ACHTERGROND - In Engeland protesteren actievoerders tegen schaliegas: de opmaat naar een verhit debat over proefboringen in Nederland? Arnoud van Waes en Annick de Vries vragen het zich af.
Na Amerika lijkt de schaliegasrevolutie nu ook in Europa op gang te komen. Onder meer Polen en het Verenigd Koninkrijk zetten in op schaliegas, wat in beide landen al tot de nodige protesten heeft geleid. Het protest in Engeland is inmiddels zo verhit dat Francis Egan, directeur van het Britse Cuadrilla Resources vorige week met de dood is bedreigd. ‘Fracking kills, and so do we’ stond in een e-mail gericht aan de directeur. De bedreiging kwam naar aanleiding van proefboringen in Balcombe, in het zuiden van Engeland. Het bedrijf wil ook graag in Nederland boren. Staan ons ook zulke hevige reacties te wachten?
Protestival
Bij de boorlocatie zelf is al weken lang een protest gaande. In Balcombe is The Great Gas Gala! losgebarsten, waar actievoerders proberen de aanvoer van materialen voor de boorlocatie te belemmeren door de toegangsweg te blokkeren. Het ‘gala’ is een vrolijk en vreedzaam verzet met een serieuze boodschap: hier geen schaliegas! Zo wordt er gedanst op de klanken van Bob Marley (get up stand up, stand up for your right; get up stand up, don’t give up the fight). Verder op het programma: onder andere zingen, fietsen, marcheren, cakes bakken, breien en workshops naaktschilderen – natuurlijk allemaal tegen schaliegas. De deelnemers zijn zowel lokale bewoners als fanatieke (fr)activisten. Al kwam een journalist erachter dat het toch vooral de laatste groep is die het hardst roept. Vooralsnog lijken de acties in Balcombe tevergeefs wat betreft het tegenhouden van de proefboringen. Een flinke politiemacht is op de been om vrachtwagens te escorteren naar de boorlocatie, door de menselijke blokkades heen.
De boodschap van demonstranten bereikt wel internationale media: Cuadrilla mag dan wel een vergunning hebben van de overheid, er is in Balcombe duidelijk geen ‘sociale licentie’ afgegeven om te fracken. Overheden en de energie-industrie moeten niet zomaar activiteiten ondernemen die grote zorgen geven over de veiligheid en de kwaliteit van de leefomgeving. Ze moeten rekening houden met lokale zorgpunten en activiteiten. Overigens lijken de lokale zorgen de Britse premier Cameron weinig te deren. Hij wil de schaliegaskansen volledig benutten: ”We cannot afford to miss out on shale gas,“ aldus Cameron.
Stilte voor de storm
Het verzet in Nederland verloopt wat rustiger en vindt vooral op de sociale media plaats. Maar het is begonnen. Komt het pas meer op gang wanneer de eerste vrachtwagens door de polders in Marknesse of de straten van Boxtel rijden, plaatsen waar Cuadrilla proefboringen op het oog heeft? Het lijkt erop dat iedereen in afwachting is van de reactie van minister Kamp op het rapport over de risico’s van schaliegaswinning. Vandaag reist ook een bus Nederlanders naar Balcombe om het protest te versterken. Ook GroenLinks Kamerlid Liesbeth van Tongeren gaat de komende dagen een kijkje nemen in Engeland. Misschien dat het anti-schaliegas kamp ervaring met ‘protestivals’ wil opdoen in aanloop naar de debatten en besluitvorming rondom schaliegas in Nederland. Waar het toe zal leiden voor de Nederlandse situatie, is nog afwachten. Na het reces wordt het rapport over de risico’s van schaliegaswinning openbaar. Dan zal de discussie hier wel weer intensiveren.
Het Rathenau Instituut publiceert begin september een rapport over andere aspecten van schaliegas. Het gaat in op de technische aspecten van boren naar schaliegas, maar ook de gevolgen voor de regio’s waar geboord wordt, op lessen die uit andere landen geleerd kunnen worden en de op bestuurlijke samenwerking tussen de nationale en decentrale overheden. De discussie daarover wordt urgenter, nu in Nederland de gasbellen langzaamaan leegraken en de roep om duurzame energie steeds groter wordt.
