Sint Mandela

COLUMN - 2013 loopt op zijn eind, en Oud Zeikwijf maakt de balans op.

Hoe ik ook mijn best doe om mij al het andere te herinneren, bij het noemen van 2013 verschijnt Mandela in neonlicht op mijn visuele cortex.

Weg knus Nederland-Ruslandjaar, over-the-top kroning – pardon, inhuldiging (we mogen geen kroning zeggen uit angst voor lelijke alliteraties, ‘de kroning van de Koning’) – van onze kersverse Koning, waarbij de kersverse Koningin er bewijs van gaf tenminste twee hoedanigheden van de Nederlander overgenomen te hebben: slechte kledingsmaak, door een jurk te dragen in het lelijkste KLM-blauw dat ze kon vinden; en ongevoeligheid voor waterkou, door uren op een boot te dobberen in de ijskoude noordenwind, slechts gekleed in een flinterdunne japon.

België werd acuut snertjaloers op de over-the-top kroning die we lekker wel konden betalen en moest per se ook een nieuwe Koning dus zo geschiedde, maar dan met een lelijke Koningin en een nog lelijkere Koning, en in low key (arme, arme Belgen). De wél mooie William en Kate kregen een even mooie liefdesbaby (arme, arme Belgen). De grond schudde erger dan ooit, niet in de Filipijnen maar in Groningen, en de verantwoordelijken deden gewoontegetrouw alsof hun neus bloedde. Flats in Bangladesh en omstreken stortten gewoontegetrouw in, een babyplaneet dacht dat de aarde zijn mammie was en spoedde naar huis maar miste op een haar na haar welkomstknuffel. Good old Chávez ging dood, good old Friso ging dood. De christelijke medemens kreeg eindelijk een toffe peer van een Paus die achter de paarse gordijnen kusjes gaf aan elke loser op wie hij de hand kon leggen, en die, toeval of niet, Argentijn bleek te zijn (de paus, niet de loser), net als onze kersverse Koningin (die, het moet gezegd, geen losers kust achter de gordijnen, voor zover we weten).

Een paar jongetjes vonden het grappig om een snelkookpan te laten ontploffen middenin een marathon, iemand vond het grappig om één van die pubers dood te schieten (waarna iedere bezitter van een snelkookpan op één van de beruchte lijsten van de CIA terecht kwam, waar je, spreekwoordelijkerwijze, nooit meer vanaf komt – ben trouwens benieuwd hoe dit zich gaat vertalen voor de snelkookpanindustrie). De nodige treinen ontspoorden, de nodige vliegtuigen crashten, de nodige boten sloegen om, de nodige peuters werden vermoord, de nodige aardbevingen en -verschuivingen vonden plaats, alsmede de nodige overstromingen, stormen en branden. De nodige domme boeken werden met de nodige tamtam gelanceerd, de nodige andere boeken ook. Anouk deed een nonchalante gooi naar de Eurovisuele puberbeker die moedig zou zijn als als-ie niet pathetisch was geweest. Maar toch, toch blijft Mandela als een reusachtig boeddhabeeld zweven voor mijn geestesoog.

Mandela ging dood. Dat was te voorspellen – de mens heeft (nog) niet het eeuwige leven, niet waar? Maar het massale rouwen, dat was iets. Heel het land buitelde over elkaar heen in de wedstrijd ‘Wie hield het meest van Mandela’. Wat. Een. Timing. Zijn dood kwam verdikkeme als geroepen, als een dankbare herkansing na het Zwartepietendebacle, dat diepe sporen van zelfhaat en nationale schaamte in de Nederlander had gelaten. Het is een algemene wetmatigheid dat mensen zichzelf niet graag als slecht zien – zelfs de vuigste misdadiger zal zijn moorden vergoelijken. Veel van wat wij doen is gericht op het oppoetsen van ons innerlijke blazoen. Anders kun je niet met jezelf verder leven. De Nederlander ziet zichzelf dus niet graag als racist. De dankbare aflaat werd gretig omarmd. De golf van eerbetoon aan zijn adres kocht onze schuld op. Kijk ons een pikzwarte neger adoreren! Zo slecht kunnen we dus niet zijn.

Het gedoe rond Sinterklaas was dan ook dit jaar extra heftig geweest. Het heftigste tot nu toe misschien. Een culminatie. Hoe hebben we het zover laten komen? Amerikanen namen Sinterklaas mee naar hun nieuwe land doch begrepen dat dat niet zomaar kon. Heel slim van ze! Dus werd Sinterklaas uit voorzorg ontdaan van Zwarte Pieten. Even hadden ze het moeilijk met het vinden van surrogaten. Want wie mag je collectief ongestraft beledigen? Vrouwen! (vooral de blonde exemplaren), maar om Santa als een soort James Bond avant la lettre te omringen door babes… Het werden kabouters, die je, volgens onze kleinste blogger Terrebelius, inderdaad gewoon mag beledigen. Uiteindelijk haalt niemand het in zijn hoofd om de midgets van Santa zielig te vinden, terwijl ze eigenlijk hetzelfde takenpakket als de Pieten hebben.

Maar goed, als het om zwart en wit gaat, gelden andere regels dan die van de logica. De racisten en de antiracisten willen het land verdelen in wij en zij. Wij de blanken en zij de zwarten. In 2013 werd duidelijk dat het land eerder verdeeld is in PVV’ers vs anti-PVV’ers. PVV’er, dat blijft het grootste insult dat je naar iemands hoofd mag slingeren, terwijl zowat iedereen stiekem PVV’er is. De burgerlijke buurvrouw? PVV’er.  Blanke armen? PVV’ers. Blanke rijken? PVV’ers. Racistische Surinamers? PVV’ers. Akelige reaguurders? PVV’ers. Wat vroeger haast minzaam door Jasper Grootveld ‘het klootjesvolk’ werd genoemd? PVV’ers. Rond Sinterklaas kwam blogger Aglaia met het idee om NL te verdelen in voor en tegen Zwarte Piet. Wat eigenlijk hetzelfde is als voor of tegen PVV’ers, werkelijk alles en iedereen omhelst, makkelijk te onthouden is en lekker bekt. Dus waar wachten we op? Opheffen al die ouderwets verzuilde splinterpartijtjes! Voor wie een zekere spanning om de macht koestert: de Voor en de Tegen Pietenpartijen. Voor wie van een idyllisch harmonieus Nederland droomt: ‘Allen Voor Mandela’.

2014. Nederland is bijna klaar.