Alarmisme en optimisme
Ik heb niet gelezen of Simon Rozendaal, wetenschapsjournalist bij Elsevier, erover heeft geschreven, maar het demasqué zou hem niet hebben verbaasd. In zijn boek Alles wordt beter! (briljante ondertitel: Nou ja, bijna alles) beschrijft hij onder meer de wijze waarop de milieubeweging de media probeert te sturen. De Brent Spar-affaire is daarvan vermoedelijk het bekendste voorbeeld. Het is beslist niet zo dat de milieubeweging zomaar wat roept, maar men heeft er wel een handje van nieuws op een alarmerende toon naar buiten te brengen, ook als men redelijkerwijs kan weten dat dit overdreven is. Een mooi voorbeeld van dat alarmisme wordt hier gehekeld.
Alles wordt beter! is echter geen aanval op de milieubeweging. Rozendaal ergert zich vooral aan onredelijk pessimisme. In het eerste deel toont hij overtuigend aan dat we het in onze eenentwintigste eeuw beter hebben dan welke generatie voor ons ook. De lucht en het water zijn schoner, er is minder criminaliteit en oorlog, de medische zorg is nog nooit zo goed geweest, we eten gezonder dan ooit, we leven langer, we hebben meer respect voor vrouwen, we hebben beter onderwijs. Het is onweerlegbaar en Rozendaal wil dat we met wat meer vertrouwen naar de toekomst kijken.
Drie motoren
Hij noemt “drie motoren” die zijns inziens garanderen dat de vooruitgang verder zal gaan. De eerste is evolutie. Orde en samenwerking zijn wezenskenmerken voor het leven, en Rozendaal ontwaart in de evolutie een neiging naar toenemende complexiteit.
Vooral wanneer ik over de chemische evolutie nadenk, kan ik niet anders concluderen dan dat er in de dode materie een drang tot ordening en samenwerking zit.
Toekomstige critici die hem van teleologisch denken zullen beschuldigen, geeft hij bij voorbaat gelijk: “Dan maar teleoloog.”
De tweede motor is de technologie, die leidt tot welvaart. Een samenleving moet een bepaald welvaartsniveau bereiken, schrijft Rozendaal, voor ze zich kan veroorloven te gaan zorgen voor natuur en milieu. Pas toen Nederland in de jaren zestig dit niveau bereikte, konden we gaan denken aan de halfopen stormvloedkering in de Oosterschelde. Sindsdien kunnen we ook werken aan de schoonmaak van onze vervuilde leefomgeving.
De afname in vervuiling heeft natuurlijk met geld te maken. Lood is een goedkoop middel om benzine te verbeteren; zwavelhoudende steenkool is goedkoper dan aardgas; ontzwavelingsinstallaties en driewegkatalysatoren zijn duur. Het schoonmaken van het milieu heeft de Verenigde Staten het onvoorstelbare bedrag gekost van 3500 miljard dollar. Nederland geeft jaarlijks ongeveer 3 procent van het bruto nationaal product, ofwel 13 miljard euro, aan milieumaatregelen uit. Dit is natuurlijk het sterkste bewijs dat niet welvaart, maar armoede de oorzaak is van vervuiling: er zijn maar heel weinig landen – alleen de rijke in Noord-Amerika, Europa en een enkel land in Azië – die zich dit soort bedragen kunnen veroorloven.
Rozendaal stelt dat sinds de jaren zestig eerst de zwaarste vervuiling is aangepakt, toen de wat minder belangrijkere, en dat de problemen die we nu zien, in feite klein bier zijn. Voor alarmisme is daarom geen reden, stelt hij.
De derde motor is beschaving.
In de loop der tijd worden we steeds fatsoenlijker en beschaafder. We zijn gestopt met slavernij, behandelen vrouwen en kinderen beter, zijn toleranter geworden jegens homoseksuelen en slaan er niet bij het minste of geringste op los.
Anders gezegd: we zijn onze impulsen gaan beheersen en hebben leren anticiperen op de gevoelens van anderen. Dit zou mede zijn veroorzaakt door handel en door de opkomst van de overheid. Hiermee volgt Rozendaal de civilisatietheorie van Norbert Elias en de conclusie van dit deel van Alles wordt beter! is dat deze motoren garanderen dat we met optimisme naar de toekomst mogen kijken.
Waarom zo pessimistisch?
Rozendaal meent dat we niet voldoende optimistisch zijn en op dat punt, zo moet ik bekennen, heb ik wat vraagtekens. Mij lijkt dat althans een spiegelgevecht. Er is sinds de Guttenberg– en Stapel-affaires nogal wat onderzoek gedaan naar het vertrouwen in de wetenschap, en de conclusie is, als ik het goed zie, dat weliswaar het vertrouwen in de wetenschappers daalt, maar dat u en ik nog volop geloven in het potentieel van de wetenschap. De meeste artikelen in de wetenschapsbijlagen van onze kranten lijken nog volop het frame te volgen dat de Twentse hoogleraar wetenschapscommunicatie Hedwig te Molder aanduidt als “blijde wetenschap”. Alles wordt beter, inderdaad.
