Het slechte inlevingsvermogen van westerlingen

Gisteren gaf de Gouverneur van New Mexico Bill Richardson een persconferentie in de Verenigde Naties. Enkele ogenblikken daarvoor had hij de Veiligheidsraad toegesproken over het conflict in Darfur. Hij drong er op aan dat de internationale gemeenschap constante aandacht aan Darfur moet schenken. Momenteel is die er niet, sterker nog, Richardson vindt dat het hele continent Afrika genegeerd wordt. Hij dacht hardop: “Waarom focussen we ons zo op het Midden-Oosten, waarom gaat alle aandacht uit naar Irak, als er zulke verschrikkelijke dingen gebeuren in Afrika”. Toen op gewichtige wijze, met een lichte wanhoop in zijn stem, zei hij: “Ladies and gentlemen of the press, there’s a huge crisis going on in Darfur”.

Richardson heeft gelijk, Afrika krijgt weinig aandacht. Dit is geen trend, de media heeft Afrika altijd al grotendeels links laten liggen. Regeringen moeten het wel heel erg bont maken, wil er een mediahype omtrent een Afrikaans land ontstaan. Zoals in het geval van de Rwandese genocide. De kern van het probleem? Westerlingen kunnen zich slecht identificeren met niet-westerlingen, in dit geval dus Afrikanen.

De democratische presidentskandidaat Richardson sprak echter wel over grote media-aandacht voor Arabische landen. Logisch, daar zijn westerlingen mee gemoeid. In Irak vechten Amerikaanse soldaten, sommige nog onder de 21. Reken bijvoorbeeld maar dat alle moeders in het Westen zich goed kunnen voorstellen hoe het is om je eigen zoon naar Irak te zien vertrekken. Natuurlijk spelen er ook andere factoren mee, maar een simpel testje wijst uit dat de oorlog in Irak vooral aandacht krijgt door de Westerse aanwezigheid. Beantwoord de volgende twee vragen:

• Hoeveel Amerikaanse soldaten zijn tot nu toe omgekomen in de Iraakse oorlog en bezetting? (Antwoord)
• Hoeveel Irakezen zijn tot nu toe omgekomen in de Iraakse oorlog en bezetting? (Antwoord)

Zoals hoogstwaarschijnlijk blijkt heeft de media u beter ingelicht over het dodental van de Amerikanen dan die van de Irakese bevolking. Israël is ook een klassiek voorbeeld. Een ingewikkelde kwestie waar nu niet teveel woorden aan worden besteed. Lees daarvoor Het zijn net mensen van Joris Luyendijk. Hij geeft een evenwichtige uiteenzetting over de media-aandacht voor dit onderwerp. In ieder geval is er zoveel aandacht voor Israël mede omdat het een zeer verwestert land is. Simpel maar treffend voorbeeld is dat de Israëlische voetbalkampioen mag meespelen in de Champions League. Tevens heeft een groot deel van de Westerse bevolking joden zien lijden in eigen land. Daardoor kunnen zij zich nu veel beter inleven in de situatie van de Israëliërs in het verre Midden-Oosten. Maar de Palestijnen? Daar hebben Westerlingen niet zoveel mee. Raar eigenlijk, want als je de feiten op een rijtje zet, zijn zij degene in de slachtofferrol.

Een ander voorbeeld speelde zich af in Azië. Binnen een jaar voltrokken zich daar twee grote rampen. In december 2004 spoelde een allesverwoestende tsunami een groot gedeelte van de Zuid-Oost Aziatische bevolking weg. Een paar maanden later eiste een – tevens allesverwoestende – aardbeving in Kasjmier ook duizenden levens (75.000). Rond de eerste ramp ontstond een mediahype en hoestten Nederlanders 188,6 miljoen euro op voor de slachtoffers. De tweede ramp deed het medialandschap niet op haar grondvesten schudden en er werd, na lang aandringen, ‘slechts’ 21 miljoen euro opgehaald. Het verschil tussen de twee rampen? Bij de tsunami was een aanzienlijk aantal westerlingen slachtoffer geworden. Wat leek het verre Azië opeens dichtbij.

Vanuit dit oogpunt is het, hoe bizar ook, te verklaren waarom Darfur relatief weinig aandacht krijgt van de internationale gemeenschap. Doordat de mensen in Darfur van een andere cultuur zijn, een niet te vergelijken leven in hutjes leiden en dus maar weinig raakvlakken met het rijke leven hier hebben. Daarom winden westerlingen zich zo weinig op over de verschrikkingen. Ze kunnen zich simpelweg niet inbeelden wat in Darfur plaatsvindt.

Stel dat er in een Europees land een groep milities op grote schaal vrouwen en kinderen verkrachten, vanuit auto’s mensen zonder reden doodschieten en bejaardentehuizen in brand steken. Hoe lang zou het duren voordat een internationale vredesmacht de milities een halt toe zouden roepen? Waarschijnlijk niet 44 maanden, zoals in Darfur. Al 2,5 jaar vinden daar verderfelijke dingen plaats en de westerse wereld heeft nog geen greintje daadkracht getoond. Om met de woorden van Richardson te spreken: “People, don’t ignore Africa“!