COLUMN - De oorlog in Syrië duurt al meer dan tien jaar. Meer dan een half miljoen mensen zijn omgekomen. Bijna zeven miljoen mensen zijn het land uit gevlucht, het merendeel naar Turkije in een poging naar Europa te komen. Ongeveer 1,5 miljoen Syrische vluchtelingen verblijven nu in Libanon. Een kwart van de Libanese bevolking bestaat nu uit Syrische vluchtelingen. In totaal is de ongeveer helft van de Syrische bevolking ontheemd geraakt.
Het heet een burgeroorlog te zijn. Maar Russen bombarderen steden en dorpen die nog niet door het regime Assad zijn heroverd. Amerikanen en Israëliërs bombarderen stellingen van aan Iran gelieerde gevechtsgroepen in het oosten van het land. Turkije schiet er op los in Koerdische gebieden langs de noordgrens.
Onderzoeksjournalisten van Declassified UK vonden documenten waaruit blijkt dat de Britten net als de Nederlandse regering heimelijk materiële steun hebben geleverd aan de rebellen in de provincie Idlib. De Britse regering heeft daarvoor ten minste 350 miljoen pond uitgegeven. Het paste allemaal in een geheim programma voor regime change waarin de Britse regering samenwerkte met de VS, Turkije en de Golfstaten. Die van het oliegeld bulkende Golfstaten hebben net als Saoedi-Arabië hun rijkdom besteed aan wapens voor soennitisch vechtjassen die strijden tegen Assad en zijn behulpzame, door Iran gesteunde, sjiitische vechtjassen.
Er wordt wel eens geklaagd dat de internationale gemeenschap bij een ramp toekijkt in plaats in ingrijpt. Hier is de internationale gemeenschap verantwoordelijk voor het in stand houden van een ramp. Welke wereldleider slaat nu eens met de vuist op tafel en roept: iedereen die hier niet thuis hoort, wegwezen!
Zo lang als deze oorlog duurt zijn er van verschillende kanten gerede twijfels geuit over de kans dat het regime Assad vervangen zou kunnen worden door een regering die meer waarde hecht aan democratie en mensenrechten. Daar ging het toch oorspronkelijk om in de Arabische Lente – die iedereen alweer vergeten is. De realiteit gebiedt ons nu te erkennen dat Assad, onlangs herkozen als president, niet zal vertrekken. Het is een brute dictator. Maar de vraag is of hij in z’n eentje de afgelopen tien jaar de Syrische bevolking meer ellende bezorgd zou hebben dan wat alle buitenlandse wapens vanuit de verschillende delen van de internationale gemeenschap nu hebben bereikt.
[deze column verscheen eerder in het Vredesmagazine , waarin ook een dossier over Klimaat en vredesbeweging is opgenomen. Overigens is het deze week Vredesweek, een jaarlijks terugkerende manifestatie die wel wat meer aandacht verdient]
Reacties (23)
Dus het voortduren van de oorlog is de schuld van het westen? Smerig. Dat is vergelijkbaar met betogen dat de tweede wereldoorlog zo lang geduurd heeft omdat de VS zich ermee ging bemoeien.
De ‘internationale gemeenschap’ bestaat niet in Syrië. Op het moment dat Rusland en China Assad de hand boven het hoofd houden houdt het op. Laat dit een les zijn dat niet ingrijpen niet perse betekent dat een conflict een betere afloop kent. De enige manier waarop wij invloed kunnen uitoefenen op het conflict (en dus op het bereiken van vrede) is door zelf een stevige positie in Syrië op te bouwen. Juist doordat we dat niet/beperkt gedaan hebben duurt het conflict al zo lang, het vacuüm is immers opgevuld door Rusland, Iran en Turkije en dat heeft nu niet bepaald het conflict beëindigd. Het meest vrije stukje Syrië is op dit moment het door Koerden gecontroleerde gebied, niet toevallig het gebied waar de Amerikanen zitten.
Deze framing is nu zo funest. Je doet nu net alsof deze landen de instigators zijn, maar dat is onzin. Deze landen hebben in reactie op de revolutie geprobeerd om degenen die af wilden van Assad (de slachtoffers van zijn terreur dus) te helpen, en dat is alleen maar te prijzen. Het ‘geheimzinnige’ karakter van deze steun is eerder een teken van de beperktheid en gebrek aan commitment daarvan dan van kracht, zoals het effect ook heeft laten zien.
We mogen niet vergeten dat de kern van de Syrische burgeroorlog een volksopstand tegen de brute dictator Assad is. Die kern, hoewel lastig te ontwaren soms, is er nog steeds.
Ik ben met u eens dat de VS of het VK niet de oorzaak van de oorlog in Syrië zijn.
Rusland, Turkije of China zijn ook niet de oorzaak.
Het innemen van een stevige positie in Syrië is ook geen garantie voor vrede.