Arnoud van Waes en Annick de Vries zijn onderzoekers bij de afdeling Technology Assessment van het Rathenau Instituut en werken aan onderzoek dat beoogt het schaliegasdebat te verbreden.
Dit stuk verscheen eerder op het weblog van het Rathenau Instituut.
Reacties (14)
Zolang niet bekend is wat de gevolgen zijn van boren naar schaliegas gaat men er uiteraard mee door. Als de gevolgen duidelijk zijn, zijn degenen die er nu rijk van worden toch al lang dood dus wat zou het hen kunnen schelen?
Helemaal eens met Terrence.
Bovendien wordt Nederland bestuurd door een fossiel bestuur. Zelfs oud Shell topmannen zoals Jeroen van der Veer bezetten vitale posten in dezen, zoals het voorzitterschap van het Rotterdam Climate Initiative (RCI).
Van der Veer bejubelde een paar maanden geleden nog de twee kolencentrales die in de Rotterdamse haven worden gebouwd. Wat een voortrekkersrol moest worden voor een duurzame haven en industrie is een dure lobbyclub geworden.
Rutte, met zijn leuke Texas hoed zou met de Vlaamse premier in Texas werk voorbereid hebben voor schaliegas in Europa, volgens een Belgische journaliste.
Naar nu blijkt is de CO2 toegenomen in Nederland terwijl de economie daalt. De reden: We gebruiken meer steenkool en hoogovengas.
Het Duitse energieconcern RWE schroeft zijn elektriciteitsproductie in Duitsland en Nederland terug. Er is minder vraag. Verstandig! Maar de Nederlandse Lobbyisten houden vol en zullen de vraag wel weer opdrijven. Want we moeten natuurlijk een nieuwe bron aanboren en wereldspeler worden op de frack- en schaliegasmqrkt.
Fracking kills, and so do we … Met “we” wordt natuurlijk het bedrijf dat zich bezighoud met “Fracking” bedoelt en niet de activisten . Wie bedreigt hier nou wie ?
@ 2 : Er worden helemaal geen twee kolencentrales gebouwd in de Rotterdamse haven. Er staat er 1 en er word er 1 bijgebouwd. Volgens mij bent u in de war met de Eemshaven. Daar waren 2 centrales in aanbouw. De bouw van een kolencentrale daar gaat door, de bouw van de gasgestookte centrale is stilgelegd.
En in het algemeen begrijp ik al die bezwaren tegen schaliegas voor geen meter. Alle bezwaren die ik tot dusver gehoord heb komen neer op leugens, veronderstellingen, en demagogie.
@4: Vertel eens. Of blijft het bij loze beschuldigingen?
En wat die proefboringen betreft, die door sommigen met zulk enorm verlangen tegemoet worden gezien: die vinden nu toch plaats? In Engeland!
Lekker achterover leunen en de resultaten afwachten: onze bellen houden het nog wel een jaartje of 10 vol.
Nou vooruit dan. Ik pak er een paar uit want er word zoveel over geleuterd dat ik een paar dagen bezig zou zijn om alles wat er over gezegd is op te zoeken en te fileren.
1. Fracking zou zorgen voor een enorme grondwatervervuiling. Waarom gebeurt dit bij een gewone boring eigenlijk niet ?
2. Als je bij een frackingsite woont kun je het water uit de kraan in de fik steken. Waarom kan dat niet als je in Slochteren woont of bij een andere ’traditionele’ gaswinningslocatie ?
3. Het landschap zou verwoest worden. Vind ik het meest raadselachtig. Wat voor verwoesting ? Alle flora & fauna hartstikke dood ? Opslagterreinen volgestapeld met chemisch afval zover het oog reikt ? Hoe en waarmee/waardoor ?