Dit sluit vanzelfsprekend niet uit dat we nog altijd niet genoeg optimistisch kunnen zijn, en daarover heeft Rozendaal wel het een en ander te zeggen. Hoewel hij bekent dat hij geen alomvattende theorie kan bieden, benoemt hij allerlei factoren die maken dat we te somber zijn over de toekomst. Hij wijst er bijvoorbeeld op dat angst zaaien financiële voordelen kan hebben, geeft voorbeelden van evidente paniekzaaierij en wijst op het individueel falen van wetenschappers. “De tijd ligt achter ons dat onderzoekers onbaatzuchtige vorsers naar de waarheid waren.” De vaste lezers van deze kleine blog kennen legio voorbeelden uit de oudheidkundige disciplines, waar overdrijving de standaard-publiciteitsprocedure is; Rozendaal haalt zijn voorbeelden uit de exacte wetenschappen.
Het probleem is hier dat de voorbeelden op zichzelf wel zullen kloppen, maar dat ik niet weet of ze samen genoeg bewijs vormen. Dat geldt nog meer voor de theorieën die Rozendaal in zijn achtste hoofdstuk naar voren brengt: linkse zelfhaat, oikofobie, “weerzin tegen de dingen die we maken” ofwel technofobie, een afkeer van het kapitalisme. Het is allemaal te essayistisch om te overtuigen, en hier en daar slaat Rozendaal de plank echt mis. “Links en beschaving staan van oudsher sowieso op gespannen voet met elkaar,” stelt hij bijvoorbeeld, om ditg te bewijzen met de jacobijnen en Mao – de Everest Fallacy, met andere woorden. Je kunt de omgekeerde stelling bewijzen met als voorbeeld Theo Thijssen en die stelling zou even zinledig zijn.
Te essayistisch is ook Rozendaals negende hoofdstuk, waarin hij het aanhoudende pessimisme verder verklaart met enkele factoren die erop neerkomen dat de wereld te complex is om nog te worden begrepen. Hij maakt daar korte metten mee: vroeger was het nog veel onbegrijpelijker. Betere scholing en wetenschapsjournalistiek zouden nuttige tegenkrachten kunnen zijn. Daarmee ben ik het helemaal eens maar het probleem is opnieuw dat ik niet weet of al de voorbeelden samen wel voldoende bewijzen dat pessimisme ongefundeerd is.
Besluit
Aan het einde van het boek erkent Rozendaal dat er ook reële problemen zijn. Hij heeft in het verleden wel eens aangegeven niet overtuigd te zijn dat de klimaatverandering de grote ramp is die ons bedreigt, en komt daarvan nu iets terug: de mens kan een grotere invloed op de opwarming hebben dan hij eerder heeft gedacht. Toch wil Rozendaal ook hier optimistisch zijn: ook dit is geen probleem van de buitencategorie. Ik weet niet of dat overtuigend is. Er is overbevolking, en weliswaar neemt de groei af, maar er zijn nog altijd verdraaid veel mensen die samen een enorm beslag leggen op de grondstoffen.
Het boek eindigt met een hele reeks voorbeelden van pessimistische voorspellingen die niet bleken uit te kloppen. De opsomming is even amusant als schokkend. Maar alweer: hoeveel voorbeelden bewijzen dat de pessimisten altijd ongelijk hebben? Tegenvoorbeelden van pessimisten die wél gelijk kregen, levert Rozendaal niet.
Ik weet daarom niet of ik overtuigd ben. Na een zeer sterk begin over de vooruitgang en een ook sterk deel over de “drie motoren”, bieden de laatste hoofdstukken weliswaar veel voorbeelden, maar geen motivatie waarom zoveel voorbeelden voldoende zouden zijn.
Wat me ook wat verontrust, is dat de voorbeelden die ik controleren kan, soms niet kloppen. Die vergissingen zijn overigens te triviaal om het betoog te beschadigen: Tacitus noemt nergens kobolden (en ik kan het weten), het koepokkenvaccin is niet bedacht door Edward Jenner maar is door Europeanen overgenomen uit Egypte, en het is een hoax dat een geschiedenisstudent zó slecht opgeleid was dat hij niet wist dat Jezus en Christus dezelfde zouden zijn. Die legendarische student zou rond 1990 in de collegebanken hebben gezeten bij oudhistorici uit én Utrecht én Amsterdam én Leiden, die ik alle drie dit mopje heb horen vertellen als persoonlijke ervaring. Nogmaals: dit zijn triviale kwesties, maar ze suggereren dat Rozendaal wat makkelijk omspringt met zijn informatie.
En toch: ik heb het boek in één ruk uitgelezen. Het is kristalhelder van opbouw, amusant geschreven en toont een schrijver die met elke vezel betrokken is bij zijn onderwerp. Ik herkende de auteur van de oude Natuur en Techniek-rubriek “Analyse en Katalyse”: gepassioneerd, vol liefde voor de wetenschap en met een open oog voor de feilen daarvan. En iemand die in elk geval duidelijk maakt dat over sommige onderwerpen misschien wel érg alarmistisch wordt geschreven. Kortom: ook voor wie, zoals ik, niet alles kan geloven, is dit een erg lekker boek.
Reacties (46)
Ik weet niet of de Brent Spar ook genoemd wordt in het boek, maar het is wel een heel oud voorbeeld. En ik denk een uitzondering.
