddoekje te dragen. Islamitische vrouwen die al een hoofddoekje droegen, zullen wellicht de niqab ontdekken. Enzovoorts enzovoorts.
[qvdd]
Rarely have such harrowing narratives been related with such wry, off-kilter humor, and in so quiet a whisper. Read these books and join me in adding him to the list, which each of us must compose on our own, of the world?s very greatest writers.
Op de voorpagina van de boekenbijlage van de New York Times wordt verkondigd dat de Nederlands-Duitse schrijver Hans Keilson, die in zijn beide vaderlanden niet meer veel gelezen wordt, een van de grootste schrijvers in de wereldliteratuur is.
De fractieleiders van de progressieve partijen hebben een Kamerdebat aangevraagd over de legitimiteit van de vorming van een minderheidskabinet, op een moment dat nog niet alle mogelijkheden voor een meerderheidskabinet onderzocht zijn. De rechtse fractieleiders zullen het niet moeilijk vinden deze vraag te beantwoorden. De standpunten van de verschillende partijen liggen zover uit elkaar, dat een meerderheidskabinet zeer waarschijnlijk niet meer mogelijk zou zijn. De onmiddellijke formatie van een minderheidskabinet is een manier om verder tijdsverlies te voorkomen.
Vragen over de vorm die het minderheidskabinet aanneemt zullen echter moeilijker te beantwoorden zijn. De kiezers hebben een aantal duidelijke signalen afgegeven. Een serieus te nemen deel van de Nederlandse bevolking steunt de PVV, zo blijkt uit het verkiezingsresultaat, dus heeft de partij alle recht om bij de formatiebesprekingen aan te schuiven. De winst van de PVV was echter niet het duidelijkste signaal in dit verkiezingsjaar. Dat was namelijk het verpletterende verlies van het CDA. Na acht jaar aan de macht te zijn geweest verloor de partij twintig zetels, de grootste verschuiving bij deze editie. Het is daarom op zich al bevreemdend dat de partij opnieuw in beeld is bij de formatie, maar dit is nog te rechtvaardigen. De afstand tussen links en rechts is zo groot dat het CDA, zo aangeslagen als de partij is, toch weer mee moet doen om Nederland bestuurbaar te houden.
Wat echter nauwelijks valt te verklaren is, waarom het CDA een volwaardig regeringspartner wordt, ondanks het verlies, en dat de PVV, door de kiezer beloont met een gigantische verkiezingswinst, en bovendien groter dan het CDA, slechts gedoogsteun zal leveren. Het CDA hoeft niet te regeren. Door zich als gedogende, stille partner van een kabinet VVD-PVV op te werpen zou de partij aan zijn verplichting om het land bestuurbaar te houden voldoen. Door te gaan regeren negeert de partij een toch wel heel erg duidelijk signaal van de kiezer.
[qvdd]
“Dutch voters have not given Mr Wilders a mandate to govern, and he should certainly not now be rewarded with one.”
De Britse krant de Guardian relativeert de winst van de PVV in de Nederlandse verkiezingen.
Het verkiezingsprogramma van de PVV grijpt terug op de glorierijke geschiedenis van de Nederlandse Opstand, traditioneel ook wel de Tachtigjarige Oorlog geheten. Er is alle reden om trots te zijn op deze episode in onze geschiedenis – in dit opzicht heeft de PVV gelijk. Er is echter een onvolkomenheid in de tamelijk beknopte versie van de geschiedenis die de PVV presenteert. Om te citeren – “Ons volk verklaarde zich onafhankelijk en stond alleen toen het tachtig jaren vocht tegen de grootste macht van Europa.” Het probleem zit hem in dat hele kleine stukje: ‘stond alleen’. Spanje werd in dit conflict op een aantal beslissende momenten afgeleid en verzwakt door conflicten met derden. De hertog van Parma leek met het lange beleg en de uiteindelijke val van Antwerpen in 1585 een beslissend succes behaalt te hebben in de strijd tegen de Nederlandse Opstand. Het momentum van de Spanjaarden ging echter verloren, eerst door een oorlog tegen Engeland, resulterend in de ondergang van de armada in 1588, en daarna door een zeer onfortuinlijke inmenging in een burgeroorlog in Frankrijk. Beide conflicten ontstonden mede door de steun die er vanuit Engeland en Frankrijk voor de Nederlandse opstand was. Dit alles gaf Maurits van Nassau en Johan van Oldenbarneveldt het respijt om van Nederland een levensvatbare staat te maken.
In 1625 behaalden de Spanjaarden opnieuw een succes, door Breda te heroveren – het onderwerp van een beroemd schilderij van Velazquez. De escalatie van de Dertigjarige Oorlog in Duitsland, onder meer dankzij anti-katholieke interventies van Denemarken en Zweden, maakte het de Spanjaarden opnieuw onmogelijk om hun succes uit te bouwen. Andere Europese mogendheden hebben zodoende op belangrijke momenten wel degelijk, zij het bedoeld of onbedoeld, geholpen in de Nederlandse strijd tegen Spanje.
