De ommezwaai van Jason W.

In 2005 werkte ik bij het Algemeen Dagblad op de redactie van de Amersfoortse Courant. Dat was best een spannende tijd. Tegen de Amersfoortse kapper Wesam al D. liep een uitleveringsverzoek van de Verenigde Staten. En twee belangrijke figuren uit de Hofstadgroep kwamen ook uit deze slaapstad.

Nu is Jason W. weer in het nieuws met zijn opmerkelijke ommezwaai. Het is echter niet zijn eerste grote verandering. Ik heb even in mijn archief geneuzeld en kwam onderstaand verhaal tegen. Het is ineens weer actueel. En geeft wellicht wat inzicht in de persoon van Jason en waar hij mee worstelde. Je hoort vrienden spreken en zoals vaak bij persoonlijke drama’s zagen ze het niet aankomen.

Ze zagen wel dat Jason steeds geloviger werd, maar zochten er niets achter. De Amersfoortse vrienden Appie en Mo kennen de gebroeders W. al van jongs af, van de straten in Liendert en Rustenburg. Mo: ,,Ik weet niet wie Jason is tegengekomen,maar blijkbaar is hij steeds verder van de islam afgedwaald. Er  lopen mensen rond, wolven in schaapskleren, die de verkeerde dingen influisteren.’’

Appie: ,,Sommige mensen zijn gevoeliger. Als je ziet hoe moslims in de media worden afgeschilderd en wat er allemaal in de wereld gebeurt. Als je net bekeerd bent en je hebt alleen maar met negativiteit te maken, dan heb je het misschien niet meer in de hand.’’

Vrienden van de straat, het jongerencentrum Madrid in de wijk Liendert, zijn voetbalclub VVZA, de moskee, iedereen was met stomheid geslagen toen Jason W. op 10 november vorig jaar na een urenlange belegering uit een Haags pand werd gehaald. Niemand uit zijn directe omgeving had kunnen bevroeden dat uitgerekend hij één van de kopstukken van de Hofstadgroep zou zijn.

De omslag in het denken van Jason W. moet ergens eind 2002, begin 2003 hebben plaatsgehad. Die  transformatie ontging zijn klasgenoten op ’t Hooghe Landt niet. Bart Aalderink heeft hem meegemaakt in vwo 4, 5 en 6. ,,In discussies kon hij heel fel zijn. Eerst was hij pro-Amerikaans, verdedigde het beleid van Bush en de doodstraf. Later sloeg hij om als een blad aan een boom en keerde hij zich juist tegen de VS.’’

Andere leerlingen reppen over Jason W.’s groeiende interesse in en boosheid over de escalerende Palestijnse kwestie en de oorlogen in Afghanistan en Irak. Waar W. dan precies mee bezig is, blijft ook voor hen een groot vraagteken. Hij zit meer in de moskee dan op school. Zijn diploma haalt hij uiteindelijk met een herexamen.

Duidelijk is wel dat in het voorjaar van 2003 de AIVD interesse krijgt voor de 17-jarige Amersfoorter en dat hij toen in de armen van de jihad is gedreven. Op internet fora en in chatsessies laat hij zich Abu Majuhaad Amriki noemen en in de moskee meet hij zich de naam Jamal aan. Heeft niemand in zijn omgeving – school, de voetbalclub, vrienden – ook maar het minste vermoeden gehad wat zich in zijn hoofd afspeelde?

Het antwoord luidt overal hetzelfde. Nee, op dat moment niet. Geen van zijn vrienden heeft  bijvoorbeeld doorgehad dat Jason W. twee keer een trainingskamp in Pakistan bezocht. Voor hetzelfde geld zat hij namelijk in Spanje of Engeland, zeggen ze.

Jongerenwerker Nico Haasnoot komt deze gespleten loyaliteit vaak tegen. Jermaine kwam geregeld in jongerencentrum Madrid. ,,Toen hij werd opgepakt, konden veel jongens het niet geloven. Ze denken elkaar goed te kennen, ze zijn immers met elkaar opgegroeid in de wijk.’’ Haasnoot zou Jermaine niet omschrijven als een risicojongere.

