Anders nog iets? | RTL4 doorbreekt ‘vicieuze cirkel-effect’

COLUMN - Op de website van RTL4 staat het als volgt omschreven: “Peter van der Vorst gaat in zijn nieuwe programma ‘SlimmerIQen’ op zoek naar de intelligenste mens van Nederland.” Ai. Schoonheidsfoutje? Of onkunde van de redactie? Intelligentste schrijf je immers met een ‘t’ voor –ste. Goed, kan gebeuren natuurlijk. Maar zo’n fout(je) is natuurlijk slordig en onnodig bij het juist aankondigen van een nieuwe kennisquiz. En dat terwijl RTL4 hard op weg lijkt te zijn om het slimste jongetje (m/v) van de hele ‘medialandschapsklas’ te worden!

RTL4 beschikt namelijk al jaren over het zogenaamde ‘vicieuze cirkel-effect’. Dit wil zeggen dat de populaire tv-zender succesvol inspeelt op bepaalde situaties waarin iets een bepaald gevolg heeft, terwijl dat gevolg daaropvolgend het eerstgenoemde verschijnsel in stand houdt en/of versterkt. Dit vicieuze cirkel-effect hebben ze in de loop der jaren op een slimme manier weten op te bouwen en in stand kunnen houden. De zender weet vooral te scoren met zogenaamde ‘emo-tv’, een populair genre, waarbij ingespeeld wordt op zowel de emoties van de deelnemers aan de programma’s als de kijkers thuis. Een zeer belangrijk gegeven in het creëren van het bewuste vicieuze cirkel-effect.

Niets is dan ook te gek voor deze inlevende en op gevoelens inwerkende zender, die ogenschijnlijk de succesvolste route naar geld, succes en waardering lijkt te hebben gevonden. Met schijnbaar gemak maken presentatoren als Natasja Froger, John Williams en de eerdergenoemde Peter van der Vorst een einde aan problemen rondom (v)echtscheidingen, extreme angsten, lichamelijke klachten, werkgelegenheid en hobby’s die uit de hand dreigen te lopen. Levens die ‘in puin’ vallen worden daarnaast nét op tijd van de ondergang gered, ‘dubbeltjes die op z’n kant’ vallen tuimelen uiteindelijk de goede kant op en er is zelfs een ‘Sex Academy’ geopend, voor stellen die het seksspoor bijster zijn.

Dit alles voor de altijd heilige en hogere doelen: A) het kunnen identificeren van de kijkers met de getoonde misère en B) het (nog) niet kunnen identificeren met de getoonde ellende, maar eigenwaarde zien te halen uit andermans leed. Dat dit als gevolg heeft dat de kijkcijfers een stijgende lijn vertonen én er dus ook meer commercieel wordt geprofiteerd van de bewuste ‘emo-programma’s’, is een duidelijk kenmerk van het vicieuze cirkel-effect. En uiteraard een slim trucje van de marketingbreinen achter de schermen.

Naast alle ‘emo-tv’ was er in maart van dit jaar nog sprake van dat het programma ‘SlimmerIQen’ alleen zou draaien om hoogbegaafde kinderen. De oproep van de heer van der Vorst bij RTL Late Night was destijds dan ook dat ze op zoek waren naar ‘het slimste kind van het land’. Na enige discussie bleef het daarna een tijd stil. Tot 23 november. Want vanaf dan is Nederland getuige van een selecte groep van slimmeriken in diverse leeftijdsgroepen. Naast de leeftijdsgroepen 50+ en 19-50 jaar, zullen er echter ook categorieën zijn van kinderen in de leeftijd van 13-18 jaar en van 8-12 jaar!

Waarschijnlijk gedreven door de hype rondom de excellente leerling, is dit wellicht een klein hiaat in de lijst van succesformules van RTL4. Kinderen tegen elkaar laten ‘battlen’ om het hoogste IQ zal kijkers namelijk tegen de borst stoten. Kinderen horen niet bezig te zijn met wie het slimste is of wie het hoogste IQ heeft. Kinderen horen bezig te zijn met de wereld op een creatieve manier te leren ontdekken. Ieder op zijn eigen manier. Met vallen en opstaan.

Het vicieuze cirkel-effect van RTL4 zal hierdoor dan ook worden verbroken. En wellicht dat dát juist voor RTL4 de opmars zal zijn, om daadwerkelijk het slimste jongetje (m/v) van de medialandschapsklas te worden. Want fouten maken mag. Daar word je immers slimmer van!

Volg Pascal Cuijpers op Twitter.