Het is volgens mij niet waar dat we er op vooruitgaan. Ja, de rivieren zijn schoner, maar de grond niet. Onlangs stond een zei de directrice van Vitens in het FD dat ze steeds meer energie moeten steken in het maken van drinkwater en dat grondwaterbronnen steeds vaker gesloten moeten worden wegens vervuiling.
Het is onderhand vrijwel onmogelijk om onder een 2 graden temperatuurstijging te blijven zonder bio-CCS. De zeeën zijn leeggevist (een demasqué is echt overdreven). En de ontiegelijke hoeveelheid afvalproductie gaat gewoon door.
Dat ‘de milieubeweging’ de media bewerkt lijkt me hun core business en eerlijk gezegd mag er van mij wel een tandje bij. In die context is het wel ironisch dat journalist Rozendaal toegeeft dat hij klimaatverandering heeft onderschat en de milieubeweging gelijk had (wie is er dan misleidend bezig geweest?).
Geenstijl beschuldigde Greenpeace ooit van ‘effectbejag’ (dat lijkt me hun doel)*. Het moet niet gekker worden.
*KERNENERGIE IS ONGEVAARLIJK MAAR GREENPEACE HAD BIJNA EEN KERNRAMP VEROORZAAKT DOOR TE KNOEIEN MET HET SPOOR, ofzoiets
“Er is nog wel heel veel plankton in zee!” zei Jona tegen zijn kleinkinderen in het troosteloze Artis waar de laatste vissen hun zielloze rondjes zwemmen in een bak water.
Wat een ontzettend slecht artikel Jona. Dit is geen tegenstelling optimisme-pessimisme/alarmisme. Dit is ogen sluiten versus realisme.
Een gevaarlijke omdraaing. Welvaart zorgt niet voor een schoner milieu. Groei en schuldverslaving vernietigen het milieu.
@2: Ik denk dat je de ironie in de zin “Het onderzoek klopte wel, maar het persbericht moffelde weg dat soorten waren onderzocht die toevallig onderzoekbaar waren.” een beetje gemist hebt.
@1 + 2 Gewoon de feiten (het gaat geweldig in de vrije westerse wereld) negeren en lekker blijven kniezen in de ‘we zijn gedoemd’ modus. Eens een Calvinist altijd een Calvinist. Echter zoals bij alle geloofjes: prima achter je eigen voordeur maar val mij er niet me lastig.
Zou graag willen weten hoeveel SSRI’s er geslikt moeten worden om tot een dergelijk waanbeeld van de werkelijkheid te komen, welke denkbeeldige ‘we’ (in de bovenstaande zin) het heeft over welke gecherrypickte realiteit, of welke ideologie altijd het mooie ziet in àlles, ongeacht wat. Dat laatste lijkt me overigens de new age beweging, voor welke ‘goed en slecht’ niet bestaat, want alles is goed, ofwel “everything goes”. De kerk van satan doet het overigens in deze tijden beter dan ooit in de geschiedenis, wat wellicht de beste verklaring is voor zoveel ontkenning van de werkelijkheid. Ach, zo lang het goed gaat met jou in je aardse paradijsje dondert het niet dat er anderen zijn die in de hel van de 21e eeuw maar moeten zien dat ze niet verpletterd worden door jouw bewust gekozen ignorantie.
Sinds WW2 en na de oprichting van de VN, zijn er meer oorlogen gevoerd (voornamelijk door de VS) dan ervoor, is de vervuiling (van het milieu) nooit eerder zo volledig geweest en zijn er niet eerder zoveel plant- en diersoorten uitgestorven, om maar een paar zaken te noemen. Bovendien wijst niets er op dat er anno 2015 een breuk is met die ontwikkeling, maar wijst alles op een verder verlies van hetgeen werkelijk van waarde is voor alle leven op aarde. Toen de Club van Rome, een VN propagandaclub, met hun eerste rampscenario’s kwam, werd elders besloten om de ramp nog sneller te laten komen. Meer economische groei was de wet en daarvoor moest de bevolking toenemen, alsook het verbruik van de natuurlijke bronnen. We moesten ons te pletter consumeren, maar wel heel erg bang worden van de gevolgen. Wat een geweldig instrument van gespletenheid, die VN, het beste dat onze beschaving kennelijk voort kan brengen.
De cognitieve dissonantie van de optimisten (die van de SSRI’s en/of royale paychecks) en relativisten (er bestaan geen ‘goed en slecht’, alleen ikke, ikke, ikke) is het heersende wereldbeeld geworden. Men lijkt zelfs trots op de eigen gespletenheid en ignorantie, want het gaat goed met mij, dus gaat het goed met alles en iedereen. De psychiatrische inrichting ‘nederland’ heeft geen deuren die dicht zijn, dus waarom zou je er uit willen?
@Anton als je echt staat achter wat je schrijft heb ik medelijden met je.
[edit] PS Tip: Als je een voorbeeld van een feit wilt geven, geef dan geen mening
Het is een zinloze discussie, pessimisme versus optimisme. Het valt nooit aan te tonen, dat de optimist in zijn algemeenheid vaker gelijk heeft dan de pessimist. Voor elke negatieve verwachting die niet uitkwam kun je onvoorziene tegenslag zetten. Optimisme en pessimisme zijn geen theorieen over de werkelijkheid, eerder mentale instellingen of disposities. Welke van de twee beter is, is iets voor moraalpredikers, of ideologen (zoals Rozendaal).
