Trots op wat je niet leest

COLUMN - Een weinig besproken, maar belangrijk onderwerp: lezen is een bron van trots. Niet alleen de boeken die je wel gelezen hebt, maar ook de boeken die je juist niet gelezen hebt, kunnen mensen een enorme opkikker geven. De Amerikaanse redacteur Don Piepenbring schrijft erover in zijn blad The Paris Review (ja mensen, dat lees ik): de vreemde vooroordelen die je ertoe kunnen leiden om een bepaalde schrijver nooit te lezen.

Omdat die schrijver totaal niet jouw smaak is.

Hoewel je dat niet kan weten, omdat je immers nooit iets van hem of haar leest.

Zoals vrijwel alles in het leven, is het vermoedelijk vooral een sociaal fenomeen. Je leest een bepaalde schrijver niet omdat je denkt dat een bepaalde groep andere lezers die schrijver juist wel lezen, en je op die groep neerkijkt. Die lezers doen dat alleen omdat ze met de massa meelopen, of juist snobistisch willen laten zien hoe slim ze zijn door idioot moeilijke boeken te lezen. De laatste categorie is misschien nog wel het interessantst: uit snobisme een hekel hebben aan James Joyce omdat je meent dat mensen die boeken alleen uit snobisme lezen.

Het zou een interessant onderzoeksobject zijn: bij allerlei groepen in kaart brengen wat voor boeken ze met trots niet lezen, en waarom. Sommige genres lijken me in zijn geheel uitgesloten van de trots: niemand is vermoedelijk blij dat hij Karel ende Elegast nog nooit gelezen heeft. Maar verder?

Ik heb soms toch ook wel het omgekeerde gevoel. Ik heb nog nooit een boek van Dan Brown of Terry Pratchett gelezen, maar ik vermoed dat degenen die dat wel doen, de échte lezers zijn. Zij verslinden van die gigantische werken, puur en alleen voor hun plezier. Het lijkt wel alsof er bij mij altijd een meerwaarde moet zijn. Het werk moet goed geschreven zijn, en interessante gedachten bevatten, en een structuur waarover je kunt nadenken, en wat niet al. Maar voor het pure, echte lezen heb ik geen geduld.

Zoals Piepenbring schrijft, zijn er kennelijk mensen die er zich op laten voorstaan dat ze Terry Pratchett op de miljoenste plaats zetten in hun leeslijst. Dat is misschien ook wel de plaats die ik aan die schrijver toeken, wie zal het zeggen. Maar ik betreur het dat mijn leven niet lang genoeg is om ook aan die miljoenste plaats toe te komen.