Post-atheïst | Wonderverhaal

COLUMN - Zomaar een berichtje uit de sociale media. Een Australische kankerpatiënte had vernomen van de kerk van de heilige Charbel en besloot er met haar zoon naartoe te gaan. Toen ze er aankwamen, bleek de kerk echter gesloten. Ze liep al terug naar de auto toen een priester langs kwam wandelen en hun vroeg of hij kon helpen. Ze vertelde dat ze uit Australië was gekomen om de zegen van een priester te ontvangen. Terwijl de geestelijke haar zegende, maakte haar zoon met zijn telefoon een foto, waarna de Australiërs afscheid namen en terugkeerden naar hun hotel.

Daar keek een Libanese vriend langs de foto’s op de telefoon en hij herkende de priester: het was de heilige zelf. Verbijsterd over het wonder reisden de vrouw en haar zoon terug naar Australië, waar ze enkele keren in het ziekenhuis werd getest, maar geen kanker meer bleek te hebben.

Kortom, een wonderverhaal waarvan er dertien in een dozijn gaan.

Het kan niet waar zijn – en dan bedoel ik niet dat kanker niet de gewoonte heeft het lichaam van zijn slachtoffers te verlaten. Om te beginnen is er de onduidelijke bron. Het verhaal dook afgelopen twee weken op verschillende plaatsen op, maar ik heb niets ouders kunnen vinden dan een bericht dat op 19 mei werd geplaatst op een Facebookpagina van een maronitische christen. (Maronieten zijn Libanese rooms-katholieken.) Dat is sindsdien ruim 3100 keer “geshared”.

Het veronderstelde bewijsstuk

Vervolgens ontbreekt allerlei belangrijke informatie. Wanneer gebeurde dit? Hoe heet die vrouw? Wie was die Libanese vriend? Allemaal onbekend, al kan hier de privacy van de betrokkenen een rol spelen. Dat geldt niet voor de locatie: “de kerk van Sint-Charbel”. Dat is in Libanon een populaire heilige, waarvoor verschillende gebedsplaatsen zijn gebouwd, dus je zou meer informatie verwachten. Als je het echter hebt over “de kerk”, zou je denken aan ’s mans voornaamste heiligdom, het klooster van Sint-Maron in Annaya, maar dat is nou net weer een pelgrimsoord dat je nooit gesloten zult aantreffen.

Dan is er nog een rare inconsistentie. In de oorspronkelijke versie is de vrouw eerst Italiaans maar keert ze terug naar Australië. Het kan natuurlijk zijn dat we te maken hebben met een reislustige emigrante, maar het wekt weinig vertrouwen. En tot slot is er de foto. De vrouw draagt naaldhakken, wat eerder suggereert dat het gaat om een mondaine Libanese dan een praktisch-toegeruste toeriste. En ja, we zien een priester met een puntige kap, en ja, dat is hoe de heilige Charbel eruitzag, maar het is wat alle ongetrouwde Armeense geestelijken dragen. Kortom, er klopt weinig van het verhaal en dat zal u ook niet verbazen.

Ik ken dit wonderverhaal omdat een Libanese vriendin het op haar Facebookpagina deelde. En dat is wat ik zo curieus vind: deze vriendin is namelijk een hoogopgeleide vrouw die scherp nadenkt. Ze zou de gaten in het verhaal moeten hebben herkennen, maar heeft blijkbaar haar kritische instincten even uitgezet.

Ik kan me daar redenen bij voorstellen. Libanon is in de negentiende eeuw geschapen als thuisland voor de christenen in dit deel van het steeds islamitischer wordende Ottomaanse Rijk, maar in de twintigste eeuw hebben de christelijke groeperingen – maronitisch, Grieks-orthodox, Armeens – steeds meer terrein verloren. De laatste jaren zijn de christenen politiek hopeloos verdeeld: één groep wil samenwerken met de soennieten en Saoedi-Arabië, de andere groep wil samenwerken met de sjiitische Hezbollah, Syrië en Iran. Een grondwetswijziging, die partijvorming langs religieuze lijnen zou bemoeilijken, komt almaar niet door het parlement. Als klap op de vuurpijl is de demografie, die zich toch al nadelig ontwikkelt voor de christenen, ingrijpend veranderd door de toestroom van een miljoen Syrische vluchtelingen, die overwegend soennitisch zijn.

Het ziet er niet goed uit voor de Libanese christenen. En dat weten ze. Het is het klimaat waarin mensen elkaar een hart onder de riem willen steken met verhalen over wonderen. Ik vrees echter dat het christendom, als deze religie wil overleven in de regio waar ze is ontstaan, méér nodig heeft dan een verschijning van een Sint-Charbel.