Er is geen eenduidige relatie tussen pessimisme en ‘alarmisme’, als we dat laatste opvatten als waarschuwen voor potentieel toekomstig onheil. ‘Alarmisme’ in deze zin lijkt eerder te berusten op een combinatie van pessimisme en optimisme: de pessimistische verwachting dat als we niets doen, een ramp gebeurt; de optimistische verwachting dat als we op tijd ingrijpen, de ramp voorkomen kan worden.
Maar misschien gaat het Rozendaal niet om pessimisme in zijn algemeenheid, maar enkel om “onredelijk pessimisme”? Dat is echter wat makkelijk. Wie is er voor “onredelijk pessimisme”? Is het probleem het pessimisme, of de onredelijkheid? Is “onredelijk optimisme” wel goed?
Ook de vraag of “(bijna) alles beter wordt” is tamelijk zinloos. Het is geen wetenschappelijk of objectief beantwoordbare vraag. Het ligt er maar net aan waar je naar kijkt en welke criteria je gebruikt.
Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat Rozendaals ‘optimisme’ en ‘alles wordt beter’ vooral een ideologische functie dient. Het is de houding van de conservatief die de status-quo wil verdedigen: deze wereld is de beste die ooit bestaan heeft, en in de toekomst wordt alles nog beter.
@5
In technische zin heb je wellicht gelijk. Maar in absolute zin is de hoeveelheid oorlog sinds ’45 afgenomen. Het hangt er maar van af wat je wilt meten. Je kan het aantal oorlogen meten. Maar je kan ook de miljoenen doden/slachtoffers meten. (en milieuschade meten)
Met dit voorbeeld wil ik maar aan geven dat deze hele discussie lastig is, zolang we niet dezelfde uitgangspunten hebben. Net zoals Rozendaal handig is naar het toe schrijven van zijn eigen mening, doe jij dat hier ook door over aantallen oorlog te beginnen. (en gelijk in de rechter-rol springt door de dader aan te wijzen….)
@4:
Ik noteer het, Anton.
En ik onthoud het.
Maar voorlopig dan ook niet meer aankomen met rechtse jammerverhalen.
Dus geen hordes werkschuw tuig die een luxe leven leiden over de ruggen van hardwerkende miljonairs. Geen gewauwel over hoe ondernemen niet meer loont en werken bestraft wordt in dit land. Geen spookbeelden meer over een overheid die op grote schaal jouw zuurverdiende belastinggeld over de balk gooit. Geen angstverhalen meer over een tsunami van terroristische gelukszoekers. Geen klachten meer over hoe jouw belastinggeld naar luie Grieken verdwijnt. Geen gezanik over de linkse pers, linkse rechters, linkse onderwijzers en linkse wetenschappers die het allemaal verzieken voor de verstandige mensen. Geen geouwehoer over islamisering en sjariadriehoeken en onbegaanbare wijken waar straatterroristen heer en meester zijn.
Niets meer van dat alles. Want het gaat geweldig in het vrije westen.
@9:
Dat is een serieuze inperking van zijn vvmu zeg :P
Daarnaast, het een sluit het ander niet uit. Het kan ook fantastisch zijn ondanks dat….. Maar goed, ik snap je punt.
@6: Feit: levensverwachting. Feit: welvaart. Feit: welbevinden.
@9 : Feit: Ik wil het niveau van onze beschaving behouden en niet te grabbel gooien voor een zootje achterlijken. Ik, en met mij de meeste Nederlanders, zijn best bereid wat te laten voor mensen die het minder hebben getroffen, maar er zijn grenzen. Wanneer 50% van het beroep op onze voorzieningen wordt gedaan door die 10% import (en hun nakomelingen die zo listig worden weggedefinieerd in de statistieken) is die grens wel bereikt.
Vergelijken met de middeleeuwen of met het Romeinse Rijk, zijn mensen nu gezonder, is er minder oorlog enz.
Voor mij is de vraag of onze verworvenheden ook behouden blijven als we met schaarste geconfronteerd worden: schaarste aan olie, of aan gas, of aan kunstmest, of aan drinkwater (niet alleen een probleem in het midden-oosten, maar ook in Libië, en in Las Vegas).
Gaan we energie besparen als het gas op is? of gaan we dan weer kolenkachels in de huizen plaatsen?
En hoe belangrijk vinden we de arbeidsomstandigheden van de mijnwerkers in dat geval?
@11 helemaal met je eens dat we de samenleving moeten beschermen tegen achterlijken. Van die mensen die wetenschap verwerpen als het even niet in hun straatje past…..
@13.
Alsof de wetenschap alleen belaagd en bespottelijk wordt gemaakt door de nieuwkomers, de conservatieven met hun zogenaamde gezonde verstand weten na drie verkrachtingen bij een azc al dat het allemaal potentiële hormonenbommen zijn die een bedreiging vormen, want niet ons volk. Dat heeft niets met enige vorm van wetenschap te maken, zeker als je ze allemaal maar links gesubsidieerde instituten vindt.
