De 2CV: een groene auto uit 1949

Hieronder volgt een gastbijdrage van Kris De Decker: freelance journalist en initiatiefnemer van www.lowtechmagazine.be

Wie zich afvraagt waarom zuiniger technologie niet tot zuiniger auto’s leidt, moet eens een kijkje nemen in deze (Nederlandstalige) Citroën-brochures uit 1954 en 1974. Het zijn originele, ingescande folders van de 2CV of Deux Chevaux (“2PK”, “geit” of “eend” in de Vlaamse en Nederlandse volksmond). Ondanks alle spitstechnologie die sindsdien in auto’s is gestopt, blijft de 2PK uit 1949 zuiniger dan de kleinste Citroën vandaag. Een vergelijking van de specificaties laat zien waar het schoentje wringt.

Topsnelheid
De 2CV werd geproduceerd van 1949 tot 1990. Bij de lancering had de auto een motor van 375cc met een vermogen van 8 PK en een topsnelheid van 65 kilometer per uur. In 1954 werd het vermogen opgevoerd tot 10 PK, wat de maximum snelheid op 80 kilometer per uur bracht. In 1974 steeg het vermogen naar 24 PK en kwam de topsnelheid op 102 kilometer per uur te liggen.

Latere versies uit de jaren tachtig hadden een motor met een cilinderinhoud van 602 cc, een vermogen van iets meer dan 30 PK, en een topsnelheid van 120 kilometer per uur. Ondanks de toegenomen prestaties (een bijna verdubbeling van motorinhoud, vier keer meer vermogen en een bijna twee keer zo hoge topsnelheid) bleef het gewicht van de hippie-auto steken op 495 tot 510 kilogram.

Brandstofverbruik
Geen enkele auto komt vandaag nog maar in de buurt van die cijfers. De allerkleinste Citroën die nu op de markt is, de Citroën C1, weegt 810 kilogram (ondanks het gebruik van lichtere materialen), heeft een motor van 998cc met een vermogen van 68 PK, en haalt een snelheid van 157 kilometer per uur. In vergelijking met de eerste 2CV is het gewicht van de kleinste Citroën bijna verdubbeld, is de topsnelheid bijna verdrievoudigd, en steeg het vermogen met maar liefst een factor acht.

Opmerkelijk is dat het brandstofverbruik nagenoeg onveranderd bleef. De C1 verbruikt 4,6 liter brandstof per honderd kilometer, de 2CV verbruikte gemiddeld 4,4 liter. Het mag duidelijk zijn dat de motor van de C1 stukken zuiniger is dan die van de 2CV, aangezien die laatste evenveel benzine nodig had om een veel lichtere en veel tragere auto aan te drijven.

Met andere woorden: als we deze moderne techniek zouden toepassen in een auto die even licht en traag is als een 2CV uit de jaren vijftig, dan zouden we nu met wagens rijden die nauwelijks nog brandstof verbruiken. Helaas is alle technologische vooruitgang in energie-efficiëntie opgeslokt door meer gewicht, meer vermogen, meer snelheid, meer comfort en meer elektronica.

Ruitenwissers
Een deel van het extra gewicht is het gevolg van veiligheidsvoorzieningen. De autofabrikanten hameren daar altijd op en het is inderdaad een goede zaak. Maar omdat tegelijk de snelheid werd opgevoerd, wat het risico op zware ongevallen verhoogt, wordt een deel van die toegenomen veiligheid tenietgedaan. Net zoals de toegenomen energie-efficiëntie wordt tenietgedaan door de hogere prestaties. Bovendien zijn veiligheidsgordels nog altijd de belangrijkste reden voor het sterk dalend aantal verkeersdoden sinds de jaren zeventig, en het gewicht van dat mechanisme is beperkt.

Een andere reden voor het toenemende gewicht en energieverbruik is de opmars van comfort en elektronica. De eerste 2CV’s hadden nauwelijks een dashboard die naam waardig. De auto’s hadden geen klimaatregeling en er was bijvoorbeeld ook geen benzinemeter. Wie wilde weten hoeveel brandstof er nog over was, moest stoppen en een peilstok in de tank steken. De ruitenwissers werden tot in de jaren zestig aangedreven door de voorwielen – en werkten dus niet als de auto stilstond.

De raampjes konden niet eens mechanisch werden opengedraaid, laat staan elektronisch: ze werden opengeklapt. In hedendaagse auto’s hebben al die toepassingen (en allerlei nieuwe toepassingen) hun eigen kleine elektromotor. Al die elektronica drijft het energieverbruik op omdat ze het gewicht van de wagen verhoogt en omdat ze zelf energie verbruiken (elektriciteit die geleverd wordt door de verbrandingsmotor).

Dit alles wil niet zeggen dat we nu allemaal terug met een 2CV moeten gaan rijden. Maar als we echt zuiniger auto’s willen, dan toont de 2CV dat we eerder nood hebben aan minder technologie dan aan meer technologie.

Brochures
Op deze website vind je meer dan meer dan 100 brochures van de 2CV: een paar uit de fifties en een heleboel uit de sixties, de seventies en de eighties. De meeste boekjes zijn in het Nederlands. Als je op de covers klikt, krijg je de hele ingescande brochure pagina per pagina te zien. Er zijn ook folders van de plastic Mehari, van de Dyane en van andere Citroën-modellen uit de sixties. De 2CV Sahara was een op vier wielen aangedreven geit die over twee afzonderlijke motoren beschikte. Meer informatie over de 2CV vind je hier, hier, hier en hier (de twee laatste in het Engels).

(De gegevens over het vermogen in de folders komen niet altijd overeen met de cijfers in dit artikel. Dat komt omdat er twee eenheden voor PK bestaan. In het artikel is voor DIN-PK gekozen.)