Jeugdvriend Gijs benadrukt dat Jason een gewone jongen is. Hij is dan ook mild in zijn oordeel. ,,Het was gewoon een misstap, dat kan niet anders.’’

Achteraf gezien kunnen enkele vrienden het wel verklaren waarom Jason zo radicaal is geworden.

Kadir kent Jason en zijn familie van jongs af en kwam vaak bij ze over de vloer. Hij wijt de misstap, zoals hij het noemt, aan een slecht begeleide bekering. ,,Er moet iets gebeurd zijn, want Jason, Jermaine en Carl (hun vader, red.) hebben alledrie een goed hart.’’ Na de scheiding in 1999 met zijn vrouw Ingrid van K. raakte Carl aan de drank en verloor zijn baan. In een Veenendaalse flatwijk kwam de christelijke Carl in aanraking met de islam. De kinderen Jason (toen 14) en Jermaine (bijna 12) raakten ook bevangen door het geloof. Kadir: ,,Carl is goed begeleid door een imam in Veenendaal. De twee jongens zijn volgens mij door een andere man bekeerd, een strijder misschien. Welke versie van de koran zij gelezen hebben weet ik niet, maar het kan niet de juiste zijn geweest. Nergens staat dat je oorlog mag voeren.’’

Over Jermaine

Jermaine W. raakt pas laat bij de Hofstadgroep betrokken, maar lijkt wel een steeds belangrijker rol te spelen. Op 10 november 2004 wordt hij opgepakt in zijn tijdelijke woonruimte in de Amersfoortse Sagenlaan. Hij heeft die nacht ervoor enkele keren contact gehad met zijn broer, die op dat moment belegerd werd in Den Haag.

Daags later vinden collega’s in bakkerij De Kletersteeg in Stoutenburg een briefje met daarop de oproep om Hirsi Ali te vermoorden. Het briefje blijkt niet van hem te kunnen zijn. Op 3 mei van dit jaar wordt hij vrijgelaten wegens gebrek aan bewijs. Hierna wordt hij nauwlettendin de gaten gehouden door de AIVD.

NOVA onthult dat Jermaine regelmatig in contact staat met Hofstadgroeplid Samir A. Hun gesprekken zijn  samenzweerderig van aard. Jermaine lijkt hiermee in ieder geval meer betrokken geraakt bij de Hofstadgroep. In een uitzending van KRO’s profiel sluit Jermaine daarnaast niet uit dat hij zich voor de radicale zaak blijft inzetten. Op de vraag of hij daarbij geweld niet schuwt, weigert Jermaine antwoord te geven.

Jermaines leven loopt lang parallel met dat van zijn broer. Beiden bekeren zich rond 1999 tot de islam. Beiden zijn veel op straat te vinden in Rustenburg en Liendert. Maar daar waar Jason steeds meer achter de studieboeken en computer kruipt, en eind 2002 radicaliseert, blijft Jermaine vol in het sociale leven staan. Hij slaagt met een herexamen voor zijn vmbo op Het Stromenland en schrijft zich daarna in bij ROC MNL, afdeling economie en dienstverlening.

Zijn sociale leven loopt op rolletjes. Hij heeft een vriendinnetje en is een graag geziene gast in jongerencentrum Madrid. Verschillende vrienden van Jermaine omschrijven hem dan ook als een sociale en vooral ook slimme jongen. Appie: ,,Het is een echt lieve jongen, gezellig. Het was een schok voor ons allemaal toen we van zijn arrestatie hoorde.’’

Pas in de zomer van 2004 is hij uit het zicht geraakt. Waarom, dat blijft net als bij zijn broer een groot vraagteken. Na zijn vrijlating in mei werkt hij nog een tijdje bij de bakkerij. Moskee El Fath wijst hem de deur.