@14 ik hou niet van het uitleggen van grapjes, maar je begreep me verkeerd
Ik heb zijn boek niet gelezen, maar het zal mij benieuwen in hoeverre Rozendaal van mening in veranderd over klimaatverandering. Alle lof natuurlijk indien hij de realiteit nu meer onder ogen ziet dan vroeger, maar ik blijf enigszins sceptisch als ik bijv lees dat hij denkt dat er “geen consensus over klimaatverandering” bestaat (http://www.elsevier.nl/Kennis/blogs/2015/6/CO2-uitstoot-terugdringen-Rechter-op-stoel-van-de-wetenschap-1781619W/. Er is wel degelijk een breed gedragen consensus onder wetenschappers: https://klimaatverandering.wordpress.com/2014/08/11/enquete-bevestigt-wetenschappelijke-consensus-over-door-de-mens-veroorzaakte-opwarming/ ) en denkt dat “er steeds meer klimaatonderzoekers [zijn] die vermoeden dat de eventuele opwarming, als hij al doorzet, tot 2 graden beperkt blijft en dit geen groot maatschappelijk probleem betekent.”
Dat is zo ongeveer het tegendeel van hoe er hier over gedacht wordt in wetenschappelijke kringen: De kans om de opwarming tot onder de 2 graden te beperken wordt steeds kleiner geacht, en veel wetenschappers denken zelfs dat dat maatschappelijk-politiek gezien niet meer mogelijk is (technisch wellicht wel; de limiting factor is vooral politiek-maatschappelijk van aard).
Als ik dat zo bezie bagatelliseert hij nog steeds een eind weg. Je zou kunnen zeggen dat dat beter is dan ronduit ontkennen dat er zo iets bestaat als anthropogene klimaatverandering, maar ik leg de lat graag ietsje hoger.
Ja, jammer dat Jona – die na zijn laatste blog blijkbaar niet kan stoppen – Candide, ou l’optimisme niet heeft gelezen. Een omissie die ik niet had verwacht van onze belezen en belerende historicus.
Onwaarschijnlijk die domheid.
Teruglezend bedoel ik niet dat Jona dom is, maar dat het optimisme dom is.
Sorry.
Als hij het heeft over: “linkse zelfhaat, oikofobie, “weerzin tegen de dingen die we maken” ofwel technofobie, een afkeer van het kapitalisme” maakt dat zijn eigen positie wel duidelijk.
En al zijn roze verhalen: De lucht en het water zijn schoner, er is minder criminaliteit en oorlog, de medische zorg is nog nooit zo goed geweest, we eten gezonder dan ooit, we leven langer, we hebben meer respect voor vrouwen, we hebben beter onderwijs.”
Die gelden voor nederland en “ het westen” , de rest van de wereld doet er natuurlijk weinig toe. Terwijl het is vooral de rest van de wereld die de rekening voorgeschoteld krijgt voor ons rooskleurige leven.
Een dergelijk overduidelijk ideologisch verhaal moet onrust en verzet sussen, ten bate van de club die de mens en milieu opofferten voor eigen gewin.
Daarmee lijkt het me verder overbodig om zijn vertelsel, over de motoren van de vooruitgang, onderuit te willen halen.
De boodshap lijkt me helder, heb nu maar vertrouwen in de vrije markt en technologie en alles komt goed.
@12: het betoog van Rozendaal is nu juist dat we onze verworvenheden hebben te danken aan ons vernuft en innovatievermogen en niet aan de toevallig bereikbare grondstoffen. Schaarste wordt vanzelf door nieuwe technologie opgelost. Een mooi voorbeeld daarvan is hydraulica fracturing waarmee de USA energie exporteur in plaats van importeur is geworden.
@20: Schaarste wordt vanzelf door nieuwe technologie opgelost.
Hahaha….
Groei? Eindigheid?
Mijn god, in wat voor domheid leven we?
@21: het mooie van de mens is hij door zijn vernuft zijn eigen welbevinden creëert. Sinds de de club van Rome worden ons al eindtijverhalen door schaarste voorgespiegeld die telkens worden gelogenstraft door de werkelijkheid. Die eindtijd verhalen komen ook voor in veel religies, lees de bijbel er maar eens op na.
De optimist laat zich leiden door kennis, ratio en vertrouwen in eigen kunnen en wordt daarin bevestigd door de menselijke geschiedenis waarin inderdaad alles beter wordt. De pessimist daarentegen wordt gedreven door emoties, de angst voor het onbekende en irrationele overtuigingen ook wel bekend als ‘geloven’. Wanneer het zoveelste doemscenario weer eens niet uitkomt gaat de irrationele pessimist gewoon op zoek naar een nieuw doemscenario om in te geloven.
Wie van de twee heeft het leukste leven?
“De optimist laat zich leiden door kennis, ratio en vertrouwen in eigen kunnen en wordt daarin bevestigd door de menselijke geschiedenis waarin inderdaad alles beter wordt.
Hou es op met die flauwekul en generalisaties. Alsof optimisten altijd kennis van zaken hebben en rationeel zijn. Ik denk aan Rutte & ratelband, optimisten optima forma maar vooral veel geluk, geklets en gezwam maar weinig kennis van zaken en al helemaal niet rationeel, maar vooral terend op emotionele one-liners TJAKKA!, HArdwerkende Nederlander! Meer doen met minder geld door “eventjes” de boel slim te re-organiseren (met als meest recente voorbeeld, de Nationale Politie)
Volgens mij zijn het juist de rationele klimaatwetenschappers die weten waar ze het over hebben en kennis van zaken hebben die op dit moment de grootste pessimisten zijn, maarjawetenschap is ook maar een mening uiteraard
@23: Causale verbanden, altijd lastig. In dit geval is het optimisme is het gevolg van de waarneming dat alles (nou ja, bijna alles) beter wordt. Het pessimisme is het gevolg van het geloof dat het helemaal (nou ja, bijna helemaal) mis moet gaan.