De rook over het slagveld van de Britse politiek is aan het optrekken, en het zicht is op een situatie, waarin geen van de partijen zich tot winnaar uit kan roepen. De Conservatieven van David Cameron hebben weliswaar een enorme hoeveelheid zetels gewonnen, maar geen absolute meerderheid. Om een regering te vormen zonder Labour zullen ze met de Liberal Democrats van Nick Clegg moeten praten. Deze zijn op het moment uitzonderlijk zuur. Ze hebben een kwart van de stemmen binnengehaald, maar nog geen twaalfde van de zetels in het Parlement behaald. Ze hebben zelfs zetels verloren. Ze zullen bij onderhandelingen over een coalitie of gedoogsteun een ding eisen – een hervorming van het kiesstelsel, zodat dit nooit meer kan gebeuren.
Juist hier zijn de Conservatieven faliekant op tegen. Ze hebben een legitieme reden. Een hervorming van het kiesstelsel heeft veel voeten in de aarde. Om hier aandacht aan te moeten besteden op een moment dat het Verenigd Koninkrijk zoveel andere problemen heeft lijkt onverstandig, kunnen ze met recht zeggen. Er is echter een andere reden. Als het kiesstelsel wordt omgegooid zal er een coalitie-systeem ontstaan zoals het onze. De ervaring leert dat de partij die het meest in het midden van de politiek in zo’n systeem aan de touwtjes kan trekken. In het Verenigd Koninkrijk is Labour die middenpartij, en niet de Conservatives. De politieke positie van de Conservatives zal meer met die van onze VVD te vergelijken zijn. Cameron heeft daarom een aanbod gedaan om de kiesstelsel te veranderen, maar staat er nadrukkelijk op dat het ‘first-past-the-post‘-systeem gehandhaafd blijft.
[qvdd]
“A second reason, however, was that I am indebted to the British welfare state; the very one that Mr Cameron would like to replace with charity handouts. When my life hit rock bottom, that safety net, threadbare though it had become under John Major?s Government, was there to break the fall. I cannot help feeling, therefore, that it would have been contemptible to scarper for the West Indies at the first sniff of a seven-figure royalty cheque. This, if you like, is my notion of patriotism.”
Kinderboekenschrijfster J.K. Rowling legt uit waarom ze, ondanks haar rijkdom, in het Verenigd Koninkrijk is blijven wonen, en nooit op de Conservative Party zal stemmen.
Bij de naam Eugène Terre’Blanche zweeft mij altijd een specifiek beeld voor ogen. Een man, met witte baard, die voor een uitzinnige menigte staat, en uitschreeuwt: “En als hy oorlog wil, hy oorlog kry…” In mijn herinnering draagt Terre’Blanche ook nog een cowboyhoed, en heeft hij een geweer in zijn rechterhand. Deze elementen zijn wellicht door mijn verbeelding toegevoegd. Ik heb het fragment, daterend uit de vroege jaren negentig, niet op YouTube terug weten te vinden. Ook de exacte context valt niet meer te achterhalen, en ook niet wie er precies met ‘hy’ bedoeld wordt. Voor dat laatste zijn er echter twee duidelijke kandidaten: Frederik Willem de Klerk, leider van de Nasionale Party en destijds president van Zuid-Afrika, en Nelson Mandela, leider van het ANC.
Destijds was de uitroep van Terre’Blanche erg angstaanjagend. Terugkijkend is hij eerder ironisch, of bijna hilarisch. Terre’Blanche bood hier de Klerk en Mandela het vooruitzicht van een oorlog aan. De impliciete reactie van de heren kwam neer op een heel beleefd ‘nee’. Ze kozen voor een vreedzame oplossing voor de situatie in Zuid-Afrika, en tegen de apocalypse van rassengeweld die de hele tweede helft van de twintigste eeuw een waarschijnlijke uitkomst had geleken.
De Argentijnse journalist Jacobo Timerman interviewde, midden jaren zeventig, een officier over de recente terdoodveroordeling en executie van een dissident. Het feit dat dit gebeurd was, was pas achteraf bekend geworden. Timerman was voorzichtig, en zei niet dat hij het met het oordeel oneens was. Het enige wat hij zich afvroeg was, waarom deze landverrader niet publiekelijk berecht was. Dat was toch een veel betere manier geweest om zijn misdaad aan de kaak te stellen.
“Dat was helaas niet mogelijk,” zei de officier. “Als we hem publiekelijk veroordeeld hadden zou de paus om gratie verzocht hebben.”
“En wat maakt dat uit?”
“U weet heel goed dat wij een verzoek van de Heilige Vader niet kunnen weigeren.”
