Ach, de wil van het volk

De kiezer heeft gezond verstand genoeg en heeft altijd gelijk. Het is een troostrijke gedachte als je de politici hoort kakelen. Maar is het waar? Hebben Henk en Ingrid een goed oordeel over van alles en nog wat? Of Joe the plumber?

Belangrijker nog is de vraag die dan volgt: wat is de relatie tussen de opvattingen van de kiezer en het politieke proces op basis daarvan? Politiek is meer dan marketing, de effectiefste politicus heeft niet de beste marktonderzoeker. Het volk hoeft niet altijd gelijk te krijgen, want in een representatieve democratie loopt de politiek wel eens voor de troepen uit. Zelfs Reve mompelde ooit: “Wat wil het volk? Niet veel goeds, dat staat wel vast.” Ik bedoel: politici moeten ook wel eens de leiding durven nemen.

In Amerika liep de spanning onlangs hoog op toen de discussie over de limiet op de staatsschuld werd gebruikt voor een politieke shoot-out tussen Democraten en Republikeinen. Geen zinnige argumentatie werd gewisseld, veel onderbuikgevoel en onzinnige idelogie. Het resultaat dreigt dat de fatsoenlijkste en intelligentste president die Amerika in decennia heeft gehad, moet vrezen voor zijn herverkiezing. Ik schreef eerst ‘gevolg’ in plaats van resultaat, maar Obama draagt natuurlijk zelf ook wel bij aan zijn neergang: hij is wat erg secundair, in een omgeving waar men wel graag een beetje leiding wil.

Maar het verband tussen opvattingen van kiezers en politieke processen is intrigerend. Een mooi onderwerp is de regulering van en toezicht op de financiële sector: bij gebrek daar aan ontstond de crisis, die de wereld nog steeds beroert. Het probleem van ‘securitisation’, waarmee de verbinding tussen waardepapier en waardevol onderpand wordt verbroken, zou zich bij voldoende toezicht en regulering mogelijk niet hebben voorgedaan. Dus de regering Obama ontwikkelde “The Wallstreet Reform Law”, midden in dit ideologisch mijnenveld. Conservatief Amerika  hing bij de uitvoering van deze hervormingswet stevig aan de rem.

Ter viering van de eerste verjaardag van de wet, besloot Lake Research tot een telefonisch onderzoek, onder ruim 800 kiezers van 2012. De vragen werden gesteld in de eerste helft van juli. Wie de soms mallotige discussies over economie en politiek in Amerika een beetje volgt, moet toch wel een beetje opwinding ervaren bij de resultaten. Samenvattend:

• Kiezers zijn niet bang van overheidstoezicht. Zij zijn sterk voor overheidsregulering van financiële ondernemingen.
• Kiezers willen een instituut met de enkelvoudige opdracht consumenten te beschermen tegen banken, fianciële instellingen en credit card bedrijven.
• Op  de informatie dat de Wall Street Reform Law is aangenomen, maar nog niet volledig in werking is getreden, wordt door de kiezers gereageerd met sterke steun voor het in werking treden en niet voor het terugtrekken van de wet.
• Bijna de helft van de kiezers zou waarschijnlijk een congreslid dat voor intrekking van de wet stemt, niet langer steunen, vergeleken met 2 van 10 kiezers, die zo’n congreslid juist wel zouden steunen.
• Na vernemen van sterke argumenten van beide zijden in het debat, verwerpen de kiezers de aanvallen op de Wall Street Reform Law, zelf wanneer beweerd wordt dat het banen gaat kosten en kostbare nieuwe overheidsbureaucratie zal vragen.

Lake Research maakt onderscheid tussen Democraten, Independents en Republikeinen. De Democraten zijn het sterkst voor overheidsbemoeienis, de Independents nemen een tussenpositie in, maar de Republikeinen blijven toch maar weinig achter.

Maar ook als de inhoudelijke posities worden betrokken, blijkt in het debat een duidelijke meerderheid voor de Wall Street Reform Law te zijn.

De break down van die stelling over de politieke partijen laat wel de ideologische voorkeur zien, maar die is niet zo sterk dat een impasse noodzakelijk zou moeten zijn.

Wat betekent dit? Als je de vergelijking met onze politiek maakt, tref je vaak het zelfde aan: politieke partijen stemmen per blok, ten einde het belang van een coalitie te dienen of ideologisch te scoren. Dus tot op zekere hoogte is het verschil tussen een opvatting onder kiezers en een tot uitdrukking komende politieke wil niet zo bijzonder. Alleen is in Amerika de tegenstelling tussen Democraten en Republikeinen zo sterk dat verlamming het gevolg is, o.a. in het economisch beleid.

Misschien moet worden vastgesteld dat de relatie met de kiezers problematisch wordt als politieke partijen zich als autonome dragers van een politieke cultuur gaan beschouwen, een hierarchisch geordend geheel van waarden, waar de opvattingen van de kiezers niets meer mee te maken hebben. Het beeld wordt dan een beetje de heersende klasse, zoals die in de volksrepublieken bestond. Of zoals de PVV denkt, de macht van de grachtengordel.

Nu is het opmerkelijke dat Lake Research veel van dit type onderzoek doet; overhet algemeen toont men aan dat de democratische opvattingen een ruime meerderheid halen onder de bevolking. Je kunt ook concluderen dat dit soort resultaten een product is van het onderzoek. Daarmee is niets nadeligs over de integriteit van de onderzoekers gezegd: alleen, kun je de vraag stellen of consistentie en rationaliteit de opvattingen van de kiezers kenmerken.

Eerder schreef ik daarover met  het onderwerp gezondheidszorg en verzekering ziektekosten in Amerika. Ook hier vond het zelfde bureau Lake Research bemoedigende uitkomsten voor Obama, maar die moet de stelselwijziging per centimeter bevechten.

Stel dat de techniek van onderzoeken en rapporteren goed is, dan stelt het bureau vast dat de regering Obama door de meerderheid van de Amerikaanse kiezers wordt gesteund; maar die steun wordt niet omgezet bij de verkiezingen. Vraag is: hoe komt dat? Heeft Obama de social media even effectief kunnen gebruiken, maar is de macht van het bedrijfsleven inmiddels hersteld? Dat zou kunnen. Daarom is het lot van de Wall Street Reform act, daarom is ook dit onderzoek zo interessant.