De klimaatdiscussie is daar een goed voorbeeld van. De waarnemingen laten niets verontrustends zien. Desalniettemin wordt het einde der tijden voorspeld aan de hand van verandering van slechts 1 parameter van de vele tientallen, misschien zelf honderden, invoedfactoren: de menselijke CO2 emissies. Om de toenemende discrepantie tussen geprognoticeerde en waargenomen temperatuur te blijven negeren is geloof nodig. Het geloof dat het wel mis moet gaan.
De rationele mens gaat niet mee in die emotie. De rationele mens beperkt zich tot de waarneming (in het geval van het klimaat dus geen aanleiding voor paniek) en investeert zijn energie in zijn krachtigste wapen het vergaren van meer kennis.
En om even terug te komen op de vraag uit @22 wie heeft er nu het leukste leven?
@Peter2
Leuke framing hoor: optimisme = ratio en pessimisme = emotie. Geheel bezijden de waarheid ook. Na de rampenbrengende vier ruiters, komt namelijk Jezus terug op aarde en leven we allemaal in harmonie. Net zozeer geloof, maar dan optimistisch.
Allemaal luchtfietserij. Of iets namelijk ‘beter’ wordt, is puur emotioneel gebaseerd. De waarneming is bijvoorbeeld dat er meer speelgoed is bijgekomen in de loop van de jaren. ‘Dus gaat het beter’ zegt de optimist; ‘En toch haalt het kind geen plezier uit zijn spel’ zegt de pessimist.
@24: Dus die 95% van de klimaatwetenschappers zijn allemaal emotioneel en die 5% door de fossiele brandstof denktanks gefinancierde wetenschappers geheel rationeel ?
@25 lastig hè, begrijpend lezen? Probeer het nog eens.
@26 aantallen aanhangers van een theorie zijn wetenschappelijk gezien niet relevant. Bovendien zijn er zeer veel klimaatgerelateerde hypotheses in in omloop. Iets wat je zou moeten weten wanneer je je ook maar een klein beetje in de materie zou verdiepen. Die getalletjes die je daar roept zijn dus:
a) niet relevant
b) een grove versimpeling die geen enkel recht doet aan de klimaatwetenschap.
@27: “aantallen aanhangers van een theorie zijn wetenschappelijk gezien niet relevant. Als die getallen er niet toe doen dan ben ik erg benieuwd naar wat jouw criteria zijn om kaf van koren te scheiden? Je eigen mening & ideologie? Dus wetenschap is een grabbelton waar je dat uithaalt waar je zelf het meeste in gelooft? Wat in je eigen straatje past?
@28: vroeger was ik aanhanger van het klassieke wetenschapsmodel van observatie en inductie. Dit model voldoet zolang de wetenschap waardevrij wordt bedreven. Door de toenemende politieke invloed op wetenschap ben ik opgeschoven richting Popper. Minder fraai maar wel robuuster als het gaat om het elimineren van onjuiste theorieën. Op dit moment beschouw ik mijzelf als Popperiaan.
Dus mijn criterium om zin van onzin te scheiden is waarneming ter toetsing van falsificeerbare hypotheses.
Ik hoorde Rozendaal op de radio een paar weken geleden. Vroeger, zei hij, geloofde hij niet in klimaatverandering, want de klimaatwetenschap was toen jong en had het mis. Nu ze wat meer volwassen zijn is hij er in gaan geloven, ware het niet dat (… waarop het verhaal over het alarmisme volgt).
Interessant in deze ‘redenering’ is in de eerste plaats de ongelimiteerde hoogmoed die hier uit spreekt, dat de enkeling Rozendaal dacht en nog steeds denkt het beter te weten dan de 1000-en wetenschappers die zich beroepsmatig hun hele werkdag met dit onderwerp bezig houden (i.t.t. wetenschapjournalisten die van alle onderwerpen een beetje doen).
In de tweede plaats valt natuurlijk de leugen om bestwil op: de klimaatwetenschap is helemaal niet van koers verandert, en de voorspellingen uit de jaren 80 zoals bijvoorbeeld door Hansen gedaan zijn daadwerkelijk uitgekomen. Rozendaal gelooft ongetwijfeld wat hij hier zegt, want anders zou zijn hele verhaal niet kloppen en dat is onverteerbaar voor iemand die zichzelf zo hoog heeft zitten.
@Peter2
Lastig he, je eigen woorden teruglezen? Vooral als daarmee het frame waarvan ik je beschuldig nog duidelijker herkenbaar is dan ik in mijn schrijven kon.
@29: waarneming…
ok, en over welke waarneming heb jij het dan? Je kijkt naar buiten op je huis tuin keuken thermometer en ziet 18 graqden op 1 oktober…niks aan het handje?
Of zit je als wetenschapper 40 uur per week aan databases en modellen te werken om waarnemingen te doen?