4. Al die boortorens zouden horizonvervuiling geven. Een boortoren is in de eerste plaats stukken minder hoog als een windmolen. In de tweede plaats staat een windmolen al snel 20 jaar op dezelfde plek terwijl een boortoren na enige weken tot enige maanden klaar is met zijn werk en dan ergens anders naartoe verplaatst word. Zet maar eens 20 windmolens op een rij en dan 1 boortoren ertussen. Goeie kans dat als u er van een KM of 5 naar kijkt dat u de boortoren over het hoofd ziet.
Daar laat ik het even bij. Als u meer argumenten tegen heeft of bovenstaande weet te ontkrachten zal ik er met plezier nog eens naar kijken.
@6: Omdat er verschil bestaat tussen een gewone boring en fracking?
@4: zie http://www.wijstoppensteenkool.nl/wp-content/uploads/2010/09/Kaart-Kolencentrales-Bestaand-en-Gepland1.jpg
Zie ook: http://rotterdam.groenlinks.nl/node/99295
@7: Welk verschil dan? Volgens mij staan de torens er langer omdat er vaker moet worden gefrackt dan bij een normaal reservoir.
@7 Het kan zijn dat de boortoren er ietsie langer staat. Omdat er dieper geboord moet worden, dit is gewoon meer werk. En als de gashoudende laag dan is aangeboord dan word hij anders gebroken. Niet met explosieven maar met een mengsel van zuur en zand. Niet echt iets waar je hysterischer van moet worden als van een gewone boring.
@8 Ik vind uw kaart nogal nietszeggend. Volgens mij worden er zaken op 1 hoop gegooid die niet hetzelfde zijn. Ook de website van Groenlinks hoeft natuurlijk de zaken niet weer te geven zoals ze zijn.
Op de Maasvlakte is nu 1 kolencentrale, aan de Coloradoweg. Ernaast word er 1 bijgebouwd. Beide centrales hebben 2 turbines misschien dat de groenlinkssite daarmee in de war is? Dat ze 2 turbines in 1 centrale toch als 2 centrales tellen? Net als bij de Amercentrale?
Ook in de Eemshaven geeft het kaartje de situatie niet goed weer.
Daar zijn geen 2 kolencentrales gepland omdat 1 ervan op gas zou moeten draaien. De bouw van die gascentrale is stilgelegd overigens. In die kolencentrale komen ook 2 turbines.
Een onterechte dubbeltelling, is dat ook demagogie?
Ik zal u ook vertellen hoe ik dat allemaal zo zeker weet.
Zelf heb ik 5 jaar op de Noordzee naar gas geboord. Daar ben ik hijskraanmachinist geworden en in die hoedanigheid ben ik wel eens in de bestaande centrale op de Maasvlakte geweest voor een revisie, en heb ik meegebouwd aan de 2e.
Ook ben ik op beide bouwplaatsen in de Eemshaven geweest.
En u?
En @8 Voor het boren van een put is een zwaar type boortoren nodig, een forse jongen voor het zware werk. Moet er naderhand onderhoud of revisie gepleegd worden aan de put die er al is dan word er vaak een lichter type boortoren gebruikt, een zgn. workover rig. Die zijn over het algemeen ook kleiner en lager als de torens die gebruikt worden voor een boring. Een workover is een kwestie van weken, nooit maanden.
Beste Marcel, @ 10, @ 4;
U kunt natuurlijk een debat willen winnen door feiten te ontkennen, of de kennisbron af te zeiken.
Ik doe nog één poging om aan te tonen dat er wel degelijk twee nieuwe kolencentrales worden gebouwd op de Maasvlakte.
Zie:
http://cdn.rijnmond.nl/nieuws/26-06-2013/van-der-veer-fossiele-energie-blijft-nog-lang-nodig
Nieuwe kolencentrales zoals de twee exemplaren die op de Maasvlakte worden gebouwd kunnen juist een bijdrage leveren aan een beter milieu als ze oude, meer vervuilende centrales vervangen en de CO2 wordt opgeslagen. Dat zegt topman Jeroen van der Veer van het Rotterdam Climate Initiative op radio Rijnmond op 26-06-2013
Overigens gaat bovenstaande artikel over de protesten in Engeland over schaliegas.
@7: Bij geothermie wordt tot een vergelijkbare diepte geboord. Deze techniek gaat door voor duurzaam.
