Hulspas weet het | De afslankpil komt eraan

COLUMN - Wat zijn de meest ingrijpende gevolgen van Alzheimer? Voor familie en vrienden is dat vaak het feit dat de patiënt zich steeds minder herinnert, en namen en gezichten vergeet. Verplegend personeel heeft meestal andere zorgen: onrust, stemmingswisselingen én het verlies van eetlust. Goed eten is belangrijk, vinden verpleegkundigen. Maar de Alzheimerpatiënt heeft geen honger of wil juist direct nadat hij of zij gegeten heeft wéér eten – omdat ze vergeten dat ze zojuist hebben gegeten en niet ‘voelen’ dat ze vol zitten.

Neurologen weten wel hoe dat komt. Alzheimer tast (naast vele andere hersendelen) heel vaak een klein stukje brein aan, een bobbeltje net aan de onderkant van de hypothalamus dat de nucleus tuberalis lateralis (NTL) heet. De hypothalamus speelt een grote rol als het gaat om honger en verzadiging, en deskundigen vermoedden al dat de aantasting van de NTL tot eetstoornissen leidde. Maar wat dat dingetje daar precies doet, wist niemand. Je gaat niet zo maar draadjes doorknippen in een gezond brein, met een gezonde NTL. Gelukkig mag dat wél bij een muis.

Recent hebben onderzoekers in Yale diezelfde NTL ook bij muizen gevonden. Het was even zoeken; men dacht altijd dat muizen zoiets niet hadden. Maar het dingetje bleek wel degelijk aanwezig, zij het goed verborgen. En dus konden ze aan de slag.

Eerst hebben ze het stukje brein doorgemeten. De NTL doet bijzonder weinig, ontdekten ze, totdat het geactiveerd wordt door ‘hongerhormonen’ uit de darmen en spieren. Dan wekt het dingetje de grote hypothalamus die bovenop hem ligt. In een tweede experiment stimuleerden de onderzoekers de NTL met behulp van laserlicht. En ziet, de muizen aten veel meer dan normaal en werden dik. Tot slot vernietigden ze de neuronen in de NTL – en de muizen hadden geen honger meer en werden mager.

Het blijft oppassen. Er zijn heel veel neuronen (en hormonen) betrokken bij eetgedrag. Dit is de zoveelste ontdekking op dit vlak. Maar het zou wel eens een belangrijke ontdekking kunnen zijn. De NTL lijkt een schakelaar te zijn die het commando ‘etenstijd!’ genereert.

En natuurlijk, het gaat alweer om muizen. Menig fraai experiment met muizen faalt hopeloos wanneer die lieve beestjes vervangen worden door mensen. Maar toch… wie weet… krijgen mensen met obesitas straks geen nutteloze dieetadviezen mee naar huis maar een pilletje dat de NTL rustig houdt. De farma-industrie is in elk geval buitengewoon geïnteresseerd in dergelijke doorbraken. U weet wel waarom.