@30: De klimaatwetenschap is een veld waarin veel klassieke wetenschapsgebieden samenkomen en waarbinnen weinig overeenstemming bestaat. Het enige waar men het over eens lijkt te zijn is dat CO2, afkomstig van het verstoken van fossiele brandstoffen, via absorptie en terugradiatie, een stijging van de temperatuur tot gevolg heeft. Grote onenigheid bestaat o.a. over hoe groot deze temperatuurstijging is als functie van de CO2 concentratie, hoe het effect van CO2 zich verhoudt tot natuurlijke variatie en wat de lokale positieve/negatieve gevolgen zijn. Een aparte tak van sport binnen de klimaatwetenschap is het maken van prognoses met numerieke modellen. Kijkend naar de verschillen tussen die modellen onderling en het verschil tussen het gemiddelde van de modellen en de waarnemingen kan ik -als Popperiaan- maar een conclusie trekken: de invloed van CO2 op de temperatuur is in de modellen groter dan in de werkelijkheid. De modellen zijn dus gefalsificeerd.
Om in deze mellee van ideeën, hypotheses en meningen een generieke uitspraak te doen over de opvatting van ‘1000-den wetenschappers’ ten opzichte ‘de eenling Rozendaal’ is een suggestieve generalisatie van die duizenden wetenschappers.
@33
Zeg eens, waar heeft Popper het precies over falsifiëren (en dus niet falsificeren, dat is iets heel anders) van modellen? Volgens mij heeft hij het alleen over het falsifiëren van hypotheses. En als je beweert dat een hypothese gefalsifieerd is, dan zou je toch even duidelijk aan moeten geven (met bronvermelding) om welke hypothese het precies gaat.
Het heeft er alle schijn van dat jij, “als Popperiaan”, maar bar weinig van Poppers filosofie weet. Afgezien daarvan: na Popper is de wetenschapsfilosofie niet stil blijven staan.
@20
Bovengenoemde rust op een misverstand, zeker wat fossiele brandstoffen betreft (aardolie, aardgas en steenkool).
Wat bijvoorbeeld olie betreft:
De USA is uit mijn hoofd sinds enige jaren wel een (netto) energie exporteur van petroleumproducten (benzine, diesel) maar niet van (ruwe) olie.
De USA importeert netto nog steeds grofweg 6 miljoen vaten per dag aan (ruwe) olie, terwijl netto slechts ongeveer 100 duizend vaten per dag aan petroleum producten geexporteerd wordt.
De netto export van petroleum producten is dus maar een fractie van de netto import aan olie.
Ondanks de zogenaamde schalie olie (tight oil) en schalie gas (tight gas) ‘revolutie’ is de USA nog steeds een flinke energie importeur, maar wel in mindere mate dan enkele jaren geleden.
En volgens menig onafhankelijk analist is er eerder sprake van een hype dan een revolutie. Wat in al de propaganda meestal niet vermeld wordt is dat sinds enige tijd de verliezen in met name het schalie oliegebeuren enorm zijn. Dat meestal gezwegen wordt over de flinke kosten. Dat met name het schalie olie gebeuren, zeker met de huidige olieprijzen, economisch onrendabel is. Er is de afgelopen jaren in laatstgenoemde enorm veel geld in geinvesteerd.
Het is een wereldwijd fenomeen dat de kosten om fossiele brandstoffen te extraheren en mineralen te delven de afgelopen jaren exponentieel zijn toegenomen, ondanks de inzet van hypermoderne middelen. De vraag is welke prijzen (met name olieprijzen) de wereldeconomie kan verdragen zonder de koopkracht te veel aan te tasten. Of de olie is te duur voor de consument of te goedkoop om de olie op economisch rendabele wijze uit de grond te halen.
Dat de olieprijzen de afgelopen tijd flink gedaald zijn, heeft met andere dingen (factoren) van doen dan met een overvloed aan goedkoop winbare olie.
@34: model is gebaseerd op hypotheses, de uitkomst van het model is de som van deze hypotheses. Beetje flauw gemieren**k trouwens.
@35: feit is dat in de USA ook met olieprijzen van 50 dollar per vat nog steeds volop schaliegas wordt gewonnen iets wat enkele jaren geleden nog voor onmogelijk werd gehouden. Welke energiedragers rendabel kunnen worden gewonnen is inderdaad een spel van kosten en baten in de markt. Gezien de grote politieke invloed zou ik niet willen zeggen vrije markt.
We zullen zien wat het gaat worden, maar om even terug te komen bij Rozendaal: het wordt in ieder geval beter.
@36
Helemaal geen flauw gemierenneuk. Het lijkt me alleen maar redelijk dat ik van jou, “als popperiaan”, verwacht dat je de ideeën van Popper een beetje zorgvuldig toepast. En daar is geen sprake van.
Als jij beweert dat een hypothese is gefalsifieerd, dan dien je aan te geven over welke hypothese je het precies hebt, en waar die door wie is geformuleerd.
Dat doe je niet en dus is je opmerking over “gefalsificeerde modellen” niet meer dan gemakzuchtige holle retoriek.
Er is trouwens best iets te zeggen voor het optimisme van Rozendaal. De geschiedenis laat inderdaad zien dat de mensheid er op lange termijn steeds op vooruitgaat. Alleen laat de geschiedenis ook zien dat dat niet stapje voor stapje in een rechte lijn gaat. Beschavingen komen op, maar storten na verloop van tijd ook weer in. Met vaak heel veel ellende tot gevolg.
