Afslag Apostolov: Helmond

Dit zomerseizoen verschijnt de Panzerfaust serie Afslag Apostolov ook op Sargasso. Handig voor wie er de komende weken op uit wil!

Er zijn weinig plekken die de status ‘buitencategorie’ verdienen in de Afslag Apostolov reeks. Helmond is er zo een. Een plaats waarbij ik geen moment hoefde twijfelen of hij wel geschikt was voor mijn reportage, een soort intuïtief gevoel maakte dat wel duidelijk. Gelukkig gestaafd door de lijst van Groeikernen en tal van nuttige suggesties door het PFMAG klootjesvolk. Alleen de vragende blikken die de naam Helmond zelf al oproept spreken boekdelen, Lou de Jong is er niets bij.

Helmond, geboorteplaats van het ‘jumpen’ en kiem van oneindig creatief en organisatorisch zaad. De lijst met genieën uit deze Brabantse groeikern nabij Eindhoven is oneindig lang en onuitputtelijk. Was het niet zo dat de GEHELE familie van de Kerkhof uit Helmond kwam? En is het niet zo dat de enige echt geëngageerde eenmansfractie binnen de SP Helmonds bloed door zijn aderen heeft vloeien? Laat het zalven van de zielen van Helmond zijn aanvang nemen.

Omdat ook ik de NS haat neem ik bij mijn reportages steevast de Fiat Uno uit 1976 en struin ik de Nederlandse Snelwegen (NS) af naar die ene afslag die iets bijzonders herbergt. Niet zelden moet ik concluderen dat ons land eigenlijk overal hetzelfde is. Regionale identiteit is een zo goed als uitgestorven idee waarvan de restanten nog slechts in de binnensteden als omhulsel van een inhoudelijke eenheidsworst te zien is. Razend door het Brabantse platteland ziet men vreemde boerderijen, niet de regionale typologieën die ontsproten zijn aan de geografische situatie en de daarmee samenhangende vorm van landbouw, nee. Geelstenige, Duits-Amerikaanse jaren ’30 woningen. Met als klap op het netvlies de glimmende dakpannen die letterlijk zich een weg banen dwars door het netvlies van mijn oog. Mensen willen blijkbaar wonen in een schil, “het liefst met kunststof kozijnen, anders moet je zo vaak schilderen”. En daarom haat ik postmodernisten en dus ook mezelf.

Achter het derde raam van rechts op de 4e verdieping woont oertraditionalist B-man, “heel gelukkig“, naar eigen zeggen.

Voordat ik er erg in had, reed ik zowaar mijn bestemming bijna voorbij. Net op tijd en met gierende remmen wist ik nog op de uitvoegstrook te belanden tot afgrijzen van de verongelukte auto achter mij. De binnenkomst van Helmond is op zijn zachtst gezegd niet zoals Parijs, alhoewel je bij het binnenrijden van Parijs vaak niet eens doorhebt dat je al in de stad zit. De Zuid-Willemsvaart begeleid je van de afslag naar het centrum van Helmond waar de desillusie pas echt zijn intrede doet. Het centrum is namelijk niet te vinden, ware het niet dat er in Nederland een feilloos bewegwijzeringsbeleid is, dus komen deed ik er wel, maar visueel was er geen enkele verbinding met het oude Helmond zelf. Grondig en met weinig gevoel voor subtiliteit was het in de jaren ’60 en ’70 afgesneden van de rest van het groeigedrocht dat zich Helmond mag noemen. Een betonnen viaduct doorkruist het enige pittoreske gedeelte dat het dorp kent met een dusdanige brutaliteit waarvan zelfs Le Corbusier zou terugdeinzen.

Laat je niet misleiden door de kleuren want in werkelijkheid lijken al die vlekken op elkaar.

De onbevangen blik die ik altijd tracht te behouden tijdens De Afslagen werd vertrapt in Helmond, door haar bewoners, door haar gebouwen, door alles. Mijn vrees dat Helmond toch niet de plaats was waar ik dood gevonden zou willen worden begon werkelijkheid te worden. Ik zag opeens waarom Harry van Bommel is zoals hij is. Helmonds glorie straalt als kernafval door zijn organen, de realiteit vernietigend. Tot op het moment dat ik langs de randweg een bordje ‘Stadion Helmond Sport’ zag staan. Maar natuurlijk, het voetballende engelenelftal van Helmond.
Eenmaal het terrein van Helmond Sport opgekomen kwam ik terecht op een onafzienbaar grote parkeerplaats, maar geen stadion te zien. Ik parkeerde de kleine Italiaan en stapte ietwat verdwaasd uit. Een onmiskenbare fan van Helmond Sport spoorde me aan naar de wedstrijd te gaan kijken. “Kom de wedstrijd is al begonnen!” Nog steeds geen stadion te zien. Totdat ik door de drommen mensen heen kon kijken en daar de Tempel van Helmond mocht aanschouwen:

Dat dat allemaal nog goed gaat, dacht ik. Ik besloot afstand te nemen van de wedstrijd, je weet immers nooit hoe voetbalsupporters een verlies dragen. Terug in de auto overviel mij weer een veilig gevoel en ik wilde mijn bezoek voortzetten. In de plaatselijke courant viel mij een merkwaardig gedichtje op. De zeer spraakmakende titel en het ontbreken van enige interpunctie whatsoever greep mij meteen bij de strot. Wat was dit eerlijk, wat was dit echt:

F#cK Th3 l@ PoL!C3 FREETEKNO IS FOR FREEPEOPLE

[color=666666]hahahahahah wat zijn we weer slim slaan de plank helemaal mis weten helemaal niet waar ze het over hebben house is een verzamelnaam voor alle stromingen muziek in de house wereld en in stiphout was het een goa feest als ze gewoon binnen waren gekomen met de vraag om te stoppen was dat wel gebeurt maar ze wilden volgens mij gewoon een x lekker klappen uitdelen ga eens met mensen praten die er geweest zijn hoor je het echte verhaal maarja de politie word toch overal gelooft[/color]

In deze krant lees ik ook meer over de auteur van bovenstaand gedicht. Pater Ildefonsus van Baffelen was een plaatselijke beroemdheid. Zo lees ik dat hij de gemoederen al enkele jaren heeft bezig gehouden met zijn persoonlijke campagne tegen konthaar bij de mannelijke bevolking van Helmond. “In Helmond Geen Konthaar!” stond er boven een paginagroot artikel van de beste man. Hoe deze specifieke belangstelling tot stand is gekomen werd me niet meteen duidelijk, de krant gaf aanwijzingen dat Ildefonsus zich groen en geel ergerde na afloop van de zaterdagkorfbal in de kleedkamers van de mannen. “We zijn toch geen wilden??! Laat ons heilloos achterlichaam niet begroeien met zondige gewassen!”

Ildefonsus van Baffelen, fatsoensoldaat in een oorlog met alleen maar verliezers.

Aparte man, die Ildefonsus. Maar hoe zit het nou met de Helmondse Architectuur? Mijn architectonisch vocabulair begint zo langzamerhand op te raken tijdens de vele bezoeken van de Nederlandse Groeikernen. Hoe nog beter te beschrijven de vormgeving van de welvaartsstuipen uit de jaren ’60 en ’70? De paalwoningen van Piet Blom, later nog eens overgedaan in Blaak te Rotterdam, zijn wellicht een verrassende oase te noemen in een soep van zandboeren. Helmond ligt natuurlijk vlakbij Eindhoven en is in alle opzichte het achterlijke kleine broertje van. Eindhoven is al een samenraapsel van 3 uit de kluiten gewassen dorpen, Helmond is een uitgekleedde versie daarvan.

Ik begon eindelijk na te denken. Misschien is het niet voor niets dat Helmond ver van de snelweg ligt, verscholen voor de massa. Misschien hebben ze bij het Rijk nog enig gevoel in hun donder dat ze zoiets laakbaars als Helmond proberen af te sluiten van de buitenwereld. Ineens had ik respect voor de planologen en stedebouwkundigen van ons land. Ik besloot te vertrekken maar net op het moment dat ik de provinciale weg op wil rijden wordt ik omsingeld door een horde naaktfietsers, bejaarde naaktfietsers. “Gadverredamme trek een broek aan stelletje smeerpijpen!“, riep ik zonder erbij na te denken hun na.

Bijna meteen daarna werd mijn auto bejegend door geagiteerde ouderen, zachtjes sloegen ze op mijn motorkap, onderwijl wat mondvocht verliezend. Eén man probeerde zijn hogebloeddruk pillen naar binnen te gooien, maar aangezien hij daar 10 minuten over deed, kon ik het raampje op tijd dichtdoen. “Wat een idioten.“, dacht ik en klaxoneerde alsof mijn leven ervan afhing. De relschoppers grepen naar hun gehoortoestellen en druipten af, letterlijk. Ik trapte op mijn gaspedaal en met veel rook en gepiep stoof ik bij ze vandaan, door mijn achteruitkijkspiegel zag ik een aantal bejaarden pijnlijk naar hun voeten grijpen, dat waren dus geen drempels.

Bij een ontsnapping is een colonne bejaarde naaktfietsers altijd goed te achtervolgen. Een meter breed kwijlspoor leidt je direct naar ze toe. Af een toe een natte wind naar de persoon die achter je fietst is als een vriendelijk teken dat je diegene kan waarderen.

Dag Helmond.