De VS hadden 20 jaar lang een zeer sterke positie in Afghanistan, en nu is er weer een dictatoriaal regime aan de macht.
Overigens zou ik de VS of het VK niet te snel prijzen voor ingrijpen tegen een dictator.
Zolang ze in veel andere situaties vrede tegenwerken, ga ik ervan uit dat eigenbelang een grote rol speelt.
(De VS werken bijvoorbeeld niet mee met het permanente Internationale Strafhof. Het VK offert de vrede in Noord-Ierland op aan de Brexit. En dan heb ik het nog niet over democratische regeringsleiders die afgezet zijn met hulp van deze landen).
Dat klopt, maar zonder stevige positie weet je zeker dat het niet gaat lukken.
En Syrië is Afghanistan niet.
Het gevaar ligt mijns inziens eerder in de andere kant van de medaille, dat je alles wat de VS en het VK doen uitlegt als cynisch eigen belang, en daardoor geen oog hebt voor de morele overwegingen die ook meespelen.
Het is natuurlijk moeilijk om niet cynisch te worden als een land ergens anders de democratie om zeep helpt.
En als een land uit morele overwegingen anderen helpen wil, zijn er efficiëntere manieren dan het gooien van bommen. (Die dingen zijn duur hoor. En vergeet niet de kosten van de straaljager (extra vlieguren betekent extra onderhoud) en het vliegdekschip).
Het is bijvoorbeeld efficiënter om dictators in Noord-Afrika en Turkije geen geld meer te geven voor het tegenhouden van vluchtelingen, en zelf de vluchtelingen op te vangen. Dan help je voor hetzelfde geld meer mensen.
Dat vind ik nou een intens cynische houding. Vluchtelingen helpen is voor mij in eerste instantie de reden wegnemen waarom ze überhaupt moeten vluchten, en dat vinden de vluchtelingen zelf ook.
Ik vind het tegenhouden van vluchtelingen (en dictators daarvoor betalen!) juist buitengewoon cynisch, helemaal als niet gewerkt wordt aan de oorzaken.
Als je al oorzaken wegnemen wilt, is natuurlijk de eerste stap: niet meewerken aan de oorzaken!
Saoedi-Arabië bombardeert Jemen, met vliegtuigen die in de VS gekocht zijn.
Egypte krijgt ook financiële steun van de VS, hoewel de democratie afgeschaft is en duizenden mensen in gevangenissen gestopt zijn.
(en met name vrouwen veel rechten verliezen).
Saudie-Arabië bombardeert Jemen en Egypte is een nare dictatuur. Hoe wil jij dat oplossen?
Jij claimt dat er ‘efficiëntere manieren zijn dan gooien met bommen’, ik ben wel benieuwd wat die dan zijn, toegepast op een concreet probleem. Hoe had jij dan bijvoorbeeld de Tweede Wereldoorlog opgelost, zonder het gooien van bommen?
Je hebt het steeds over vluchtelingen helpen, maar dat is slechts een afleidingsmanoevre. De vluchtelingen die we kunnen opvangen vallen in het niet bij de vluchtelingen die we niet kunnen helpen, ook niet als we Turkije niet zouden betalen. De orde van grootte is totaal anders.
Ik ben niet tegen het ruimhartig opvangen van vluchtelingen overigens. Het is alleen geen structurele oplossing ergens voor.
De efficiëntste manier is: niet meewerken aan de oorzaken!
(M.b.t. de Tweede wereldoorlog denk ik dat de democratie in Duitsland gehinderd werd door de herstelbetalingen.
Het is ook een situatie waarin andere landen lang wegkeken van Hitlers misdaden, en vluchtelingen teruggestuurd werden, totdat Hitler andere landen binnenviel.
Het blijft een moeilijke beoordeling natuurlijk, maar na de Tweede Wereldoorlog zijn er maar niet veel voorbeelden waar militair ingrijpen succes had.)
Ik ben met u eens dat er veel meer vluchtelingen zijn, dan zich in Europa melden.
En ik denk dat veel vluchtelingen “in de regio” er slechter aan toe zijn dan de vluchtelingen hier, en dat hulp in de regio daardoor meer mensen helpt voor hetzelfde geld.
Overigens is uw antwoord onlogisch, want het wegnemen van de oorzaken sluit natuurlijk niet uit dat wij vluchtelingen opvangen, zolang de oorzaken niet weg zijn.
Voor zover ik weet, maakt geen enkele vluchteling bezwaar tegen deze combinatie.
Ik vind een beetje moeilijk te geloven dat iemand oprecht is, als hij/zij een drogreden aanvoert.
Mijn aanklacht betreft (zie titel) alle interveniërende mogendheden, dus inclusief Rusland, Turkije, Iran etc. etc.
En die interventies zijn moreel equivalent volgens jou? Dat moeten we allemaal even zwaar wegen?