Aan deze anekdote moest ik denken toen Amnesty International een paar dagen geleden een rapport over de doodstraf in 2009 (.pdf) openbaar maakte. In grote lijnen gaat het hierbij om een goed nieuws-show. Voor het eerst in de geschiedenis was heel Europa, inclusief alle staten van de voormalige Sovjet-Unie, doodstraf-vrij. We weten nu dat in 2010 Wit-Rusland alweer executies heeft uitgevoerd, maar het blijft een goed teken. De doodstraf is in heel Latijns-Amerika afgeschaft, en naast de Verenigde Staten voerde alleen het kleine St. Kitts en Nevis een executie uit. Ook in de Verenigde Staten is de trend qua veroordelingen en executies dalende, en ook in Afrika beneden de Sahara waren er maar twee landen (Soedan en Botswana) waar executies werden uitgevoerd. Landen waar relatief veel executies plaatsvonden waren in veel gevallen staten met een sterke mate van politieke onrust, zoals Pakistan, Afghanistan, Irak, en Iran. De gedachte dat de doodstraf in vredestijd een probaat middel is om criminaliteit te bestrijden is duidelijk op zijn retour.
In 2007 woedde er op GC een debat over de merites van de film Sicko van Michael Moore. De meningen waren verdeeld. Sommigen tekenden bezwaar aan tegen Moore’s neigingen om de zaken te simplificeren en halve waarheden te verkondigen. Anderen meenden dat dit de enige manier was om het grote publiek te bereiken, en dus echt iets te veranderen.
De culminatie van het project van Moore is afgelopen zondag bereikt, met de goedkeuring van een plan om de Amerikaanse gezondheidszorg te hervormen. Nu kunnen we nog een keer naar Sicko kijken, en ons afvragen tot in hoeverre de film aan dit succes heeft bijgedragen.
Om te beginnen mijn mening. Mijn inschatting is dat de film van Moore eerder averechts gewerkt heeft. Iets vergelijkbaars gebeurde met zijn film Fahrenheit 911. Deze had een afrekening moeten zijn met George W. Bush, en een bijdrage aan diens verkiezingsnederlaag in 2004. Maar de film was niet tegen deze taak opgewassen. In plaats van een intelligent betoog tegen het anti-terreurbeleid en buitenlandse politiek van Bush, was de film een opeenstapeling van onredelijke verwijten aan het adres van de regering. Moore leek zich impliciet aan te sluiten bij de samenzweringstheorien rondom de aanvallen op het World Trade Center. De film zal wellicht mensen die toch al tegen Bush waren in hun mening gesterkt hebben. Mensen die twijfelden zouden eerder geneigd zijn Bush tegen de verwijten van Moore te willen verdedigen. Moore heeft daarmee wellicht bijgedragen aan de verkiezingsoverwinning van Bush in 2004.
Geert Wilders haalde onlangs de krant op een manier die, vanuit het linkse perspectief, misschien enigszins onverwacht komt. Hij zou de premiere bezoeken van de film ‘Islam Rising‘, die het Amerikaanse Christian Action Network over hem gemaakt had. Hij heeft echter afgezegd. In eerste instantie was Wilders het al behoorlijk met het CAN oneens op het punt van het homo-huwelijk – de PVV is hier, voor de duidelijkheid, voor. Onenigheid hierover was voor Wilders nog niet genoeg reden om de samenwerking af te laten ketsen. Maar nu komt het bericht dat de leider van het CAN, Martin Mawyer, zeer nadrukkelijk erg discriminerende uitspraken over homoseksuelen gedaan heeft. Wilders wil hiermee niet geassocieerd worden, en heeft zich teruggetrokken.
Daarmee tekent zich, in een land waar de polarisatie steeds sterker wordt, een terrein van consensus af. Geert Wilders heeft onlangs gezegd op alle punten concessies te willen doen, behalve op de AOW. Maar nu is er dus nog iets. Hij gaat geen bondgenootschap aan met organisaties die onder verdenking van homofobie staan. Daarmee is respect voor de rechten van homoseksuelen, en voor het homohuwelijk, een essentieel onderdeel geworden van de Nederlandse cultuur. Cultuur wordt voor een groot deel gedefinieerd door het onderstrepen van de verschillen met andere culturen. De meer links ingestelde Nederlanders benadrukken graag hoezeer Nederland verschilt van de VS, daarmee dan met name doelend op de rechtervleugel van het Amerikaanse debat. De PVV en geestverwanten onderstrepen met name hoe wezensvreemd de Islam (en daarmee wordt dan in de praktijk de radicale Islam bedoeld) afstaat van de Nederlandse cultuur. Nu kunnen Amerikaans rechts en de radicale Islam elkaar een hand geven waar het op homofobie aankomt, en dus hebben links en rechts Nederland, geheel onverwacht, in ieder geval op dit gebied hetzelfde standpunt. Ironisch genoeg is het een partij van het midden, die verder op bijna alle gebieden intelligente, gematigde standpunten heeft, de vaandeldrager van de homofobie in Nederland – de ChristenUnie.