Tussen dialoog en taboe

ELDERS - De Duitse politiek heeft nog geen goed antwoord gevonden op de demonstraties in Dresden van bezorgde burgers tegen de islamisering van Europa. In de regeringspartij CDU/CSU is onenigheid over de te volgen koers. In Oostenrijk staat de FPÖ klaar om zich aan te sluiten.

“We moeten het allemaal beter uitleggen”, zei Wolfgang Schäuble (CDU), minister van Financiën, vlak voor de Kerst. Immigratie heeft ook voordelen. De boodschap moet zijn zoals de engelen die aan de herders brachten: “Fürchtet euch nicht.” Maar zijn voormalige collega Hans Friedrich (CSU) vindt dat Merkel met de huidige coalitie te veel naar links buigt. “Pegida” is volgens Friedrich gegroeid omdat de centrum-linkse regering van CDU/CSU en SPD te lichtvaardig omgaat met asielvraagstukken. In Sachsen, de deelstaat van Dresden, heeft de CDU besloten het asielbeleid nog eens goed te evalueren. Een CDU minister in de deelstaat heeft aangekondigd dat hij zich hard zal maken om vluchtelingen uit Tunesië, inmiddels een veilig land, niet meer op te vangen in Duitsland zodat er meer plaats is voor Syriërs en Irak.

Maar het is de vraag of de demonstranten met dergelijke praktische maatregelen tevreden zullen zijn. Het protest gaat volgens deze commentator van de Frankfurter Allgemeine slechts ten dele over het vluchtelingen- en immigratiebeleid. Het is niet minder dan een uitdaging aan de Duitse democratie. De demonstranten verachten volgens hem alle partijen, de politici, de pers en het parlement.  “Niet de islamisering is het grote gevaar  voor het Avondland, maar de verdomming.” Een andere collega-commentator spreekt over de “triomf van het ressentiment” en de vage angst van de demonstranten waarop de politici alleen maar vage antwoorden hebben. Een therapeutische benadering van een onzekere en angstige bevolking zal de demonstranten in Dresden niet van gedachten doen veranderen. Veel politici lijken niet te beseffen dat nog steeds heersende, al dan niet terechte, gevoelens van achterstelling 25 jaar na die Wende hun tol eisen.

De minister voor economie in de deelstaat Hessen Tarek Al-Wazir (Grüne) vreest voor nadelige economische gevolgen van de stemming in Sachsen. Het land wordt er niet aantrekkelijker op om er heen te gaan. Hij wees er ook op dat de economie van de voormalige Oost-Duitse deelstaat nog steeds wordt ondersteund door andere staten, zoals Hessen. Zijn partijgenoot, de groene premier van Baden-Würtemberg, Winfried Kretschmann wil wel in dialoog met de demonstranten van “Pegida”, maar niet met hun leiders. Hij riep moslims op zich te “reinigen van stromingen die vijandig staan tegenover mensenrechten.” De voorzitter van de Turkse gemeenschap in Duitsland, Safter Cinar, wijst een dialoog met “Pegida” af. Wat we nodig hebben in dit land, zei hij, is een taboe op vreemdelingenhaat en racisme. Net als in het geval van antisemitisme, waarbij blijkt dat zoiets kan werken.

Ook de media hebben het moeilijk met de aanpak van “Pegida”. Eindeloze discussies op de redactie van de “Sächsischen Zeitung” zijn uitgemond in een gevoel van machteloosheid. Juist het zwijgen van de demonstranten die niet met journalisten willen praten maar hen wel voor leugenaar uitmaken maakt de beweging sterk, volgens een van de redacteuren. Dat een RTL-journalist die partij koos onmiddellijk werd ontslagen maakt de afkeer van de Lügenpresse alleen maar groter.

In Oostenrijk worden de demonstraties van Pegida met grote belangstelling gevolgd. FPÖ-leider Heinz-Christian Strache neemt, anders dan zijn Duitse collega’s, de demonstranten serieus. Ze maken zich terecht zorgen, zei hij.

Aan islamofobische incidenten geen gebrek in Oostenrijk. Op Eerste Kerstdag werd hing aan de deur van de Kocatepe moskee in Wenen een varkenskop. Enkele weken geleden werd een 60-jarige moslim-vrouw in een bank aangevallen. Een man kwam op haar af, beledigde haar en sloeg haar tegen de grond. Ze moest met rugklachten in een ziekenhuis worden opgenomen. Eerder vorig jaar werd een vrouw in de Weense metro geslagen, en raakte een 84-jarige moslima gewond bij een aanval. Een moskee in Tirol werd in augustus beklad met swastika’s. In dezelfde tijd werd ook bij een islamitische school in aanbouw een varkenskop gevonden.

Dergelijke acties van radicale anti-islamieten kunnen uit de hand lopen als een gevestigde partij als de FPÖ een Oostenrijkse variant van “Pegida” openlijk gaat ondersteunen. Op Facebook is Pegida Österreich al van start gegaan en ook hier worden de media als linkse leugenaars weggezet. Het is een gevaarlijke ontwikkeling, schrijft de filosofe Isolde Charim in de Wiener Zeitung. “Pegida” berust op ontkenning van gewijzigde omstandigheden, op een droom van een unveränderten, einer “echten”, einer “reinen” Gesellschaft.

Een Egyptenaar in Grossenzersdorf (Nieder-Österreich) die voor zijn nieuwe huis een groot kruisbeeld aantrof ergerde zich zo aan zijn uitzicht dat hij het beeld eigenhandig heeft omgezaagd. Met voorspelbare reacties. De reine Gesellschaft is namelijk op de eerste plaats zuiver christelijk.