Dat zijn weer nieuwe vragen. Kan me voorstellen dat het de miljoenen ontheemden niet veel uitmaakt wie er een bom op hun huis heeft gegooid. Maar je kunt daar natuurlijk een boom over opzetten.
Mijn punt in deze column, die ik hier heb overgenomen vanwege de Vredesweek, was zoiets als de boodschap achter deze poster.
Dat zijn geen nieuwe nieuwe vragen, dat is de kern van mijn kritiek.
Dat jij dit uit je pen krijgt in de context van Syrië. De omvang, aard en doelstellingen van de buitenlandse interventie maken natuurlijk wel degelijk uit in hoe we dat moeten wegen.
De boodschap van de poster gericht op een westers publiek vind ik vooral intens decadent. Wij hebben de luxe om niet mee te doen, als je stad in puin wordt geschoten door de troepen van Assad heb je weinig keus. Wat mij betreft houdt het beschermen van de zwakkeren in de wereld niet op bij de landsgrenzen.
Ik ben het niet oneens met alles wat je zegt. Maar je kritiek zou een stuk overtuigender zijn geweest als je de stropop die je in je allereerste zin opzet achterwege had gelaten. Daarmee wek je vooral de indruk niet open te staan voor een normale discussie en niet vreselijk geïnteresseerd te zijn in de argumenten van Jos.
Het valt wel mee met die stropop, Jos houdt de interventies van (o.a.) het westen verantwoordelijk voor het voortduren van de oorlog in Syrië. Ik heb problemen met die houding.
Als je in plaats van verantwoordelijk medeverantwoordelijk had gezegd had je het standpunt van Jos volgens mij vrij adequaat verwoord. En dat is heel wat anders dan:
Over het eerste kun je een zinnige discussie voeren. Met het tweede saboteer je een zinnige discussie. Dat doe je ook door nu net te doen alsof beide opmerkingen op hetzelfde neerkomen.
Helaas komt de tweede zin dichter in de buurt van hoe Jos ertegen aankijkt dan de eerste zin. Punt is namelijk dat voor Jos de westerse interventies op zichzelf al de oorlog verlengd hebben door het in leven houden van de oppositie tegen Assad en dus af te keuren zijn, ongeacht interventies van anderen. Een totale overwinning van Assad is wat hem betreft beter dan de huidige situatie, en het inzetten van militaire middelen om een andere uitkomst te bewerkstelligen keurt hij af.
Onzin. Hij zegt hoogstens dat het westen medeverantwoordelijk is. Dat is iets heel anders dan “Het is de schuld van het westen”.
Feit is hoe dan ook dat Assad er nog steeds zit. En dat er daarom heel goede redenen zijn om je af te vragen of onze inmenging wel iets positiefs heeft bijgedragen. Dat heet reflectie. Lijkt me een stuk beter dan je kop in het zand steken.
Jos geeft daar duidelijk antwoordt op. Wat mijn opmerking in de eerste zin rechtvaardigt. Hij koppelt het leed in Syrië rechtstreeks aan de militaire interventies van het westen in Syrië, en dat vind ik smerig als je bedenkt wie wat precies heeft gedaan in dit conflict.
Zie ook deze zin:
“Kan me voorstellen dat het de miljoenen ontheemden niet veel uitmaakt wie er een bom op hun huis heeft gegooid.” Het maakt natuurlijk juist heel veel uit wie daar verantwoordelijk voor is en wat de context was dat je moest vluchten.
En tot nog toe heb ik geen enkel inhoudelijk tegenargument van jou gezien op dat antwoord. Alleen maar retoriek: stropoppen, red herrings en verwijten.
De inmenging kan nog zo goed bedoeld zijn, daarmee is nog steeds niet gezegd dat die iets positiefs heeft bijgedragen.
Gelet op hoe ze er ooit hebben huisgehouden hebben de Fransen en Britten in Syrië wel wat goed te maken.
In Jordanië zijn de Jordaniërs al een minderheid.
Het grote probleem met de inmenging in buitenlandse conflicten lijkt me dat de landen die zich ermee bemoeien er te weinig belang bij hebben om echt beslissend te willen zijn. Een beslissende inmenging houdt in dat je duizenden levens van je eigen militairen op het spel zet en er gigantisch veel geld aan besteedt. Dat willen we niet en dat is heel begrijpelijk. Het besef dat je een conflict niet vanaf een veilig afstandje, met geld en wapenleveranties, of raketten en drones, op kunt lossen lijkt maar niet door te dringen tot veel politici.
[ Een beslissende inmenging ] houdt in dat je óf mensen aan de macht houdt die bij jouw belang of ideologie passen, óf mensen aan de macht brengt die bij jouw belang of ideologie passen.
Voor het westen was Assad aan de macht houden geen passende optie, maar er was ook geen acceptabele vervanger van Assad om aan de macht te brengen.