Echte vooruitgang zou pas zijn als we van die geschiedenis zouden leren. Dat betekent volgens mij: juist de ogen open houden voor mogelijke toekomstige problemen, ook op de lange termijn. En daar tijdig op inspelen. Dat lijkt me veel verstandiger dan afwachten en maar hopen dat het zichzelf wel oplost.
@paradox: ” Wat in al de propaganda meestal niet vermeld wordt is dat sinds enige tijd de verliezen in met name het schalie oliegebeuren enorm zijn. ”
Dat maakt niet uit want Amerika als geheel profiteert. Een lage olieprijs is gunstig voor Amerika omdat ze zoveel verbruiken. Zelfs al is het schadelijk voor de schalie-industrie.
Ik denk dat er daarom zoveel miljarden vrij kwamen voor de schalie-boom. Amerika profiteert van een groot aanbod, waardoor de prijs naar beneden gaan.
@37: blijf jij lekker geloven in je modelletjes. Mij best. Blijf jij toch lekker doemdenken, t’ is jou leven doe je best.
@41
Een lang antwoord, ik kan het niet laten.
Als men puur in termen van geld naar het gebeuren kijkt heb je naar mijn idee (althans wat de korte termijn betreft) zeker gelijk.
Op basis van wat ik zoal gelezen heb was de Amerikaanse economische groei de afgelopen paar jaar dankzij het schalie olie gebeuren inderdaad noemenswaardig hoger [dan zonder het schalie gebeuren het geval zou zijn].
Maar ik vrees dat dit alleen voor de korte termijn opgaat. De olieprijzen moeten flink omhoog om het geheel rendabel te maken en de sweetspots raken meer en meer uitgeput.
En stel dat de olieprijzen straks weer noemenswaardig omhoog gaan, in welke mate kan bijvoorbeeld de Amerikaanse economie voor langere tijd nog hogere olieprijzen verdragen, dat de koopkracht voldoende is of blijft om die hoge olieprijzen te ondersteunen?
Maar de vruchten zijn mijns inziens dus maar tijdelijk en dat op de langere termijn al die enorme investeringen uiteindelijk een groter negatief effect zullen hebben dan wanneer men al die investeringen niet had gedaan. Dat het op de wat langere termijn dus een oneconomische investering bleek te zijn, maar wel met tijdelijke vruchten.
De vraag voor mij is of al die investeringen een enigszins duurzaam karakter hebben of maar een tijdelijk. Volgens mij is het maar super tijdelijk.
Hadden de grote investeerders al dat geld misschien niet beter kunnen investeren in andersoortige energiewinning? Of waren er geen andere grootschalige projecten (alternatieven) waarin op grote schaal in hun ogen op rendabele wijze in geinvesteerd kon worden?
Volgens allerlei analisten (bijvoorbeeld Kurt Cobb) kwam bijvoorbeeld in het jaar 2013 (uit mijn hoofd) ruim 1% van de Amerikaanse economische groei op conto van het schalie oliegebeuren. Om een voorbeeld te geven, er werden extra boorinstallaties gebouwd, extra buizen benodigd, extra cement voor de boorputten, noem maar op. De leveranciers aan het oliegebeuren deden en doen nog steeds goede zaken.
Al deze middelen worden opgeteld bij het Binnenlands Bruto Product van de USA.
De economische groei die op conto van de energiewinning geschreven wordt, komt niet ten goede aan de rest van de economie. In het geval het geen duurzaam karakter heeft, zal het in de toekomst al snel niet meer in positieve zin bijdragen aan de werkelijke economie. Er is enorm veel geld geinvesteerd in zaken die geen duurzaam karakter hebben.
Ik zie de economie niet als een platte schijf waarbij iedere sector haar bijdrage aan het BBP levert, maar eerder als een omgekeerde pyramide, waarbij energie, grondstoffen en voedsel aan de basis staan. Dat de overige economische componenten afhankelijk zijn van de basis.
@40: Ijzersterke argumentatie :). rationeel en geheel gespeend van enige emotie…..
@42: gelovigen zijn immuun voor feiten. Afstand nemen en de discussie stoppen is inderdaad de enige rationele respons.
‘Rechtse’ mensen praten altijd graag over ‘feiten’. Over het algemeen is dat net zo selectief winkelen als ‘linkse’ mensen doen.
@peter2 bedoel je dat ‘de modellen’ niet betrouwbaar zijn?
@43 In principe heb je gelijk. Maar Peter2 wauwelt maar wat. Hij gooit het gefalsifieerde kind met het badwater weg, niet wetende dat het kind nog wel steeds bruikbaar is. Als iemand dat ‘kind’ vervolgens gebruikt, roept hij dat dat op basis van emotie is. Soit, daar heeft-ie misschien gelijk in, maar voor het menselijk handelen is onzekere kennis -waarbij je bewust bent van de beperkingen- te prefereren boven geen kennis. Kort gezegd: als ik ergens wil komen, rijd ik liever met een vieze voorruit waardoor ik kijk, dan dat ik stil blijf staan en naar achteren kijk met het excuus: “ik kan de weg niet 100% zien”.