Rookverbod in jongerencentra toont tweeslachtigheid overheidsbeleid

Het is weer eens zover; zo eens in de zoveel tijd krijgen de instanties het op hun heupen en vinden er talloze controles plaats ter naleving van ingestelde regels. U merkt het wanneer u op uw fiets stapt en aan wordt gehouden omdat uw licht niet werkt, bedrijven en stichtingen merken het door bezoeken van bijvoorbeeld de brandweer. Dat regels moeten worden nageleefd lijkt mij evident, maar soms vraag je je af of regelgeving niet te ver is doorgeschoten.

In het jongerenwerk vinden momenteel controles plaats door de Voedsel en Waren Autoriteit, een instantie die erop moet toezien of de Drank- en Horecawet en de Tabakswet worden nageleefd. Vanaf 1 januari 2005 is het namelijk verboden te roken in alle door de overheid gesubsidieerde instellingen. Aangezien een jongerencentrum onder het welzijnswerk valt, betekent dit dat de Tabakswet ook voor deze instellingen geldt. En zo geschiedde het dus dat in het jongerencentrum waar ik werk een controleur ons een bezoek bracht. Wij voerden een gedoogbeleid in het centrum, waarbij er overdag niet mocht worden gerookt behalve in een speciale ruimte en op de eerste verdieping nooit; in de podiumzaal mocht dit wel tijdens de avondprgramma’s. Kleine kinderen hadden op deze manier geen last van de rook, evenmin als de sporters die naar de eerste verdieping moeten.

Bij overheidsgebouwen denk je eerder echter aan kantoren of scholen waar nu eenmaal veel mensen zijn die niet roken en daar ook last van ondervinden wanneer het wel wordt toegestaan. In een jongerencentrum ligt dit echter anders. Het gaat hier natuurlijk niet om het personeel dat getroffen wordt, maar aan de bezoekers, in dit geval jongeren tussen 16 en 25 jaar die vaak weinig andere alternatieven hebben dan rond hangen in een jongerencentrum waar verschillende activiteiten voor ze plaats vinden zoals bijvoorbeeld het bieden van een soort huiskamer waar ze kunnen tafelvoetballen, playstation spelen of tijdens podiumavonden kunnen freestylen of optreden. Na maatregelen zoals het blowverbodsbord op het Mercatorplein, worden nu dus ook jongerencentra streng gecontroleerd op het naleven van het rookverbod.

En hierin zit het dualisme in het beleid van de Overheid; aan de ene kant heb je het Ministerie van Volksgezondheid dat opkomt voor de gezondheid van de burgers en aan de andere kant heb je het Ministerie van Welzijn dat, zeker met de invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), nog meer betoogt dat er meer werk moet worden verricht om risicovolle jongeren op te vangen en uitzicht te bieden op een toekomst. Uit de praktijk blijkt dat deze jongeren massal roken/blowen.

Nu kun je wel het idealistische idee hebben dat jongeren het roken/blowen moet worden ontmoedigd en dat je ze dus zo min mogelijk ruimte moet bieden om zich deze schadelijke gewoontes eigen te maken, maar daarmee sla je de plank volledig mis. Wat jongeren verboden wordt, gaat men juist uitproberen, simpelweg omdat dit nu eenmaal in het dwarse karakter van de jeugd ligt.

Dat er meer mogelijkheden voor niet-rokers moeten worden geboden, ben ik het volledig mee eens. Een algeheel rookverbod in de horeca met speciale rookcafés of bijvoorbeeld het installeren van een ventilatiesysteem waarbij 99% van de rook wordt weggehaald zoals men nu aan het testen is, juich ik dan ook van harte toe. Het kromme is echter dat cafés, restaurants en podiumzalen uitstel tot 2009 hebben gekregen van Minister Hoogervorst naar aanleiding van een boze brief die de Horecabond destijds heeft gestuurd. Podiumzalen (denk hierbij aan Paradiso of Tivoli) krijgen net zo goed subsidie van de overheid, maar omdat zij zijn aangesloten bij de Vereniging van Nederlandse Poppodia krijgen zij wel uitstel. Wanneer de jongerencentra eenzelfde regeling zouden krijgen of juist wanneer er een algeheel rookverbod voor alle horeca zou worden ingesteld, zou ik daarmee kunnen leven. Dan kun je de maatregel tenminste beter uitleggen.

Het gevolg laat zich raden; de jongeren laten de jongerencentra links liggen omdat ze de maatregel niet begrijpen en gaan zwerven door de stad of ze gaan telkens de centra in en uit, hetgeen weer meer overlast voor de buurt oplevert. Een goed voorbeeld van dit scenario is een jongerencentrum in Hoorn dat na het instellen van het rookverbod haar deuren heeft kunnen sluiten.

In maart 2004 hebben verschillende jongerencentra uit monde van Jongerenwerk Nederland de Minister een open brief gestuurd, waarin zij om uitleg vroegen voor deze kromme maatregel. De Minister hield zich echter doof voor de argumenten. En zo is dit het zoveelste voorbeeld van Ministeries die elkaars beleid in de weg zitten.