Het verschil met schaliegasboring ontgaat mij, dat blijkt ook uit de vervuiling met olie en gas bij sommige geothermie bronnen.
Beste Caute,
Feiten ontkennen dat is niet mijn ding. Proberen de feiten van fictie te scheiden wel. En ik probeer niet zozeer om het Rathenau instituut belachelijk te maken, het komt wel vaker voor dat dit soort wetenschapsbureau’s politiek vooringenomen zijn.
Dat geeft niets, twijfel hoort bij wetenschap zoals een paard bij een wagen. En ik twijfel inderdaad of Arnoud van Waes en Annick de Vries wel een conductorpipe van een casing kunnen onderscheiden zelfs al staan ze erbovenop.
En ik geef toe dat u mij heeft overtuigd met uw link uit 11. Ik was alleen op de hoogte van de nieuwbouw van E-on. Dankuwel voor het bijspijkeren van mijn informatiepositie.
Toen ik dat kaartje van u zag in 8 waar bijvoorbeeld de Amercentrale word voorgesteld als 2 centrales dat dat kaartje geen correcte weergave geeft. Hier ziet u de Amercentrale :
http://shop.p-plus.nl/p-plus_afbeeldingen/Image/Archief/amercentrale.jpg
Duidelijk (lijkt mij) is dat waar de een twee centrales ziet op de foto dat een ander er maar 1 ziet.
Ik weet dat het artikel over de protesten in Engeland gaat. Maar de discussie speelt hier ook. Wilt u zeggen dat als hier dezelfde argumenten opduiken dat we dan kunnen zeggen : ja dat is in Engeland maar dit is Nederland en dus is de situatie heel anders?
Wel een goed excuus natuurlijk om niet in te gaan op de vragen die ik in 6 stelde.
Als daar nu eens antwoord op komt dan is dat goed voor zowel het Rathenau instituut als voor ons. Het zou de pro of contra discussie vooruit helpen. Niet alleen in Engeland, maar ook hier bij ons.
@13
Dank voor uw reactie.
Ik ga met u niet in discussie over de techniek. Ik heb daar onvoldoende voor doorgeleerd. Ik moet het hebben van de specialisten die daar over schrijven. Er is al veel geschreven over de economische aspecten (kosten en baten in de VS toen en nu, kosten en baten in Europa, in Nederland), risico’s voor milieu, het aantal jaren van investering en haalbare winning, politieke winst, conservatieve behoudzucht van gevestigd kapitaal//rechten van het individu én de voordelen van centrale winning//decentrale winning.
Het is zonde van onze tijd om met allerlei citaten en links naar onderzoeken elkaar om de oren te slaan. Ook ik kijk dan ook naar de mogelijke kleuring van auteurs.
In Nederland zie ik steeds meer het beleid vanuit het gevestigd kapitaal gevoerd worden, met afgeschermde subsidie- en belastingstromen en sterke lobbys. U mag daar anders over denken – als u dat zou doen.
Wat betreft het bedrijf in Engeland, Cuadrilla Resources, is mijn vertrouwen in geruststellende woorden niet groot. Ik luister liever naar ‘onafhankelijke’ wetenschappers. We kennen de voorbeelden van Japan met de verzekering dat die kerncentrales veilig zouden zijn. We weten dat in Groningen gezegd is dat gaswinning geen aardbevingen zou veroorzaken. Tsjernobil zou ook veilig zijn. Harrisburg hetzelfde verhaal. En BP zei ook niet vooraf dat deze zo’n enorme lekkage zou veroorzaken in de Golf van Mexico. De gevolgen zijn echter zwaar, gezien vanuit de menselijke maat.
We kennen ook de sterke lobby’s van bijvoorbeeld Halliburton, met groot aandeelhouders Cheney en Bush.
Hoe dat zou zijn voor Nederland? Wie durft zijn leven en bezittingen in te zetten om ons te verzekeren dat ons drinkwater niet vergiftigd zal raken. Op termijn zullen er eveneens bevingen ontstaan. En de investeringen in alternatieve energie is dan alweer uitgesteld, als het geld daarvoor al niet opgedroogd is